شاید یکی از اشتباهاتی که درطول یکی دوسال اخیر در پروسه تصویب طرح منطقه آزاد تجاری مهران رخ داده است ،انداختن توپ به زمین نمایندگان استان در مجلس بود!نمایندگانی که هرکدام سعی داشتند بنوعی برای بهره برداری سیاسی وتبلیغاتی از این طرح ،تصویب آن را به نام خود تمام کرده وازاین نمد برای خود کلاهی بدوزند
کد خبر: ۲۶۰۰۱۲
تاریخ انتشار: ۲۳ تير ۱۳۹۵ - ۲۳:۴۵ 13 July 2016

علی اصغراسدی تابناک ایلام::ایدهٔ ایجاد مناطق آزاد تجاری به پس از جنگ جهانی دوم بر می‌گردد که در آن کشورهای زیادی به استقلال رسیدند، این کشورها در صدد برآمدند تا آثار عقب ماندگی را از بین ببرند.

در این راستا، رسیدن به استقلال اقتصادی-صنعتی را یکی از مهم‌ترین عوامل پیشرفت دانسته و بدین جهت در پی یافتن نظریه‌ها و راهبردهایی بودند که هر چه سریع‌تر آثار عقب ماندگی را زدوده و صاحب صنعت شوند. چندین نظریه و استراتژی جهت توسعه صنعتی ارائه شدند، از جملهٔ آن‌ها، استراتژی تشویق یا توسعه صادرات بود که پس از سرخوردگی کشورهای در حال توسعه ازسیاست جایگزینی واردات ، به عنوان سیاستی که می‌تواند توسعه اقتصادی را به ارمغان بیاورد، توسط مؤسساتی نظیر سازمان توسعه صنعتی ملل متحد (یونیدو) پیشنهاد و تشویق می‌شد.

نکتهٔ مهم قابل ذکر این است که، همان طور که در قلب سیاست جایگزینی واردات، حمایت ازصنایع نوزاد بود، در قلب سیاست توسعهٔ صادرات بحث ایجاد مناطق آزاد تولیدی و تجاری مطرح بود و ادعا می‌شد اگر چنین مناطقی ایجاد شود در بسیاری از کمپانی‌های خارجی انگیزهٔ سرمایه‌گذاری در این مناطق ایجاد خواهد شد که به تبع آن، تکنولوژی جدید، اشتغال جدید و توان صادرات و ارز از آن حاصل خواهد گردید که توسعه صنعتی کشور را به دنبال خواهد داشت؛ لذا مناطق آزاد تجاری مورد توجه قرار گرفتند.

درکشور ما نیز با محوریت توسعه صادرات وبا تفکر اشتغال زایی وایجاد رونق اقتصادی درمناطقی که از شرایط کافی ولازم بر خوردار بوده اند ،مناطق آزاد ایجاد شده است ،درحالیکه در آیین نامه ومقررات تاسیس مناطق آزاد تجاری اهداف مهم اقتصادی مستتر است ،اما این سالها به باور بسیاری ازکارشناسان اقتصادی ،مناطق آزاد تجاری تاسیس شده از اهداف واقعی خود دور گشته وبه سمت واردات کالا وخروج ارز از کشور روی آورده اند ،واین موضوع توانسته است برحساسیتها برای ایجاد مناطق آزاد جدید بیافزاید.

الزامات طرح منطقه آزاد تجاری در مهران /آیا برای تصویب این طرح فقط رایزنی ولابیگری کافیست؟

دی ماه سال 1393با پیگیری های مسئولین استانی ،موضوع ایجاد منطقه آزاد تجاری صنعتی مهران در جلسه کارگروه اصلی مناطق آزاد کشور با حضور اعضای شورای عالی مناطق آزاد کشور برگزار شد ومنطقه آزاد تجاری – صنعتی مهران با اکثریت آراء تصویب شد.

پس ازجمعبندی وتصویب درهیات دولت، این طرح درآذرماه 94برای تصویب نهایی به مجلس شورای اسلامی تقدیم شد وعلیرغم رایزنیهای مختلف نماینداگن وقت استان با همکاران خود،این طرح نتوانست رای لازم را برای تبدیل مهران وچند شهر دیگر به منطقه آزاد بدست آورد،از سویی مخالفین این طرح با یادآوری تجربه تلخ سایرمناطق آزاد تجاری در کشور وتاثیرات منفی آن بر افزایش بیکاری وتبدیل شدن به دراوزه واردات،رواج زمین فروشی وسوء استفاده ها،ضعف زیرساختها وهمچنین شکاف طبقاتی بر طبل مخالفت می کوبیدند ،اما از سویی بسیاری از هم استانیها ،اصحاب رسانه ونمایندگان استان بدون توجه به واقعیات این مخالفتها ،آن را ناشی از بی توجهی مسئولین کشور ونمایندگان مجلس به استان محروم ایلام به حساب می آوردند.

درمیان مخالفین این طرح، انگشتها به سمت احمد توکلی نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی نشانه رفت ،این درحالیست این نماینده بر اساس دانسته های اقتصادی ولحاظ نمودن تجربیات گذشته وبا سبک وسنگین نمودن این طرح به بیان مخالفت با آن پرداخت ،اما لازم بود مدیران استان قبل از طرح آن در صحن علنی مجلس باتشکیل یک  تیم منسجم اقتصادی وحقوقی  برای تمامی این مخالفتها وسوالات احتمالی مخالفین، جوابهای کارشناسانه ای دراختیارمی داشتند.

یکی ازمهمترین ایرادات براین طرح جلوگیری از رشد واردات درکشوربود که به گفته مخالفین  این طرح ،مناطق آزاد و مناطق ویژه را به دلیل دستیابی به افزایش صادرات و مابقی فواید آن ساخته می شوند که در اصطلاح اقتصادی به این مناطق پارک صادرات نیز می‌گویند؛ در چین سال 1984 اولین منطقه آزاد تاسیس شد و ظرف 20 سال، 55 درصد صادرات منطقه چین از این طریق صورت می گرفت و در سال 2006 حدود 164 منطقه آزاد و منطقه ویژه اقتصادی در این کشور وجود داشت اما ما می‌خواهیم در یک تصمیم آنی به یکباره 87 منطقه آزاد و ویژه بسازیم، آیا این تصمیم عقلایی است؟

عده ای دیگر از مخالفین در ایران در سال 68، سه منطقه را آزاد اعلام کردند و در سال 73 دبیرخانه آن شکل گرفت و سال 75 قانون مربوطه تصویب شد و قرار بر این شد این مناطق از محل عوارض واردات و فروش زمین کسب درآمد کنند و زیربناها را بسازند؛ اما اگر چین موفق می‌شود، نه آنکه فقط شهر و راه آماده داشته باشد بلکه تمام سوله‌ها و ساختمان‌های مورد نیاز را نیز ساخته‌اند ولی ما در ایران فقط یک ساختمان گمرک و یک ایستگاه قطار داریم!!این درحالیست در استان ایلام نه تنها ایستگاه قطار حتی راه مناسبی هم نداریم!


با یک بررسی اجمالی از گفته های این کارشناس اقتصادی مشخص می شود که مخالفین چندان هم بیراه سخن نگفته اند! بهتر بود طراحان این در استان ایلام قبل از شکل گیری بیس این طرح در شورای عالی مناطق آزاد ،یک تیم کارشناسی خبره مرکب از کارشناسان زبده اقتصادی ،بازرگانی ،حقوقی وسیاسی را با حضور نمایندگان استان ومحوریت دستگاههای اقتصادی ودانشگاهی استان تشکیل داده وبه موزات حرکت این طرح به سمت فرایندهای تصویب ،این تیم تمام مشکلات احتمالی رابررسی وبرای هر سوالی پاسخ قانع کننده وکارشناسی در اختیار می داشتند،با این حال بایستی این سوال از مسئولین استان پرسیده شود آیا قبل از اینکه این طرح در مراجع تصمیم گیری ارائه شود آیاتمهیدات لازم برای راه اندازی وتشکیل چنین تیم کارشناسی اندیشیده شده واصولا چنین تیمی در استان وجود دارد؟

شاید یکی از اشتباهاتی که درطول یکی دوسال اخیر در پروسه تصویب طرح منطقه آزاد تجاری مهران رخ داده است ،انداختن توپ به زمین نمایندگان استان در مجلس بود!نمایندگانی که هرکدام سعی داشتند بنوعی برای بهره برداری سیاسی وتبلیغاتی از این طرح ،تصویب آن را به نام خود تمام کرده وازاین نمد برای خود کلاهی بدوزند !،غافل از اینکه همین یکه تازی ها وعدم بهره مندی از یک تیم کارشناسانه وعدم استفاده از ظرفیت دیگرنمایندگان استان برای بحث وبررسی برسر جزییات این طرح وجلب نظر دیگر نمایندگان مجلس زمینه دوبارشکست پیاپی تصویب آن را فراهم آورد!شکستهایی که زمینه ساز مخالفت با این طرح حتی ذر مجلس دهم نیز خواهد بود.

یکی دیگراز مباحثی که این روزها بر سر طرح تصویب منطقه آزاد تجاری مهران مطرح است عدم توجه به زیرساختهاست ،زیرساختهایی که همواره پاشنه آشیل توسعه ورونق اقتصادی استان ایلام بوده اند،مگر می شوددر استانی مدعی ایجاد منطقه آزاد تجاری بود اما آن استان از یک کیلومتر بزرگراه ودیگر فاکتورها نظیر کارخانجات تولیدی ،دستگاههای مهارت آموزی ،پارکهای علم وفن آوری به معنای واقعی کلمه وهمراهی دانشگاههایی که بایستی محورفکرسازی اقتصادی وتجاری تلقی شوند محروم باشد؟!

این روزها بیشتر مردم استان بر این باورند که ایجاد منطقه آزاد تجاری در مهران توسعه همه جانبه استان ایلام در کوتاه مدت را فراهم می اورد ،در حالیکه استان ایلام سالهاست از ظرفیتهای اقتصادی وکشاورزی ومنابع غنی زیرزمینی برخوردراست اما این ظرفیت کمترین تحرکی در بهبود شاخصهای توسعه ای استان ایجاد نکرده اندوقطعا با نادیده گرفتن بسترهای توسعه ای در کنار منطقه آزاد ،این منطقه هم به سرنوشت سایر پتانسیلهای استان دچار خواهد شد.

مهران سالهاست از مرز بین المللی با صادرات صدها میلیون دلاری در برخوردار است ،آیا این مرزوامکانات آن توانسته است برای خیل بیکاران استان شغل ایجاد نماید؟ آیا نبض صادرات استان در دست جوانان ایلامی است یا تجار تهرانی واصفهانی ؟ آیا بجر کارگری وجابجایی با کامیونها که نصیب جوانان ماشده است این مرز توانسته است برای بیکاران ما شغلی مفید وپردرآمد واقع شود؟ آیا عوارض ومالیات ناشی از صدها میلیون دلارصادرات  کالا نصیب بانکهای استان می شود یا اصفهان وتهران؟

بخشی دیگرازمقدمات ایجاد منطقه آزاد بستر سازی برای آموزش نیروی ماهر کار است،قطعا درصورت عدم توجه به حرفه آموزی دراستان که بایستی این سالها دردستور کارمراکز اموزش فنی وحرفه ای ودانشگاهی استان قرار می گرفت ،ایجاد منطقه آزاد تجاری مهران باعث تسلط سرمایه داران غیر ایلامی بر این منطقه وتعلق شغلهای دون شان به ایلامیها خواهد شد ،که لازم است دستگاههای متولی مهارت آموزی را بعنوان یک فاکتور وبسترمهم مد نظر داشته وبعنوان پیوستهای این طرح دراختیار می داشتند .

موارد فوق بخشی از مشکلات موجود در سرراه تصویب منطقه آزاد تجاری مهران است ؛هرچند مهران با در اختیار داشتن یک مرز بین المللی بعنوان تنها برگ برنده ،بدنبال تبدیل شدن به منطقه آزاد تجاری است اما حقیقتا این تنها برگ برای تبدیل مهران به منطقه آزاد کافی نیست وحتی در صورت جلب نظر مثبت نمایندگان وتصویب طرح ،تبدیل مهران به منطقه آزاد بدون بهره مندی از سایر فاکتورهای توسعه ای نباید انتظار تحولی عمیق وریشه ای در اقتصاد استان ایلام متصور بود.

اما یکی از ممترین مواردی که این سالها برای تصویب این طرح مورد غفلت واقع شده است ،عدم توجه به ظرفیتهای نرم افزاری وعلمی نیروی متخصص استان است ،در استان ایلام نیروهای متخصص واهل فن ونخبه زیادی وجود دارد که در عرصه های استانی وملی حرفی برای گفتن دارند،سوال اینجاست آیا در طول این سالها که بحث طرح منطقه آزاد مهران مطرح بوده است از توان این ظرفیت بالقوه فکری وعلمی برای بررسی جزییات این طرح و یافتن راههای تخصصی برای برون رفت از مشکلات سد راه تصویب آن بهره برده یا حداقل کسب نظر نموده اند؟

به هرحال باید بپذیریم در مسیر تصویب این طرح مشکلات فراوانی وجود دارد که جز با همدلی وهمفکری افراد اهل فن وخبره که دراین راه تجربه کافی کسب نموده اند وهمچنین رفع مشکلات زیرساختی وآماده سازی بسترها برای ایجاد منطقه آزاد تجاری درشهرستان مرزی مهران براحتی قابل حل نخواهد بود،پیشنهاد می گردد در زمان باقی مانده تا ارایه طرح به صحن علنی مجلس ،کمیته ای تخصصی مرکب از افراد باتجربه واهل علم ،دانشگاهیان  ونمایندگان استان وهمچنین بهره مندی از ظرفیت نیروی متخصص وعلمی استان در ارکان مدیریتی کشور تشکیل وبه دقت مسایل ومشکلات در سد راه تصویب این طرح بررسی نموده وبسترهای لازم رابرای تصویب واجرایی شدن این طرح مهم فراهم آورند،

ودر آخر کلام به نمایندگان محترم استان در مجلس هم توصیه می شود از هرگونه تک روی در دنبال نمودن این طرح  پرهیز نموده و هرگز بدنبال مصادره تصویب این طرح بنام خود بمنظور بهره برداری تبلیغاتی وسیاسی نباشند زیرا مخاطرات وهزینه های  عدم تصویب آن برای نماینده در بین افکار عمومی بسیار خواهد بود ونمایندگان دوره گذشته استان هزینه این اقدامات را قبلا پرداخت نموده اند.



اشتراک گذاری
نظرات بینندگان
غیر قابل انتشار: ۰
در انتظار بررسی: ۰
انتشار یافته: ۱
ناشناس
|
Iran, Islamic Republic of
|
۱۸:۵۹ - ۱۳۹۵/۰۴/۲۷
من مخالف منطقه آزاد هستم چون به خدا ایمان دارم نگاه فقط باید به داخل کشور باشد نه خارج
نظر شما
نام:
ایمیل:
* نظر:
* :
آخرین اخبار