تسنیم:سال 96 بر اساس اعلام دولت و شخص رئیس جمهور٬ باید سال افتتاح و به سرانجام رسیدن چندین طرح مهم و حیاتی برای توسعه و پیشرفت استان خراسان بود.
طرحهایی نظیر توسعه فاز دوم پتروشیمی خراسان٬ راه آهن بجنورد به گرگان یا اسفراین و تکمیل بزرگراه بجنورد به جنگل گلستان٬ از جنبه طرحهایی بود که در سفر خردادماه سال 94 هیات دولت به استان٬ قول عملیاتی شدن آنها داده شده بود.
در این گزارش مهم‌ترین وعده‌های دولت برای محروم‌ترین استان کشور و چرایی عدم اجرا این وعده‌ها را بررسی می‌کنیم.
وعده‌های رئیس جمهور در بجنورد
حسن روحانی در سفر خود به استان خراسان شمالی در جمع مردم بجنورد گفت: "مردم بزرگ استان خراسان شمالی! اما چند جمله ای هم درباره طرحهایی که مصمم هستیم به حول و قوه الهی در دولت یازدهم برای استان شما انجام دهیم. عمدتاً این طرحهایی که می‌گویم در سال 94 یعنی امسال و سال 95 و برخی از آنها در اوایل سال 96 ان شاء‌الله و با حمایت شما مردم و با تلاش مسئولان اجرایی، عملیاتی خواهد شد".
وی افزود:" اولین طرح، تکمیل بزرگراه بجنورد به جنگل گلستان است، این مسیر بزرگ که 250 کیلومتر است، مجموعاً نیاز به 200 میلیارد تومان اعتبار دارد، ما این بحث را با ورزا در تهران مطرح کردیم کمی سخت‌شان بود که کل پروژه را در اختیار بگیرند، اما در سال 94 الی 96 ،اجرایی و عملیاتی خواهد شد".
رئیس جمهور در ادمه بیان داشت: "طرح بسیار مهم راه‌آهن بجنورد، اسفراین و ان شاء‌الله از اسفراین به جوین و اتصال به راه‌آهن سراسری که به اعتبار بسیار سنگینی با مجموعاً هزار میلیارد تومان نیاز دارد را تامین کرده و این طرح را ادامه خواهیم داد و راه‌آهن اسفراین به جوین که 50 میلیارد تومان نیاز به تکمیل دارد تا پایان 95 اجرایی و عملیاتی خواهد شد. برای بقیه آن هم برنامه ما این است که از صندوق توسعه ملی ، 300 میلیون دلار وام دریافت کنیم و بنابراین قسمت اعظم آن در دولت یازدهم اجرایی و عملیاتی خواهد شد. همچنین آغاز عملیات اجرایی احداث واحد دوم پتروشیمی در استان از طرح‌های دیگر مصوب این سفر است".
وعده اول| بزرگراه بجنورد به جنگل گلستان؛ فقط 63 کیلومتر
جاده توریستی بجنورد به جنگل و استان گلستان٬ محل عبور سالانه بیش از 26 میلیون مسافر و زائر حرم مطهر رضوی(ع) است. جاده‌ای که وجود نقاط حادثه‌خیز فراوان آن را به یکی از جاده‌های پر حادثه و خطر آفرین کشور تبدیل کرده است.
در آستانه نوروز 96 و در حالی که بنا بر قول دستگاه‌های دولتی و مصوبه سفر ریاست جمهوری به استان٬ باید تمام جاده بجنورد به استان گلستان در طول 2 دوسال تا پایان سال 96 ٬ چهاربانده می‌شد٬ فقط 4 کیلومتر 4 بانده به مسیر 160 کیلومتری این جاده اضافه و میزان نقاط کم‌حادثه به 63 کیلومتر رسید و هنوز بیش از 100 کیلومتر ان خطرناک و حادثه‌آفرین است.
استاندار خراسان شمالی در آخرین نشست خبری خود با اصحاب رسانه در زمنه توسعه جاده بجنورد به جنگل گلستان٬ گفت: در دهه فجر سال جاری٬ 4 کیلومتر از بزرگراه بجنورد به گلستان زیر بار ترافیکی رفته و به بهره‌برداری می‌رسد. البته تا کنون بیش از 59 کیلومتر آن در نقاط مختلف مورد بهره‌برداری قرار گرفته ولی ما گفته‌ایم تا این بزرگراه افتتاح رسمی نشده است٬ آن را رسانه‌ای نمی‌کنیم.
وی در نشستی دیگر در جمع مدیران استان گفت: پیگیر جذب اعتبارات بیشتر برای چهار بانده کردن محور بجنورد به جنگل گلستان هستیم و چون این محور در محدوده چهار استان قرار دارد، خراسان شمالی توانست با پیگیری های متعدد٬ 43 میلیارد از 50 میلیارد تومان اعتبار در نظر گرفته شده را به خود اختصاص دهد.
محمد حسن علی نیا معاون استاندار خراسان شمالی نیز در این زمینه افزود: شش کیلومتر از محور چمن بید به رباط قره بیل نیز آماده آسفالت است و مقرر بود این محور نیز قبل نوروز 97 به بهره برداری برسد اما به علت تأمین نشدن قیر مورد نیاز، بهره برداری آن به سال آینده موکول شد.
وی ادامه داد: 6 کیلومتر از محور تاتار نیز مستلزم تملک است که تاکنون تملک 1.5 کیلومتر آن محقق شده است و کارهای عملیاتی آن ابتدای سال آینده آغاز می شود و مطابق برنامه پیش بینی شده پیش از آغاز سفرهای تابستانه 20 کیلومتر دیگر از محور بجنورد به جنگل گلستان زیر بار ترافیک خواهد رفت.
وعده دوم| خبری از سوت قطار نیست!
پروژه احداث راه‌آهن جوین به اسفراین و بجنورد از آن طرحهایی است که هرساله و در همه دولت‌ها قرار است اجرایی شود. پروژه‌ای که شمال‌شرقی‌ترین استان ایران را به شبکه ریلی کشور متصل و آرزوی چندین ساله مردم خراسان‌شمالی را برآورده می‌کند. وعده‌ای که به پای ثابت ارائه برنامه دولت‌ها تبدیل شده و بسیاری از مردم خراسان‌شمالی امیدی به تحقق آن ندارند.
محور راه‌آهن اسفراین به جوین٬ از ایستگاه راه آهن نقاب در محور راه آهن تهران- مشهد منشعب شده و منطقه‌ای کم‌عارضه و با توپوگرافی هموار به مجتمع فولاد و لوله‌گستر اسفراین و شهر اسفراین متصل می‌شود که طول این بخش 96 کیلومتر است. با احداث این شاخه ریلی بارهای مجتمع فولاد و کارخانه لوله‌گستر اسفراین ممکن شده و در کنار آن شهر اسفراین برای جابجایی مسافر از خط ریلی برخودار می‌شود.
بخش دوم این طرح که از اسفراین به بجنورد می‌رود٬ منطقه‌ای است فوق العاده کوهستانی و صعب العبور که گذر از آن با گزینه‌هایی شامل تونل‌ها، ابنیه و قوس‌های متعدد با شعاع کم و به طول 102 کیلومتر از اسفراین به بجنورد متصل می‌شود و درحال حاضر، مطالعات طراحی پایه آن در حال تکمیل است.
علیرغم قول رئیس جمهور برای اجرایی شدن این طرح در سال 96 ٬ هیچ خبری از شنیدن صدای سوت قطار در استان خراسان شمالی نیست. تازه‌ترین خبر در این زمینه این است که آستان قدس رضوی وظیفه تامین مخارج طرح و همکاری با دولت در این طرح بزرگ را پذیرفته اما هنوز هم مشخص نیست ریل قطار چه زمانی به خاک خراسان شمالی می‌رسد.
وعده سوم| طرح توسعه پتروشیمی خراسان؛ دعوای موافقان و مخالفان
یکی از وعده‌های مطرح شده در سفر خردادماه 94 هیات دولت به استان٬ قول تکمیل فاز دوم پتروشیمی خراسان و توسعه و تجهیز آن بود. موضوعی که خیلی زود به یکی از مطالبات اصلی مردم استان تبدیل شد و حتی کلنگ آن نیز توسط وزیر کار و رفاه اجتماعی بر زمین خورد٬ اما هیچ‌گاه عملیاتی نشد.
طرح توسعه پتروشیمی خراسان به عنوان بزرگ‌ترین واحد صنعتی استان خراسان شمالی٬ مدت‌ها است به یکی از موضوعات داغ استان خراسان شمالی تبدیل شده است. با احداث فاز دوم این مجتمع که همان gtpp است٬ چرخ توسعه استان شتاب بیشتری گرفته و جوانان زیادی از سایه سنگین بیکاری٬ خلاص می‌شوند.
با این حال استاندار خراسان شمالی٬ در آخرین نشست خبری خود با اصحاب رسانه٬ قول رئیس جمهور مبنی بر ایجاد gtpp را ساخته افکار عمومی و برای ایجاد مطالبه‌ای در مقابل دولت دانسته و گفته است: رئیس جمهور قول توسعه پتروشیمی را داه است، فقط همین.
چرا کلنگ می‌زنید؟
قائم مقام شرکت ملی صنایع پتروشیمی با انتقاد از برخی کلنگ زنی های مسئولان برای اجرای طرح ها پیش از اخذ فاینانس انتقاد کرد و گفت: پتروشیمی خراسان باید با سهامدار شفاف باشد؛ در پتروشیمی ای که بخواهد با دریافت پساب شهری راه اندازی شود، نور امیدی نمی بینم.
محمد حسن پیوندی در همایش معرفی فرصت های سرمایه گذاری در صنعت پتروشیمی در پساتحریم، درمورد علت عدم راه اندازی پتروشیمی خراسان اظهار کرد: به دلیل وجود گاز در خراسان مقرر شد صنعت پتروشیمی در آن استان فعال شود اما باید توجه داشت که طرح نیاز به ساختار و بنیان قوی دارد.
وی همچنین با اشاره به مشکل خوراک به عنوان دیگر چالش پتروشیمی خراسان، تصریح کرد: پتروشیمی خراسان بر سر قیمت خوراک نیز مشکل دارد و از یک سو نیز باید حساب کند از چه محلی می تواند آب تامین کند. پتروشیمی همدان نیز مشکل تامین آب دارد.
قائم مقام شرکت ملی صنایع پتروشیمی با اشاره به این که بیش از یک سال گذشته، نماینده و استاندار دائم از راه اندازی پتروشیمی همدان در دوماه آتی، خبر می دادند اما هنگام بررسی طرح و علت عدم راه اندازی، دیدیم که مشکل آب دارد. اکنون بیش از یک سال از آن هنگام می گذرد و هنوز این پروژه راه اندازی نشده است. عاقبت به این نتیجه رسیدند که فاضلاب همدان را تحویل پتروشیمی دهند اما سرمایه گذار برای طرح پساب نمی آید.
پیوندی خاطرنشان کرد: معتقدم کلنگ پروژه‌ای باید زده شود که LC آن باز شده است چرا که در پس هر کلنگی که زده می شود مردم به اجرای طرح امیدوار شده و بسیاری از افراد نیز سهام آن طرح را می خرند. خواهشمندم مردم به دنبال پروژه هایی که به این ساذگی اجرا نمی شود نباشند؛ تورم از آسمان نمی بارد، تورم به معنای ثابت نگاه داشتن دارایی و سرمایه دولت یا بخش خصوصی است، وقتی دارایی راکد بماند، تورم رشد می‌کند.
هیئت مدیر پتروشیمی فعال باشد
استاندار خراسان شمالی اما معتقد است مطالبی که در مورد قیمت سوخت و آب سایر حامل‌های انرژی گفته می شود بیشتر یک بازی است.
وی افزود: در مورد سهمیه سوخت مردادماه امسال اجازه این سهمیه از وزیر نفت گرفته شده است. حرف‌هایی که در این مورد زده می‌شود سنگ اندازی است.
محمدرضا صالحی گفت: همچنین هیئت مدیره پتروشیمی باید بداند که هر خدمتی که از دولت دریافت می کنند هزینه ای دارد برای مثال اگر آب را در درب کارخانه تحویل بگیرند قیمت قیمت آن با اینکه آب را در بجنورد تحویل گرفته و خودشان در کارخانه تسویه کنند فرق دارد.
حرف آخر؛ سرنوشت طرحهایی که می‌گفتید کارشناسی شده٬ چیست؟
طرحهایی که به مرور آن پرداختیم٬ همگی از پروژه‌هایی بودند که رئیس جمهور در سفر به استان٬ آنان را کارشناسی شده و قابل اجرا می‌دانست.
رئیس جمهوری در نشست خبری در خرداد 94 در پاسخ به سوالی درباره اینکه چه تدبیری اتخاذ شده تا طرح‌های اعلام شده دولت یازدهم به سرنوشت طرح‌های اعلام شده برای خراسان شمالی در دولت‌های قبل دچار نشود، تصریح کرد: در وهله اول امیدوارم که طرح‌های اعلام شده در این دولت به سرنوشت طرح‌های اعلام شده در گذشته دچار نشود، اما اساس کار این دولت بر این است که اجرا و اعلام هیچ‌طرحی، بدون کارشناسی مفصل انجام نشود و هر طرحی که امروز در استان اعلام شد از مدت‌ها قبل مورد بررسی گسترده و جامع قرار گرفته است.
دکتر روحانی ادامه داد: معیار ما برای اینکه طرح‌های اعلامی دولت به سرنوشت پروژه‌های اعلام شده در گذشته دچار نشود، نحوه اجرای این پروژه‌ها در استان‌هایی است که پیش از این به آن سفر کرده‌ایم.
اینک مردم٬ کارشناسان و افکار عمومی منتظر هستند تا پاسخ مسئولان دولتی برای اجرایی نشدن این طرح‌های مهم در استان محروم خراسان شمالی را بشنوند.