عیارسنجی تصمیم ترامپ درباره سپاه، چرا کمک‌های بین المللی سیل ناچیز بود؟، گام بلند ایران برای غنی سازی ۱۰ برابری، پشت پرده افزایش این روز‌های نرخ ارز تا بیش از ۱۴ هزار تومان، حمایت همه جناح‌های سیاسی از سپاه، جایگزین «نود» چه عیاری داشت؟، مدیریت راه‌های کشور با قانون مصوب ۵۰ سال قبل!، بیانات رهبر انقلاب در جمع پاسداران، تخلف در سایه رانت دولتی، خیز مجلس برای مقابله با کنگره، پاتک سیل به گردشگری نوروزی، بزرگترین عملیات امداد و شکسته شدن سد‌ها محال است از مواردی است که موضوع گزارش‌های خبری و تحلیلی روزنامه‌های امروز شده است.
به گزارش «تابناک» روزنامه‌های امروز چهارشنبه بیست و یکم فروردین ماه در حالی چاپ و منتشر شدند که حمایت همه جانبه جناح‌ها و گروه‌های سیاسی از سپاه در مقابل آمریکا با تیتر‌ها و تصاویری از جمله تصویر نمایندگان مجلس با لباس فرم سپاه جلسه روز گذشته در بیشتر روزنامه‌های امروز برجسته شده است. بیانات رهبر انقلاب با عنوان گربه‌رقصانی آمریکا علیه سپاه به جایی نخواهد رسید و حمایت رئیس جمهور روحانی از سپاه با عناوینی همچون دفاع تمام قد روحانی از سپاه و این گفته او - محبوبیت سپاه در قلب ملت ایران و منطقه هر روز بیشتر خواهد شد- در صفحات نخست روزنامه‌های امروز چهارشنبه منعکس شده است.
روزنامه‌های امروز علاوه بر تحلیل داغترین سوژه روز – قرار گرفتن سپاه پاسداران در فهرست گروه‌های تروریستی آمریکا و واکنش‌های حمایتگرانه داخلی از سپاه- موضوع سیل و امدادرسانی به سیل زدگان را نیز از نظر دور نداشتند و گزارش‌ها و یادداشت‌هایی با این موضوع را در شماره امروزشان گنجاندند.
در ادامه تعدادی از یادداشت‌ها وسرمقاله‌های منتشره در روزنامه‌های امروز را مرور می‌کنیم:
چرا نرخ دلار در فروردین امسال به هم نریخت؟
در روز‌های اخیر همتی رئیس کل بانک مرکزی پالس‌هایی از یک نبرد تمام عیار در حوزه ارزی را می‌داد. منتهی دقیقاً مشخص نبود که جریان چه بوده است روزنامه خراسان در یادداشتی دلایل ثبات نسبی بازار و مدیریت این بازار را به به دلایل زیر تشریح کرد:
۱ -گزارش‌ها هم اینک حاکی از آن است که در نقطه آغاز این هجمه ارزی یعنی تعطیلات نوروز، بر خلاف سال گذشته، صرافی‌های بانک مرکزی در بازار حضور داشته و تعطیل نبوده اند. این موضوع، امکان بازی آزاد نرخ سازان مجازی را تا حدی محدود ساخت که نتیجه آن را در بازار ارز ابتدای فروردین دیدیم؛ لذا پی ریزی اولیه روانی این هجمه با شکست مواجه شده است.
۲-در فروردین امسال، برخلاف سال گذشته که در تلاطمات ارزی بهمن و اسفند ۹۶، دست بانک مرکزی برای نقش آفرینی در بازار نقد بسته بود، این بار بانک مرکزی با سیاست‌های پیشینی، دست پری از نظر منابع ارزی داشته و مهم‌تر این که طبق اظهارات همتی با چشمانی باز در بازار ارز حاضر بوده و هست.
۳ - سومین عامل مربوط به سیاست جدیدی است که بانک مرکزی پس از تغییر مدیریت و به توصیه کارشناسان در پیش گرفته که به تغییر نقشه ارزی موسوم است. به این معنا که اتکای ارزی عمدتاً متکی بر کانال‌های موجود در دبی، به دلیل همکاری این کشور با بازو‌های تحریم گر آمریکا در منطقه، به نحو هوشمندانه‌ای در حال چرخش به سوی همسایگان نزدیک و کانال‌های مطمئن (به لحاظ سیاسی) به خصوص عراق است. به طوری که همتی در جریان سفر خود به عراق در سال گذشته و نیز سفر هیئت عراقی به ایران در روز‌های اخیر، از توسعه تبادلات مالی با این کشور سخن گفته است. این چرخش سیاستی، هم اینک به کاهش روزافزون نقش دبی در تعیین نرخ دلار و ارز در تهران و به طور خلاصه کند شدن تیغ تحریم آمریکا در کانال ارزی دبی شده است. مزیت مهم این چرخش سیاستی به نوع بازار ارز عراق باز می‌گردد که عمدتاً متکی بر بازار نقد و تبادلات غیر بانکی است و امکان دورزدن تحریم‌ها از این طریق بسیار آسان است. ضمن این که مناسبات استراتژیک ایران و عراق نیز مانع از آن می‌شود که عراق بخشی از نقشه تحریمی علیه ایران باشد؛ لذا این سیاست مصداق دقیق یارانه‌ای است که سیاست منطقه‌ای ایران هم اینک به اقتصادش می‌دهد!
۴ - چهارمین عامل نیز به بازار متشکل ارزی بر می‌گردد که هم اینک مسئولان بانک مرکزی وعده راه اندازی آن را تا اواخر فروردین داده اند. بدین ترتیب بسیار امید می‌رود که مرجع قیمت گذاری نرخ ارز به جای اتکا به یک نقطه خارجی، به داخل کشور انتقال یابد و عرضه و تقاضای داخلی، نرخ صحیح ریال در برابر دلار را مشخص کند. در نتیجه معاملات لفظی و فردایی و کانال‌های تلگرامی و... جای خود را به تابلو‌های شفاف و عوامل موهومی و پشت پرده مجازی جای خود را به اخبار و وقایع قابل رصد در حوزه بازار ارز خواهند داد.
در مجموع باید گفت که اقدامات بانک مرکزی در حضور پیشگیرانه، فعال و موثر در جنگ ارزی فروردین ماه قابل تقدیر است. این تجربه، به همه نشان می‌دهد که حضور فعالانه در مقابل دشمن اقتصادی راه‌های زیادی را برای مقابله با هجمه‌های تحریمی پیش پای اقتصاد ایران خواهد گذاشت. از منظر پیش بینی نرخ ارز با توجه به افزایش اخیر نیز، مجموع عوامل و اقدامات یادشده، آینده روشنی را برای بروز شوک ارزی یا افزایش‌های بی سابقه پیش روی قرار نمی‌دهد و کارشناسان معتقدند که بازتحریم سپاه در روز‌های اخیر، دستاورد اقتصادی جدیدی پیش پای اتاق جنگ خزانه داری آمریکا قرار نخواهد داد.
شما را درک می‌کنیم آقای ترامپ!
حنیف غفاری طی یادداشتی که روزنامه رسالت درشماره امروز خود منتشر کرده نوشت: "جان بولتون" مشاور امنیت ملی و "مایک پمپئو" وزیر امور خارجه دولت آمریکا، همچنان از قرار گرفتن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در زمره گروه‌های تروریستی مدنظر کاخ سفید حمایت می‌کنند. قرار دادن نام نهاد نظامی رسمی یک کشور در زمره گروه‌های تروریستی، به معنای نقض حق حاکمیت کشور‌ها و در تضاد با اصول منشور سازمان ملل متحد می‌باشد. ضمن آنکه عواقب و تبعات این تصمیم وقیحانه و احمقانه، به زودی گریبانگیر نیرو‌های نظامی آمریکا در سرتاسر منطقه خواهد شد. با همه این وصاف، در خصوص چرایی اتخاذ این تصمیم که انعکاس و تبلوری از عصبانیت و خشم کاخ سفید از سپاه پاسداران می‌باشد، نکاتی وجود دارد که نمی‌توان به سادگی از کنار آن‌ها گذشت:
نخست اینکه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران، مانع از چینش قطعات پازل" امنیتی –سیاسی" ایالات متحده آمریکا و متحدان آن در منطقه غرب آسیا شده است. "نابودی خلافت داعش" در سوریه و عراق با اهتمام ویژه سپاه پاسداران و تقویت جایگاه "محور مقاومت" در منطقه، کمترین سنخیت و تناسبی با استراتژِی‌ها و خطوط کلان راهبردی و منطقه‌ای از پیش تعیین شده توسط آمریکا نداشت. ایجاد بحران‌های مزمن و دامنه دار امنیتی در غرب آسیا، آن هم از طریق حمایت از تروریسم تکفیری، فرمول یا به عبارت بهتر معادله‌ای بود که سپاه پاسداران مانع از تحقق آن شد. جرج واکر بوش، باراک اوباما و ترامپ سه رئیس جمهوری بودند که سپاه پاسداران حسرت "تحقق خاورمیانه جدید" را بر دل آن‌ها گذاشته است.
نکته دوم اینکه ترامپ متعاقب ناتوانی و لجاجت در پذیرش مفهوم "ایران قدرتمند"، سعی دارد "نماد‌های قدرت " در جمهوری اسلامی ایران و محور مقاومت را هدف قرار دهد. رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا بدترین گزینه ممکن را در این خصوص انتخاب کرده است. بی دلیل نیست که بسیاری از سیاستمداران آمریکایی و حتی برخی جمهوری‌خواهان سنتی در این کشور، نسبت به این تصمیم ترامپ معترض هستند. ترامپ کماکان در برابر فهم مقوله‌ای به نام "نهادینه شدن قدرت جمهوری اسلامی ایران" مقاومت می‌کند. این در حال‌ایست که زبیگنیو برژینسکی استراتژیست مطرح حوزه سیاست خارجی آمریکا در دوران حیات خود بر لزوم" شناسایی ایران قدرتمند" از سوی آمریکا و یادگیری قواعد زندگی در کنار آن تاکید کرده بود. نکته جالب توجه اینکه "تسلیم آمریکا در برابر قدرت ایران"، ثمره سال‌ها منازعه و تفکر متفکران رئالیست در حوزه سیاست خارجی آمریکا بوده و انگاره‌های ایده آلیستی در شکل گیری این موضوع نقشی نداشته است.
نکته سوم اینکه عصبانیت مقامات کاخ سفید از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، صرفا جنبه‌ای سخت افزاری و استراتژیک ندارد. ۴ دهه تجربه موفق سپاه در برابر توطئه‌های منطقه‌ای و داخلی آمریکا، مولد نوعی گفتمان "ضد استکباری" در غرب آسیا و حتی دیگر مناطق جهان بوده است. به عبارت بهتر، کلیت وجود سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و موفقیت‌های آن در برابر واشنگتن و متحدان آن، یک "مثال نقض" برای گزاره " لزوم پذیرش قدرت آمریکا" در جهان محسوب می‌شود. چنین مسئله‌ای برای افرادی مانند ترامپ و بولتون که همچنان در توهم "جهان تک قطبی" به سر می‌برند به هیچ عنوان آسان نیست!
در نهایت اینکه هرگونه اقدام ترامپ در مواجهه با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، به مثابه بازی کاخ سفید با آتش محسوب می‌شود. بدون شک بازنده این بازی کسی جز رئیس جمهور و حکومت آمریکا نخواهد بود.
اردوغان بر سر دوراهی سرنوشت‌ساز
محمدرضا ستاری درگزارشی با عنوان اردوغان بر سر دوراهی سرنوشت‌ساز تبعات سیاسی و اقتصادی شکست حزب عدالت و توسعه در انتخابات شورا‌ها را در شماره امروز ابتکار بررسی کرد و نوشت: انتخابات مهم شهرداری‌های ترکیه در حالی به کار خود پایان داد که حزب حاکم عدالت و توسعه شکست معناداری را در این انتخابات متحمل شد. هرچند پیش از این نتایج نظرسنجی‌ها حاکی از پایانیافتن ۲۵ سال سیطره حزب عدالت و توسعه بر شهر استانبول بود و پیشبینی می‌شد که در اکثریت شهرهای بزرگ نیز مخالفان پیروز میدان باشند، اما شکست دولت در آنکارا و استانبول باعث شد تا همچنان، اما و اگر‌ها برای پذیرش نتایج این انتخابات فضای سیاسی ترکیه را تحت تاثیر قرار دهد.
در این انتخابات، حزب اردوغان در رقابتی نزدیک با حزب جمهوری‌خواه خلق در آنکارا، استانبول و ازمیر شکست را پذیرا شد و در حالی که حزب عدالت و توسعه ۹ روز پس از انجام انتخابات شورا‌ها درخواست برگزاری انتخابات مجدد در استانبول را داشت، شورای عالی انتخابات ترکیه، بازشماری آرا در تمامی مناطق استانبول را رد و اعلام کرد که تنها ۵۱ صندوق در این شهر بازشماری می‌شود. این در حالی است که رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، معتقد است که این انتخابات با جرایم و تقلب سازماندهیشده روبهرو بوده و احسان یاووز معاون وی در حزب عدالت و توسعه نیز می‌گوید: در جای جای این شهر شواهدی در بروز جرایمی برای مخدوششدن آرا وجود دارد و ما خواستار برگزاری انتخابات مجدد در استانبول هستیم.
در همین رابطه و در حالی که حزب عدالت و توسعه شکست سیاسی سختی را در انتخابات شورا‌ها متحمل شده، اکرم امام‌اوغلو، نامزد حزب جمهوری‌خواه خلق به عنوان جدی‌ترین رقیب و مخالف حزب عدالت و توسعه طی گفتوگویی با خبرگزاری یورونیوز، نتایج انتخابات را کاملاً منطبق بر شورای عالی انتخابات دانست و اعلام کرد که در صورت بروز اشتباهات کوچک، مسئله به گونه‌ای نخواهد بود که نتایج بهدستآمده تغییر کند. وی که به احتمال فراوان به سِمَت شهرداری استانبول خواهد رسید، با بیان اینکه می‌دانیم حزب عدالت و توسعه به مدت ۲۵ سال حاکمیت خود را در استانبول استمرار داده، گفت: شهردارشدن در این شهر بسیار مهم است، اما با این حال آن‌ها باید بدانند که حاکمیت آن‌ها تا ابد دوام نمی‌آورد. همچنین پذیرفتن شکست همانقدر فضیلت دارد که جشن گرفتن برای پیروزی، اما آن‌ها این کار را بلد نیستند، نگرانی من برای استانبول و برای ترکیه از همین است.
انتخابات شورا‌ها در ترکیه از چند جنبه حائز اهمیت است. نخست اینکه این انتخابات، نخستین انتخابات پس از همه‌پرسی سال ۲۰۱۸ در ترکیه است که پس از وقایع انتخابات پارلمانی و کودتا در این کشور، در واقع نوعی همه‌پرسی دوم برای حزب عدالت و توسعه در شرایط دشوار اقتصادی محسوب شده و می‌تواند روند سیاست داخلی این کشور را دستخوش تغییر کند.
از سوی دیگر، با توجه به شرایط اقتصادی که بنا بر آمار و ارقام موجود سبب کاهش ارزش پول ملی شده و نیز نرخ تورم را به بالای ۲۰ درصد و نرخ بیکاری را به ۱۱ درصد رسانده است، نتایج انتخابات نشان می‌دهد که حمایت عمومی از حزب عدالت و توسعه با تردید‌هایی مواجه شده است. به همین دلیل خبرگزاری، رویترز چند روز قبل طی گزارشی با بیان اینکه حزب حاکم به توجه به شرایط اقتصادی اعلام کرده که تمرکز خود را بر روی اقتصاد متمرکز خواهد کرد، نوشت:، اما بسیاری از تحلیل‌گران نسبت به برنامه‌های جامع اصلاح ساختاری در ترکیه تردید دارند. به احتمال فراوان و با توجه به نتایج به دست آمده در انتخابات، حزب حاکم دست به تدابیری کوتاهمدت برای جبران شکست‌ها خواهد زد که این امر خود در درازمدت می‌تواند مشکلات را افزایش دهد. در همین راستا، بولنت تکین یکی از مدیران سابق بانک مرکزی ترکیه و استاد دانشگاه پنسیلوانیای آمریکا به رویترز گفته است که اردوغان قصد حفظ قدرت خود را دارد و به همین منظور در شرایط کنونی بعید به نظر می‌رسد که به دنبال اهداف بلندمدت باشد./ح
