دکتر جواد شرف خانی/ تحلیلگر مسائل اقتصادی
تابناک ایلام ::یکی از دست‌آوردهای مهم حوزه فن‌آوری اطلاعات، کسب و کار الکترونیک است و می‌‌توان تجارت الکترونیک را از زیر مجموعه‌‌‌های آ ن به شمار آورد. در فرایند تجارت الکترونیک می‌‌توان تمامی کالاها و خدمات را از طریق "آی‌تی” خرید و فروش نمود. هر چند سرعت تغییرات و پیشرفت‌‌‌های علمی در هزاره سوم قابل قیاس با قبل از آن نمی‌باشد اما باید گفت در طول دوره کوتاهی که از عمر این پدیده جدید می‌‌گذرد، این نوع تجارت رشد غیر قابل توصیفی داشته است و به نظر می‌‌رسد در آینده‌ای نه چندان دور تمامی جهان را در بر گرفته و توسعه‌ای بیش از پیش داشته باشد. ایجاد فضای رقابتی و کاهش انحصار‌‌‌های موجود را می‌‌توان یکی از ارمغان‌‌‌های آی تی و فن آوری اطلاعات در جهان دانست و این خود می‌‌تواند موجب کاهش سطح عمومی قیمت‌ها، افزایش میزان تولید و در نهایت افزایش سطح رفاه اجتماعی گردد. ضمن اینکه تجارت الکترونیک باعث کاهش میزان بوروکراسی تجاری و کاغذ بازی‌‌‌های موجود در آن، حذف و یا کاهش میزان واسطه گری، کاهش هزینه‌‌‌های حمل و نقل و نیز ترافیک و تبعات ناشی از آن می‌‌شود. هم‌چنین اثرات آن می‌‌تواند در کاهش هزینه‌‌‌های اجتماعی ناشی از تجارت سنتی نقش ارزنده ای داشته باشد به نحوی که می‌‌توان گفت تجارت الکترونیک، مبادلات سنتی را که غالبا بر مبنای اسناد و مدارک کاغذی گسترده بود را به سمت مبادلات الکترونیکی برده و با حذف محدودیت‌‌‌های زمانی و مکانی در انجام مبادلات و معاملات، دریچه جدیدی را به روی تجارت و بازرگانی جهان باز کرده است
پر واضح و مسلم است که اجرا و پیاده‌سازی درست تجارت الکترونیک و استفاده از مزایای بسیار زیاد آن مستلزم ایجاد زیر ساخت‌‌‌های لازم می‌‌باشد؛ یکی از این زیر ساخت‌ها، سیستم‌‌‌های مخابراتی و اینترنتی می‌‌باشد. ارتباطات گسترده‌ای که اینترنت در سطح جهان برای عموم مردم فراهم نموده، آن را به یک ابزار تجارتی بسیار ارزنده تبدیل کرده است و به دلیل خلق ارزشهای اقتصادی نوین از آن به عنوان اقتصاد دیجیتالی نیز نام برده می‌‌شود. نتیجه این اقتصاد جدید، تعیین قدرت تجاری بیشتر به سمت مشتری می‌‌باشد و در این گستره، مشتری به دنبال ارزشهای بیشتری می‌‌باشد. به عنوان مثال مشتری به دنبال انطباق بیشتر کالاها با نیاز هایش می‌‌باشد که این کالاها از طریق سفارشی سازی، با صرف کم‌ترین هزینه و در حداقل زمان ممکن به دست او برسد. البته این سه خواسته مشتریان برای تولید کنند‌گان کالاها و خدمات، مثلث بقا نام دارد که شامل؛ سرعت، کیفیت و قیمت می‌‌باشد. تجارت الکترونیک نیازمند اقدامات متعددی برای توسعه و گسترش می‌‌باشد که دولت تدبیر و امید و خصوصا وزارتخانه‌‌‌های ارتباطات، اقتصاد، صنعت معدن تجارت، و کار و امور اجتماعی باید در برنامههای خود با تمرکز بر روی آن در جهت ایجاد اشتغال در این صنعت بستر‌‌‌های لازم را فراهم نماید از جمله این عوامل عبارتند از:
۱- ایجاد بستر‌‌‌های مخابراتی و تامین خطوط اینترنتی و ارتباطی پر سرعت
۲-تلاش در جهت انطباق بیشتر قوانین تجارت الکترونیک با مقررات بین‌المللی
۳-فراهم کردن بستر‌‌‌های مناسب برای سیستم‌‌‌های بانکی با سرعت، دقت و امنیت بالاتر
۴-تهیه و تدوین مقررات گمرکی، مالیاتی و بانکداری الکترونیک به منظور توسعه و گسترش این صنعت نو پا در اقتصاد امروز
۵-اهمیت بیشتر به این سیستم تجاری در مراکز علمی و دانشگاهی
۶-قبولی و پذیرش اسناد و مدارک مربوط به تجارت الکترونیک توسط مراجع رسمی از جمله نهاد‌‌‌های دولتی و حتی مراجع قضایی
۷-حفظ حریم خصوصی و امنیت اطلاعات شخصی طرفین تجاری
۸-صدور و ارایه کارت‌‌‌های اعتباری و تامین و تعیین اعتبار برای شهروندان جهت سهولت در امر تجارت الکترونیکی با حمایت نظام بانکی و سیستم دولتی
۹-تهیه و تنظیم نظام مند کپی رایت در خصوص تجارت الکترونیک
۱۰-توسعه و سازماندهی سیستم‌‌‌های حمل و نقل و تقویت شرکت‌‌‌های پستی بخش خصوصی در جهت افزایش رقابت و نیز ارایه خدمات بهتر
پر واضح و مسلم است که اجرا و پیاده‌سازی درست تجارت الکترونیک و استفاده از مزایای بسیار زیاد آن مستلزم ایجاد زیر ساخت‌‌‌های لازم می‌‌باشد؛ یکی از این زیر ساخت‌ها، سیستم‌‌‌های مخابراتی و اینترنتی می‌‌باشد. ارتباطات گسترده‌ای که اینترنت در سطح جهان برای عموم مردم فراهم نموده، آن را به یک ابزار تجارتی بسیار ارزنده تبدیل کرده است و به دلیل خلق ارزشهای اقتصادی نوین از آن به عنوان اقتصاد دیجیتالی نیز نام برده می‌‌شود. نتیجه این اقتصاد جدید، تعیین قدرت تجاری بیشتر به سمت مشتری می‌‌باشد و در این گستره، مشتری به دنبال ارزشهای بیشتری می‌‌باشد. به عنوان مثال مشتری به دنبال انطباق بیشتر کالاها با نیاز هایش می‌‌باشد که این کالاها از طریق سفارشی سازی، با صرف کم‌ترین هزینه و در حداقل زمان ممکن به دست او برسد. البته این سه خواسته مشتریان برای تولید کنند‌گان کالاها و خدمات، مثلث بقا نام دارد که شامل؛ سرعت، کیفیت و قیمت می‌‌باشد. تجارت الکترونیک نیازمند اقدامات متعددی برای توسعه و گسترش می‌‌باشد که دولت تدبیر و امید و خصوصا وزارتخانه‌‌‌های ارتباطات، اقتصاد، صنعت معدن تجارت، و کار و امور اجتماعی باید در برنامههای خود با تمرکز بر روی آن در جهت ایجاد اشتغال در این صنعت بستر‌‌‌های لازم را فراهم نماید از جمله این عوامل عبارتند از:
۱- ایجاد بستر‌‌‌های مخابراتی و تامین خطوط اینترنتی و ارتباطی پر سرعت
۲-تلاش در جهت انطباق بیشتر قوانین تجارت الکترونیک با مقررات بین‌المللی
۳-فراهم کردن بستر‌‌‌های مناسب برای سیستم‌‌‌های بانکی با سرعت، دقت و امنیت بالاتر
۴-تهیه و تدوین مقررات گمرکی، مالیاتی و بانکداری الکترونیک به منظور توسعه و گسترش این صنعت نو پا در اقتصاد امروز
۵-اهمیت بیشتر به این سیستم تجاری در مراکز علمی و دانشگاهی
۶-قبولی و پذیرش اسناد و مدارک مربوط به تجارت الکترونیک توسط مراجع رسمی از جمله نهاد‌‌‌های دولتی و حتی مراجع قضایی
۷-حفظ حریم خصوصی و امنیت اطلاعات شخصی طرفین تجاری
۸-صدور و ارایه کارت‌‌‌های اعتباری و تامین و تعیین اعتبار برای شهروندان جهت سهولت در امر تجارت الکترونیکی با حمایت نظام بانکی و سیستم دولتی
۹-تهیه و تنظیم نظام مند کپی رایت در خصوص تجارت الکترونیک
۱۰-توسعه و سازماندهی سیستم‌‌‌های حمل و نقل و تقویت شرکت‌‌‌های پستی بخش خصوصی در جهت افزایش رقابت و نیز ارایه خدمات بهتر
/م
