به گزارش شبکه خبری تهران نیوز، بعد از انقلاب مشروطه حضور مردم در صحنه سیاسی کشور رنگ و جلای تازه‌ای پیدا کرد. تا قبل از آن مردم هیچ گونه حقی در امور کشور خود نداشتند. مجلس ملی که با انقلاب مشروطه شکل گرفت اولین ترجه ایرانیان در انتخابات بود.
انتخابات به عنوان یک ابزاری برای تعیین نماینده در انجام امور در ارکان‌های مختلف نظام می‌باشد، به عبارت دیگر این انتخابات است که به مردم این قدرت را می‌دهد که بتوانند به وسیله آن قانون، امور اجرای کشور، امور شهر و حتی رهبر کشور را انتخاب کنند.
انتخابات مجلس یکی از اصلی‌ترین انتخابات در نظام قانونی کشور است که به وسیله آن مردم هر شهرستان فرد مورد نظر خود در حوزه انتخابه را وارد مجلس می‌کنند. طبق اصل ۶۲ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، مجلس شورای اسلامی از نمایندگان ملت که به‌طور مستقیم و با رأی مخفی انتخاب می‌شوند تشکیل می‌گردد. دوره نمایندگی در این مجلس چهار سال است که انتخابات هر دوره باید پیش از پایان دوره قبل برگزار شود، به‌طوری‌که کشور در هیچ زمان بدون مجلس نباشد. عده نمایندگان مجلس ۲۷۰ نفر است و از تاریخ همه‌پرسی سال ۱۳۶۸ پس از هر ده سال، با در نظر گرفتن عوامل انسانی، سیاسی، جغرافیایی و نظایر آن‌ها حداکثر بیست نفر نماینده می‌تواند اضافه شود.
مردم هر منطقه بر اساس شناخت خود می‌توانند به کاندای مورد نظر خود رای بدهند. ﻃﺮﺡ ﺍﺳــﺘﺎﻧﻰ ﺷــﺪﻥ ﺣﻮﺯﻩ ﻫﺎﻯ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﻴﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮﺭﺍﻯ ﺍﺳــﻼﻣﻰ، ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎﺭ ﺩﺭ ﺗﻴﺮ ﻣﺎﻩ سال ۷۸ ﺗﻮﺳــﻂ ﺗﻌﺪﺍﺩﻯ ﺍﺯ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎﻥ ﺩﻭﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻣﺠﻠﺲ ﻣﻄﺮﺡ ﺷﺪ اما در آن زمان نتوانست به تصویب برسد.
مجلس ششم که به عنوان مجلس اصلاح طلبان از آن یاد می‌شود طرح استانی شدن انتخابات را در سال ۸۱ با رای ۱۲۰ نفر از نمایندگان به تصویب رساند. این طرح مشتمل بر ماده واحده‌ای با ۶ تبصره ضمن ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﺤﺪﻭﺩﻩ ﺟﻐﺮﺍﻓﻴﺎﻳﻰ ﻫﺮ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺣﻮﺯﻩ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﻴﻪ جدید بیان داشت ﻛﻪ ﺩﺍﻭﻃﻠﺒﺎﻥ ﻣﻰبایست ﺩﺭ ﻳﻜﻰ ﺍﺯ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻥﻫﺎﻯ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻧﺎﻣﺰﺩ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ﺷﻮﻧﺪ و ﺩﺍﻭﻃﻠﺐ ﻳﺎ ﺩﺍﻭﻃﻠﺒﺎﻧﻰ ﻛﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﺭﺃﻯ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻛﻞ ﺍﺳــﺘﺎﻥﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﺁﻭﺭﻧﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎﻥ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻥ انتخاب می‌شوند.
ﺍﻣﺎ ﺑﺎ ﺍﺭﺳﺎﻝ ﺍﻳﻦ ﻃﺮﺡ ﺑﻪ ﺷﻮﺭﺍﻯ ﻧﮕﻬﺒﺎﻥ، ﺍﻳﻦ ﻣﺮﺟﻊ ﻗﺎﻧﻮﻧﻰ ﻣﻔﺎﺩ ﻃﺮﺡ ﺭﺍ ﻣﻐﺎﻳﺮ ﺑﺎ ﻗﺎﻧﻮﻥ ﺍﺳﺎﺳﻰ( ﺑﻨﺪﻫﺎﻯ ﻫﺸﺖ، ﻧﻪ ﻭ ﭘﺎﻧﺰﺩﻩ ﺍﺻﻞ ﺳﻮﻡ ﻭ ﺍﺻﻮﻝ ﺷﺸﻢ، ﺷﺼﺖ ﻭ ﺩﻭﻡ ﻭ ﻫﻔﺘﺎﺩ ﻭ ﭘﻨﺠﻢ ﻗﺎﻧﻮﻥ ﺍﺳﺎﺳﻰ) و ﺷﺮﻉ ﺍﺳﻼﻡ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺩﺍﺩ ﻭ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺭﺩ ﻛﺮﺩ.
نمایندگان مجلس ششم شورای اسلامی بار دیگر این طرح را با عنوان اجرای استانی شدن انتخابات در برخی از استان‌های کشور نظیر اصفهان، فارس، لرستان، آذربایجان شرقی ، زنجان و گیلان در سال ۸۲ به تصویب رساندند. و اعلام کردند و آن را یک طرح آزمایشی خواندند. اما شورای نگهبان باز هم بر عدله قبلی خود باقی ماند و آن را رد کرد.
اما این طرح در مجلس هفتم و هشتم هم بار دیگر مطرح شد اما رای نیاورد. یکی از دلیلی که نمایندگان به استانی شدن انتخابات رای دادند موضوع قدرت گرفتن احزاب در مجلس است. به عبارت دیگر با این طرح هر حزبی که پول و نفوذ بیشتری داشته باشد می‌تواند در انتخابات پیروز شود.
این طرح روز یکشنبه هفته قبل در مجلس مطرح شد و قرار است در جلسه علنی هفته جاری بررسی و تصویب و عدم تصویب آن مشخص گردد.
موافقان این طرح مدعی هستند که استانی شدن انتخابات مجلس شورای اسلامی سبب ارتقاء سطح کیفی مجلس، افزایش میزان مشارکت عمومی در انتخابات و جلوگیری از وقوع برخی تخلفات همچون خرید رای است می‌شود.
یکی از دلیل موافقان این طرح پرداختن نمایندگان به بررسی امور ملی و پرهیز از صرف اوقات نمایندگی برای امور جزئی با حفظ ویژگی محلی و ملی بودن مسئولیت نمایندگی و جایگزین کردن برنامه‌محوری به جای شخص‌محوری.
یعنی با اجرای این طرح مشکلات شهرستان‌های کوچک نادیده و به سمت بررسی مشکلات کلان استانی پیش خواهد رفت و به عبارت دیگر نماینده دیگر وقت رسیدگی به مشکلات مردم شهرستان‌های مختلف را ندارد.
ارتقای سطح کیفی و افزایش کارایی مجلس از طریق ایجاد امکان انتخاب داوطلبان شاخص‌تر با صلاحیت‌های برتر؛ یکی دیگر از دلایل موافقان این طرح است. سیدجواد ساداتی‌نژاد به عنوان مخالف طرح استانی شدن انتخابات مجلس در رابطه با این دلیل می‌گوید: لازم است برای کیفی سازی عملکرد مجلس اقدامات دیگری به جز استانی کردن انتخابات انجام دهیم چنانچه نمایندگان نباید هیچگاه با دستگاه های دولتی مکاتبه کنند و از طرفی نباید نمایندگان اجازه پس گرفتن امضاهای خود را داشته باشند.
حذف رقابت‌های شدید و اختلاف‌برانگیز قومی و قبیله‌ای و تقویت همبستگی ملی؛ عباس گودرزی عضو فراکسیون نمایندگان ولایی مجلس در خصوص این این بند می‌گوید: استانی شدن انتخابات باعث کاهش مشارکت مردم می شود، به مثال فردی در شهری ۹۰ درصد آرا را دارد اما در استان ممکن است رأی نیاورد و فرد دیگری که جایگاهی در بین مردم ندارد حائز رأی شود که این خود باعث بی انگیزه شدن مردم یک شهر در انتخابات می شود.
وی افزود: ممکن است منطقه‌ای اهل تسنن باشند اما استان شیعه نشین باشد که با استانی شدن انتخابات امکان دارد یک نفر نماینده سنی مذهب نیز به مجلس راه پیدا نکند و این موضوع باعث تکدر خاطر مذاهب، قوم ها یا قبیله ها شود.
همچنین نماینده بروجرد مطرح کرد: از سوی دیگر هزینه انتخابات در کل استان برای افراد بسیار بالا می رود و این امکان وجود دارد که افرادی که توانایی پرداخت هزینه های تبلیغاتی را ندارند خود را وامدار برخی جریانات یا منابع مالی خاص کنند که خود نوعی مفسده به همراه دارد. در حالی که موافقان این طرح این موضوع را سبب کاهش فساد عنوان کردند.
به طور کلی ﻣﻮﺍﻓﻘﺎﻥ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭﻯ ﺍﺳــﺘﺎﻧﻰ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ﻣﺠﻠــﺲ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻦ ﺑﻬﺘﺮ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎﻥ ﺑﻪ ﻭﻇﺎﻳﻒ ﻣﻠﻰ، ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻧﻘﺶ ﺷﻮﺭﺍﻫﺎﻯ ﻣﺤﻠﻰ، ﮔﺴﺘﺮﺵ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ ﺣﺰﺑﻰ ﻭ ﻛﺎﻫﺶ ﺩﺭﮔﻴﺮﻯﻫﺎﻯ ﻗﻮﻣﻰ ﻭ ﻗﺒﻴﻠﻪاﻯ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻣﺰﺍﻳﺎﻯ ﺍﺳﺘﺎﻧﻰ ﺷﺪﻥ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ﻣﺠﻠﺲ ﻣﻰﺩﺍﻧﻨﺪ؛ ﻭ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎﻥ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭﻯ ﺍﺳــﺘﺎﻧﻰ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ﻣﺠﻠﺲ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﺸــﺎﺭﻛﺖ ﻣﺮﺩﻡ ﺩﺭ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ، ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺷﻜﺎﻑ ﻭ ﺗﻨﺶﻫﺎﻯ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ، ﺑﻰ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﺎﻧﺪﻥ ﺧﻮﺍﺳﺘﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺮﺩﻡ، ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎﻯ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ، عدم شایسته سالاری، عدم دیده شدن مطالبات مردم ضعیف، بی نتیجه ماندن نمایندگان طرفدار قشر ضعیف، بی اثر بودن رای شهرستان‌های کوچک در انتخابات مجلس و برگشت به دیکتاتوری ﺭﺍ ﺍﺯ ﻣﻌﺎﻳﺐ ﺍﺳﺘﺎﻧﻰ ﺷﺪﻥ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ﻣﺠﻠﺲ ﻣﻰ ﺩﺍنند.
اصغر سلیمی عضو کمیسیون شوراهای مجلس در مورد استانی شدن انتخابات مجلس شورای اسلامی می‌گوید که عده‌ای از مجلس پنجم به دنبال استانی شدن انتخابات مجلس هستند و هر بار که طرحی در این زمینه به شورای نگهبان رسیده مشمول ایرادات قبلی بوده است. طرحی که آماده شده نسبت به دوره های قبل تغییر چندانی نکرده است.
این نماینده مجلس اذعان دارد: این طرح مغایر با بند ۱۵ اصل سوم قانون اساسی است که بر توسعه و تحکیم برداری اسلامی و تعامل عمومی دلالت دارد. باتوجه به اینکه کشور ما از اقوام و مذاهب مختلف تشکیل شده است در شرایط کنونی هر یک از این ها می‌توانند نمایندگان خود را داشته باشند اما بر اساس این طرح اقلیت‍‌ها نمی‌توانند نمایندگان خود را داشته باشند و در استان‌هایی نظیر آذربایجان، کرمانشاه، گلستان، سیستان و بلوچستان، کردستان و سایر استان‌ها از لحاظ قومیت ها و هم از لحاظ محلی دچار مشکل می‌شوند.
اما محمد حسینی نماینده مردم تفرش و آشتیان معتقد است: انتخابات به صورت حوزه انتخابیه ای باعث شده نمایندگان وقت خود را صرف حوزه های انتخابیه کرده و کمتر به امورات کلی مجلس بپردازند.
او عنوان می‌کند که نماینده‌ای به لحاظ کاری قدرتمند خواهد بود که افکار عمومی کل استان به او رأی داده و او بتواند نظرات کل استان را به سمت خود جذب کند.
دکتر ابراهیم عماد متخصص اقتصاد و حقوق بین الملل در پاریس در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس اقتصادی تهران نیوز ، در مورد انتخابات گفت: تا زمانیکه آراء «آگاهانه» فارغ از فردگرائی و قهرمان پروری و مبتنی بر شناخت از حقوق بنیادین اشخاص از ناحیه آن‌ها به صندوق‌ها ریخته نشود، و صرفا لیستی وار متاثر از نگرش‌های سیاسی جبهه های معجونی (نه احزاب واقعی) و استفاده از خلاء قانونی (نه حقوقی اساسی) و مجری آن نهادی مستقل از قوای سه گانه فعلی در کشور (مخصوصا قوه مجریه) نباشد، انجام شود، حرف از حقوق شهروندی، احترام حقوقی اساسی به حقوق اشخاص، رشد و توسعه مخصوصا فرهنگی اجتماعی فراگیر و واقعی زدن، نوعی رمان نویسی صرفا سیاسی بیش نبوده و نخواهد بود.
به عبارت دیگر آقای عماد معتقد است که باید برای رفع مشکلات در انتخابات زیر ساخت‌ها باید درست شود و استانی شدن انتخابات نمی‌تواند در رفع این مشکلات اثرگذار باشد. در شرایط فعلی استانی شدن انتخابات به گفته کارشناسان حوزه حقوقی سبب کمرنگتر شدن حضور مردم در انتخابات و همچنین عدم دیده شدن مشکلات شهرستان‌ها می‌شود.
در تهران پهناور با بیش از ده میلیون واجد شرایط شرکت در انتخابات، بیش از هزار نفر از میان کاندیداهای انتخابات مجلس تایید صلاحیت می‌شوند تا در یک بازه یک هفته‌ای رقابت کنند. به عبارت دیگر استانی شدن انتخابات یعنی تعمیم مدل تهران به سراسر کشور .