حال مي توان گفت: با رعايت اصول ياد شده در نگاه اميرالمؤمنين عليه السلام، عوامل بازدارندگي نسبت به بخش زيادي از فسادهاي اداري و همچنين ريشه کن شدن آن در برخي شرايط فراهم خواهد شد.
کد خبر: ۷۰۰۷۱۱
تاریخ انتشار: ۱۷ دی ۱۳۹۷ - ۱۹:۵۱ 07 January 2019
تابناک کهگیلویه و بویراحمد ، سید اسماعیل محمدی مهر ، چند وقتی است در استان خبر شلاق زدن مسئولین متخلف به گوش میرسد که نظرات مختلفی در این باب را در بر گرفته است حال در اینجا نظر امام علی (ع) را درنحوه برخورد با فساد اداری بررسی میکنیم تا موضوع برایمان روشنتر شود.
 
شلاق زدن مسئولین در جلوگیری از فساد اداری از نگاه امیرالمومنین (ع)

اميرالمؤمنين امام علي عليه السلام بلافاصله پس از اينکه به حکومت رسيدند، مبارزه با فساد و انحرافات موجود در دستگاه حکومتي و پالايش مناصب حکومتي از افراد فاسد را در اولويت کار خود قرار دادند؛ زيرا وجود چنين افراد نالايق و فاسدي در ميان کارگزاران حکومتي، به هيچ وجه به مصلحت امت اسلامي نبود و با روش و منش آن حضرت نيز سازگاري نداشت. آن حضرت، در اين مسير خيرخواهي عده اي از صحابه را براي ابقاي برخي از کارگزاران، براي تثبيت حکومتشان نپذيرفتند. البته سياست روشن اميرمؤمنان حضرت علي عليه السلام، در برخورد با کارگزاران فاسد و برکناري آنها از مناصب حکومتي، منحصر به اوايل خلافت آن حضرت و برکناري کارگزاران عثمان نمي شود. ايشان در مورد کارگزاران خودشان، که در زمان کارگزاري مرتکب فساد مي شدند نيز همين سياست را اعمال مي کرد. يکي از اين موارد، قضيه سوده دختر عماره همدانيه است که پس از شهادت حضرت علي عليه السلام در نزد معاويه آمد و بعد از آنکه معاويه به جهت کينه اي که از سوده در جنگ صفين، به جهت کنايه هايش داشت، او را مورد توبيخ قرار داد. در مقابل، درخواست سوده براي برکناري والي اي که معاويه نصب کرده بود او را تهديد کرد. سوده نيز در پاسخ معاويه، ماجرايي را از اميرالمؤمنين عليه السلام اين گونه نقل کرد:
درباره مردي نزد اميرالمؤمنين علي بن ابيطالب عليه السلام رفتم که او را سرپرست گرفتن ماليات کرده بود. آن مرد بر ما ستم مي کرد. وقتي خدمت ايشان رسيدم، ديدم که ايستاده و آمادة خواندن نماز است. وقتي مرا ديد، باز ايستاد و با روي گشاده و مهر و مدارا به سوي من آمد و گفت: خواسته اي داري؟ گفتم: بلي؛ و جريان ظلم آن مرد را به ايشان گفتم. آن حضرت گريست و گفت: خدايا! تو گواهي که من به آنها فرمان ستمگري بر بندگانت و رها کردن حقوق تو را نداده ام. آنگاه از جيب خود، تکه پوستي در آورد و درآن چنين نوشت: به نام خداوند بخشنده مهربان... هنگامي که نامه ام را خواندي، کارهايي را که در دست توست، سامان ده تا کسي را روانه کنيم از تو باز ستاند، والسلام. آنگاه آن نامه را به من داد، من آن را آوردم و به فرماندارش سپردم و او برکنار شد (مجلسي، 1403، ج41، ص119)
از عوامل بسيار مهمي که مي توان نسبت به ايجاد فساد در نظام اداري بازدارنده باشد، عامل سياسي است که امام علي عليه السلام نيز بر آن تأكيد داشت و سازوکارهايي را براي بهره گيري از اين عامل طراحي نموده بودند:
*قانون گرايي و عدم تبعيض در برخورد با فساد
يكي از اصول اساسي در مبارزه با فساد اداري، برخورد يكسان و بدون تبعيض با مرتكبان آن است. رسول خدˆ در مقابل تلاش عده اي براي جلوگيري از قطع دست زني از اشراف، كه مرتكب سرقت شده بود، فرمودند:
آنان كه پيش از شما بودند، تنها به سبب چنين تبعيض هايي هلاك شدند؛ زيرا حدود را بر ناتوانان اجرا مي كردند و قدرتمندان را رها مي ساختند. بني اسرائيل تنها به اين سبب هلاك شدند كه حدود را در خصوص فرودستان اجرا مي كردند و بزرگان را معاف مي ساختند. (حسني، 1391 ص 104ـ81)
احترام امام به قانون به حدي بود که خود را در برابر قانون صاحب اختيار نمي دانست. ايشان معتقد بود: هيچ کس فراتر از قانون نيست. هيچ کس نمي تواند و نبايد مانع اجراي قانون الهي گردد. از اين رو، حضرت مي فرمودند: مبادا که رعايت حق و مراعات کسي شما را از برپايي حق باز دارد (تميمي آمدي، 1410، ص 754)
قانون گرايي و عدم تبعيض حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام به گونه اي بود که فشارهاي اجتماعي و سياسي نمي توانست مانع آن حضرت در اجراي قانون گردد. از امام باقر عليه السلام نقل شده است:
امام علي عليه السلام مردي از بني اسد را که حدي از حدود الهي بر او واجب شده بود، دستگير کرد، اما قوم او جمع شدند تا وساطت کنند و از امام حسن خواستند آنان را همراهي کند. ايشان فرمود: نزد او برويد. آنان نزد حضرت رفتند و خواسته خود را مطرح ساختند. حضرت فرمود: هر خواسته اي که در قدرت من باشد، انجام خواهم داد. آنان از نزد حضرت خارج شدند، مي پنداشتند که به هدف خود رسيده اند. امام حسن عليه السلام ـ نتيجه ملاقات را ـ پرسيد و آنان گفتند: با موفقيت آمديم، و جمله حضرت را بازگو کردند. امام حسن عليه السلام به آنان فرمودند: خودتان را براي تازيانه خوردن رفقيتان آماده کنيد! پس آن حضرت او را بيرون آورد و حد را بر او جاري ساخت و سپس، به آنان گفت: به خدا سوگند اين در قدرت من نبود (مغربي، 1385، ص443)
حال مي توان گفت: با رعايت اصول ياد شده در نگاه اميرالمؤمنين عليه السلام، عوامل بازدارندگي نسبت به بخش زيادي از فسادهاي اداري و همچنين ريشه کن شدن آن در برخي شرايط فراهم خواهد شد.
اشتراک گذاری
نظر شما
نام:
ایمیل:
* نظر:
* :
آخرین اخبار