مهمترین عامل در انتخاب اعضای هییت رییسه
مجلس چه بوده است؟ این پرسشی است که ذهن بسیاری از اهل سیاست و علاقمندان
به آن را به خود مشغول داشته؛ اما ظاهراً هنوز باید برایش به دنبال پاسخ
بود.
به گزارش «تابناک»، روز گذشته بالاخره بعد حدود یک ماه رؤسای کمیسیون‌های مجلس شورای
اسلامی انتخاب شدند. با برگزاری انتخابات هیات رئیسه کمیسیون‌های تخصصی در دوره
دهم و تعیین روسای کمیسیون‌ها، ترکیب سیاسی مجلس دهم تقریباً به طور کامل معلوم شد.
بنا بر این گزارش، محمدمهدی زاهدی، سلمان خدادادی، محمدرضا
پورابراهیمی، علاءالدیــــن بروجــردی، فریدون حسنوند، غلامرضا تاجگردون، علی
نوبخت‌حقیقی، محمدجواد کولیوند، عزیز اکبریان، محمدرضا رضایی کوچی، نصرالله
پژمانفر و علی محمد شاعری با اکثریت آرا به عنوان رؤسای کمیسیون‌های آموزش و
تحقیقات، اجتماعی، اقتصادی، امنیت ملی و سیاست خارجی، انرژی، برنامه، بودجه و
محاسبات، بهداشت و درمان، شوراها و امور داخلی، صنایع و معادن، عمران،
فرهنگی و کشاورزی، آب و منابع طبیعی انتخاب شدند.
اما انتخابات هیأت رئیسه کمیسیون قضایی و حقوقی به دلیل نرسیدن به حد
نصاب به روز دیگر موکول گردید و همچنین براساس آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی،
رئیس کمیسیون اصل 90 قانون اساسی با پیشنهاد هیأت رئیسه مجلس با رأی مستقیم
نمایندگان در صحن علنی مشخص می‌شود. بنابراین، این کمیسیون برای تعیین هیأت رئیسه
نشستی نداشته است.
اگر بخواهیم این امر را مثل همۀ رسانه های وابسته به جناح های سیاسی فهم، تفسیر و روایت کنیم، باید بگوییم: از میان ۱۳ کمیسیون
تخصصی مجلس شورای اسلامی، ریاست ۱۰ کمیسیون برعهده اصولگرایان قرار گرفت، ۲ کمیسیون نصیب اصلاح‌طلبان شد و یک کمیسیون یعنی حقوقی و قضایی هم در جلسه
بعدی و بعد از حد نصاب، رئیس خود را خواهد شناخت که قرائن موجود از انتخاب «اللهیار
ملکشاهی» نماینده اصولگرای کوهدشت حکایت می‌کند.
اما
اگر کمی با دقت به جدول فوق بنگریم، شاید درک و تلقی ما از این امر کمی
تغییر کند. از میان رؤسای منتخب 10 کمیسیون مجلس، فقط دو نفر برای بار اول
به مجلس راه یافته اند. با جمع و تقسیمی ساده، به طور متوسط، رؤسای کمیسیون
های مجلس دهم، بیش از سه دوره سابقۀ نمایندگی دارند. اگر به این نتیجه دقت
کنیم، در می یابیم که آنچه باعث شده افراد موفق به جلب رأی هم کمیسیون های
خود برای ریاست شوند، بیش از هر چیز تجربه و سابقۀ نمایندگی آنها است.
سابقۀ نمایندگی، علاوه بر اعتبار بخشی به فرد، مهارت ها و ارتباطاتی را در
اختیار نمایندگان قرار می دهد که در موفقیت او در رسیدن به ریاست کمیسیون
های مجلس موثر است. چرا که در این مسأله، نقش خود افراد بیش از دیگر عوامل،
از جمله عوامل سیاسی و جناحی، است.
البته،
هر کس کمی با سیاست و نیز کار مجلس آشنا باشد، می داند که عوامل سیاسی و
جناحی هم در این زمینه تأثیر دارد؛ همچنان که نقش کاریزمای فردی و ارتباطات
و لابی های بیرون از مجلس را هم نمی توان نادیده گرفت. ضمن این که، جناح
بندی های سیاسی داخل مجلس هم قطعاً بر این انتخاب ها اثر گذاشته است. اما
با توجه به این که چینش نمایندگان در کمیسیون ها بر اساس تخصص، علایق و
اقتضائات حوزۀ انتخابیه افراد صورت می گیرد، در انتخاب هیئت رییسه کمیسیون
ها، خیلی نمی توان از اهرم و ابزار فراکسیون های سیاسی و دسته‌بندی های
جناحی استفاده کرد.
اگر
نگاهی دوباره به جدول فوق بیندازیم، می بینیم که بر خلاف ریاست کمیسیون ها
که بیشتر در اختیار اصولگرایان است، بقیه پست های هییت رییسه کمیسیون ها
بین همۀ جناح ها تقسیم شده است. اما اگر نگاه جناحی را کنار بگذاریم، می
بینیم که متوسط دورۀ نمایندگی نواب رییس، دقیقاً یک دوره کمتر، یعنی بیش از
دو دوره است. و در اینجا هم شاخص «سابقۀ نمایندگی» به مراتب گویاتر و
تبیین کننده تر است. بنا بر این، به نظر می رسد که مؤثرترین عامل در انتخاب
هییت رییسه کمیسیون های مجلس دهم نه سیاسی که حرفه ای است.
