امین جمشیدزاده-فعال سیاسی و روزنامه نگار
کد خبر: ۷۳۹۹۹۹
تاریخ انتشار: ۱۰ ارديبهشت ۱۳۹۸ - ۲۲:۴۴ 30 April 2019

تابناک ایلام :: اهمیت ژئوپلیتیکی و استراتژیکی خلیج فارس در خاورمیانه بی بدیل است و آلترناتیویی برای آن در هیچ نقطه جغرافیایی بر روی کره زمین نمی توان یافت؛خلیج همیشه پارس در تقویم و قلب تک تک ایرانیان جا دارد و برای همین موضوع بسیار مهم و کلیدی است که در تقویم جلالی ما ایرانیان روز دهم اردیبهشت هر سال به نام«خلیج فارس»مزین و تا ابد نقش بسته است.

پرتغالی ها از جنگ دریایی دیو که به پیروزی ایشان بر کشتی های جنگی دو دولت ممالیک و دولت شهر ونیز منجر شد،به بزرگترین نیروی دریایی اقیانوس هند تبدیل شدند.در پی این تغییرات،دولت ها و شهرهای تجاری در شرق از میان رفتند که هریک به نوبه خود شهر و دولت پر رونق در قرون وسطی به شمار می رفتند.سیراف یکی از مهم ترین این شهرها بر ساحل ایرانی خلیج فارس بود.یاقوت حموی بندر سیراف را چنین می ستاید:

«آن را دیدم که چه آثار نیکویی داشت و مسجد جامع دلنشین بر نوک کوه.کشتی ها نمی توانند در کنار این بندر پهلو بگیرند مگر در فاصله دو فرسخی از آن، که مکانی است به نام نابند میان دو کوه،کشتی ها در آنجا در امانند.»ورود پرتغالی ها به صحنه سیاسی خلیج فارس مقارن و همزمان بود با روی کار آمدن دولت صفوی در ایران و قدرتمند شدن این دولت،از همین رو انتظار می رفت که این دولت نیرومند پیش از هر دولت بومی دیگری در منطقه به مواجهه با نیروهای اشغالگر بپردازد اما به نظر می رسید که نگاه صفویان در این دوره بیشتر به شمال و در جهت آسیای مرکزی و عراق بود، بنابراین نتوانستند با ورود پرتغالی ها به صحنه سیاسی منطقه واکنش سریعی از خود نشان دهند تا سرانجام پس از تسلط ایرانی ها بر بحرین در زمان شاه عباس و امام قلی خان که به نیابت از پدر بر فارس حکم می راند مأمور این کار شدند.


نیروهای ایرانی وقتی به جزیره رسیدند اقدام به قتل کسی که از ایشان کمک خواسته بود کرده و رکن الدین را در خواب به قتل رسانیدند و زمینه تسلط ایشان بر بحرین فراهم آمد.امام قلی خان در آن نزدیکی با سپاه ایرانی دیگری به فرماندهی امیریوسف شاه روبرو گردید و به ایشان دستور داد تا برای کمک به خواجه معین الدین به بحرین بروند، این گونه بود بحرین به سال۱۰۱۱ ه.ق«۱۶۰۲ میلادی» به تصرف ایرانی ها درآمد.پس از تسلط بر بحرین در گیری های پیگیری بین ایرانی ها و پرتغالی ها در ساحل شمالی خلیج فارس به وقوع پیوست و نیروهای ایرانی بارها بندر گمبرون«بندرعباس» را مورد حمله قرار دادند و چندین بار این شهر را به محاصره درآوردند.

کم کردن فشار بر بحرین یکی از اهداف این محاصره بود چون پرتغالی ها تلاش می کردند تا بحرین را بازپس بگیرند که ایرانی ها جزیره کیش را نیز آزاد کردند و حکومت حکمران دریاها«پرتغال»که جمعیتش از یک میلیون تجاوز نمی کرد بر خلیج فارس و شرق پایان یافت که از عوامل سقوط و انحطاط آنها یکی همین جمعیت کم بود که در واقع همین جمعیت کم نمی توانست مستعمرات پراکنده پرتغال در آسیا و آفریقا را بیش از این حفظ کند و دیگر دلیل هم ضعف و فتور آنها نفرت شدید مردم مستعمرات از ایشان بود،امری که گاهی به متحد شدن این ملتها علیه دشمن مشترکشان می انجامید. زمان عامل دیگری بود که موجبات انحطاط امپراطوری پرتغال را فراهم آورد یکی دیگر از این عوامل از دست رفتن استقلال پرتغال و پیوستنش به پادشاهی اسپانیا بود؛تعامل وحشیانه پرتغالی ها با ملتهای آسیایی و آفریقایی تحت استعمار،یکی دیگر از دلایل انحطاط امپراطوریشان بود عوامل دیگری نیز در ضعف استعمار پرتغالی ها در شرق دخیل بودند که ظهور و به صحنه امدن انگلیسی ها و هلندی ها به عنوان نیروهای آلترناتیو رقیب که در امر بازرگانی توانایی بیشتری نسبت به پرتغالی ها داشتند یکی دیگر از این عوامل بود از دیگر عوامل عمومی انحطاط زودرس امپراتوری پرتغال در شرق این بود که بیشتر مستعمرات ایشان در سواحل آفریقا،سواحل شبه جزیره عربستان و شبه جزیره هند تا بنگال، از عمق داخلی برخوردار نبودند،بلکه یا در بنادر و یا در جزایر متمرکز شده بودند.از همین رو پرتغالی ها ناچار بودند با استفاده از پایگاهها، گشت زنی های دائم،و ایجاد نقاط بازرسی زیاد در طول سواحل،به طور مداوم از مستعمرات خود محافظت به عمل آورند. و از آن رو که نیروی انسانی این امپراتوری در مواقع ضروری کافی نبود،ملوک و امیران محلی و حتی مردم عادی هرازچندگاهی از فرصت های به دست آمده استفاده کرده دست به شورش زده و به عملیات نظامی علیه استعمارگران می پرداختند.شاه عباس اول نیز از همین ضعف های پرتغالی بهره برده،تمام تلاش خود را صرف بیرون راندن پرتغالی ها از سواحل کشورش کرد.یکی از بزرگترین شکست های نیروهای پرتغالی در اوایل قرن هفدهم عقب نشینی ایشان از هرمز بود که پس از گوآ در هندوستان از بزرگترین پایگاههای پرتغالی ها در شرق بود و بدین گونه سیطره چند و چندین ساله آنها بر شرق و خلیج فارس توسط ایرانی ها و شاه عباس اول برچیده شد.

دکترین قوی و سیاست و دیپلماسی قوی ایران در دولتهای سازندگی،اصلاحات و هم اکنون تدبیر و امید هیچگاه این فرصت را به هیچ همسایه ای منجمله اماراتی ها که بارها مدعی سه جزیره تنب کوچک،تنب بزرگ و ابوموسی بوده اند را به انها نداده و نخواهد داد و زهی خیال باطل است خیال خام آنها و تا ابد به گور می برند این اندیشه را که فردوسی بزرگ شیرین گفتار زیبا سروده و روایت کرده است:«چو ایران نباشد تن من مباد/بدین بوم و بر زنده یک تن مباد بیا تا همه تن به کشتن دهیم/مبادا که کشور به دشمن دهیم.»

اشتراک گذاری
نظرات بینندگان
غیر قابل انتشار: ۰
در انتظار بررسی: ۰
انتشار یافته: ۳
فربد جم
|
Iran, Islamic Republic of
|
۱۳:۳۸ - ۱۳۹۸/۰۲/۱۱
درود خدا بر دکتر جمشیدزاده و حس غیرت و وطن پرستیتان
استاد بزرگوار تمام قد در برابر نوشتار کاملتان مراتب تقدیر و تشکر داریم.سلامت باشید.
فربد جم
|
Iran, Islamic Republic of
|
۱۳:۳۹ - ۱۳۹۸/۰۲/۱۱
درود خدا بر دکتر جمشیدزاده و حس غیرت و وطن پرستیتان
استاد بزرگوار تمام قد در برابر نوشتار کاملتان مراتب تقدیر و تشکر داریم.سلامت باشید.
یونس قادری
|
Iran, Islamic Republic of
|
۱۹:۳۵ - ۱۳۹۸/۰۲/۱۱
عالی است و هوشمندانه کار شده‌.دست مریزاد
نظر شما
نام:
ایمیل:
* نظر:
* :
آخرین اخبار