درصورت اسقرار شایسته سالاری در وهله نخست افراد شایسته در جایگاه های مناسب قرار گرفته و بدلیل طی نمودن پلکان طرقی، این مدیران دیگر مدیون کسی نخواهند بود در چنین شرایطی است که تصمیمات براساس واقعیات و بر مبنای نگاه تخصصی اتخاذ خواهد شد.
کد خبر: ۴۷۹۷۵۰
تاریخ انتشار: ۲۶ مرداد ۱۳۹۶ - ۱۲:۰۸ 17 August 2017

تابناک ایلام ،عمران علیمردانی* ::انتصاب مدیران یکی از مهمترین فاکتورهای موثر بر بهره وری عوامل تولید از جمله نیروی انسانی است زیرا در دستگاه ها اجرایی و بنگاه های اقتصادی این مدیران هستند که تعیین کننده مسیر حرکت سازمان و کارکنان آن می باشند.

مدیران به دو دسته تقسیم می شوند مدیران سیاسی (موضوع ماده 71 قانون خدمات کشوری) و مدیران حرفه ای . مدیران سیاسی در فرایندهای انتخابات مستقیم و غیر مستقیم تعیین می شوند اما مدیران حرفه ای براساس فرایندهای انتخاب و انتصاب مدیران در دستگاه های اجرایی و توسط مدیران و کمیته سرمایه انسانی دستگاه ها انتخاب و به پست های مدیریتی انتصاب می یابند.

در یک نگاه کلان، گروه اول نقشه کلی راه پیشرفت و توسعه همه جانبه کشور را تهیه و تدوین می کند و گروه دوم ضمن رعایت احکام و قوانین بالادستی فعالیت ها و فرایندهای دستگاه های متبوع خود را اجرا می نمایند.

شواهد و قرائن نشان داده است که نقش مدیران حرفه ای در میزان بهره وری کارکنان بسیار بالاست زیرا آنان هستند که بطور مستقیم با کارمندان در ارتباط هستند و قطعا نوع مدیریت و به زبان ساده برخورد آنها بر عملکرد زیردستان بسیار موثر خواهد بود همچنین اگر بهره وری را درست انجام دادن کارهای درست تعریف کنیم نقش مدیران سطوح پایه و میانی بیشتر و بهتر مشخص خواهد شد.

چنانچه در بسیاری از ادارات و واحدها کامندان لایق و توانمند وجود دارند که مشغول انجام اموری هستند که یا اصلا نقشی در رسیدن به اهداف سازمان ندارند و یا نقش بسیار جزئی دارند(اثربخشی پایین) در حالیکه آنان وظایف خود را بخوبی انجام می دهند(کارایی بالا) یعنی علیرغم وجود کارایی کارمندان، اثربخشی و به تبع آن بهره وری پایین است. از اینرو برای ارتقاء سطح بهره وری کلیه عوامل لازم است در انتخاب و انتصاب مدیران حرفه ای شایسته سالاری مورد توجه جدی قرار گیرد.

انتصاب به پست های مدیرتی بدلیل جایگاه اجتماعی و اداری آن و همچنین برخورداری از حقوق و مزایای مناسب همواره مورد توجه کارمندان دولت بوده، به همین دلیل بسیاری از کامندان دولت در ادوار مختلف (صرف نظر از اصولگرا یا اصلاح طلب بودن) با توسل به عوامل حزبی ، جناحی و، قومی و ... موفق به انتصاب در پست های مدیریتی می شوند شرایطی که افراد شایسته بدلیل اعتقاد به شایسته سالاری حاضر به ورود و رقابت در آن نیستند به همین دلیل، همواره در حاشیه قرار می گیرند.

کارکنانی که از راه های فوق به پست های مدیریتی منصوب شده اند به دلیل دینی که به گمارندگان خود دارند به دنبال تحقق امور مربوط به منافع آنان هستند و تحقق اهداف سازمان در اولویت های بعدی آنان قرار می گیرد. همچنین بدلیل نقش پررنگ مدیران مافوق در انتصاب مدیران زیردست چنین مدیرانی بصورت صدرصد تابع دستورات مافوق بوده و کمترین توجهی به زیردستان و خواسته های آنان نمی کنند.

اما سوال این است که چرا مکانیزم های موجود بطور قاطع منجر به انتخاب افراد شایسته نمی شود و آیا نمی توان شرایطی را طراحی نمود که خروجی آن افرادی باشد که قطعا شایسته ترین از میان داوطلبان پست های مدیریتی باشد؟ در جواب باید گفت هر چند که دستورالعمل هایی در زمینه انتخاب و انتصاب مدیران وجود لیکن در آنها اغلب شرایط عمومی و اختصاصی بگونه ای است که تقریبا تمام کامندان می توانند متقاضی انتصاب در پست های مدیریتی باشند.

مثلا در شرایط عمومی تنها به دارا بودن مدرک لیسانس اشاره شده و به امتیاز مقاطع مختلف و یا سطوح دانشگاه محل تحصیل آنان توجهی نشده است به همین دلیل در خیلی از موارد دیده می شود فردی با مدرک دکتری از عالی ترین دانشگاه ها کشور در سطح کارشناس و فردی دیگر با مدرک لیسانس از دانشگاه های رده پایین در جایگاه مدیر قرار می گیرند.

در بحث تجربه هم شرایط بگونه ای است که تقریباً تمام کارمندان دولت پس از گذشت مدت نه چندان طولانی از تاریخ استخدام شرایط انتخاب شدن به عنوان مدیر در تمامی سطوح را دارند.

در نتیجه چنانچه عوامل پیشگفته و نظایر آنها در انتخاب و انتصاب مدیران مورد توجه قرار گیرد و علاوه بر آن هر گونه ارتقاء متضمن کسب امتیازات لازم در امتحانات تخصصی باشد در آن صورت امکان انتصاب براساس عوامل نادرست کاهش خواهد یافت.

در کشورهای دیگر نیز از این روش استفاده می شود مثلا در ژاپن غیر از پست وزارت که انتصاب سیاسی است تمامی کارمندان می توانند در صورت قبولی در آزمون های مربوطه تا رده قائم مقامی وزارتخانه ارتقاء پیدا کنند. در ایران نیز شاید با اجرای بند یک دستورالعمل اجرائی نحوه انتخاب و انتصاب مدیران حرفه ای که توسط شورای عالی اداری و در تاریخ 27/2/95 به تصویب رسید به سمت برگزاری امتحان برویم .

در دستورالعمل مذکور دارا بودن گواهینامه شرایط عمومی احراز سمت های مدیریتی به عنوان اولین شرط از شرایط عمومی انتصاب مدیران از ابتدای سال 97 تعیین گردیده است که درصورتی که آزمون مربوط به گواهینامه مذکور از طرف یک موسسه ملی و بصورت متمرکز (مانند سازمان سنجش یا مرکز آموزش مدیریت دولتی) بوده و سوالات آن شامل مطالب تخصصی ،مدیریتی و سنجش هوش و ... باشد می تواند متغییری تعیین کننده در انتخاب مدیران شایسته باشد.

در پایان باید گفت که درصورت اسقرار شایسته سالاری در وهله نخست افراد شایسته در جایگاه های مناسب قرار گرفته و بدلیل طی نمودن پلکان طرقی، این مدیران دیگر مدیون کسی نخواهند بود در چنین شرایطی است که تصمیمات براساس واقعیات و بر مبنای نگاه تخصصی اتخاذ خواهد شد.

*مدرس دانشگاه


اشتراک گذاری
نظر شما
نام:
ایمیل:
* نظر:
* :
آخرین اخبار