نمایندگان مجلس طرحی بنام صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی را در مجلس تصویب کرده اند که باعث ایجاد واکنش های بسیار زیادی در کشور شد بسیاری از مردم معتقد هستند این طرح موجب ایجاد محدودیت بیشتر در فضای مجازی می گردد در مقابل موافقان طرح معتقد هستند طرح صیانت موجب مدیریت فضای مجازی میگردد، اما به راستی با نگاهی دقیق به طرح واقعیت چیست؟ مدیریت یا محدودیت؟
کد خبر: ۹۸۲۱۳۹
تاریخ انتشار: ۰۸ مرداد ۱۴۰۰ - ۱۰:۴۵ 30 July 2021

تابناک ایلام، علیرضاتهرانی فر :* طرح «صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی و ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی» در هفت تیر سال جاری به مجلس ارائه، اما بدلیل  مخالفت تعداد زیادی از نمایندگان مجلس و بخش زیادی از مردم و کاربران فضای مجازی، طرح پیشنهادی از دستور کار مجلس خارج شد.

طرح “صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی” در شش فصل و ۳۷ ماده قانونی تنظیم شده است. از نگاه اکثریت جامعه  هدف این طرح اعمال محدودیت های بیشتر بر فضای مجازی کشور است است؛ اما در مقابل کسانی که موافق این طرح هستند اعتقاد دارند هدف طرح فوق ساماندهی و مدیریت فضای مجازی کشور و حتی حمایت از کسب و کارها و حق کپی رایت و حقوق معنوی تولید کنندگان محتوا در فضای مجازی می باشد.

طرح «صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی و ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی»، دوباره در دستور جلسه مجلس قرار گرفت و این طرح براساس اصل ۸۵ قانون اساسی به تصویب رسید.
اما به راستی هدف واقعی طرح فوق چیست؟! آیا این طرح از حقوق کاربران در فضای مجازی دفاع می کند، یا باعث اعمال محدودیت های بیشتر در فضای مجازی کشور خواهد شد؟
در بند ه ماده ۱ این طرح هیئتی بنام هیئت ساماندهی و نظارت با تعریف زیر مشخص شده است:

هیئت ساماندهی، نظارت و تأیید فعالیت، محتوا، عملکرد و تشخیص تخلف و اعلام جرم پیام‌رسان‌های موضوع این قانون.

وظیفه این هیئت، ثبت نام پیام رسان های داخلی و خارجی و همچنین نظارت بر عملکرد پیام رسان های داخلی و خارجی می باشد. بر طبق ماده ۲ در فصل اول پیام رسان های خارچی جهت فعالیت در ایران مستلزم هستند در پنجره واحد هیئت نظارت و ساماندهی ثبت نام کنند در در غیر این صورت فعالیت آن‌ها در کشور غیرقانونی است، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات موظف است نسبت به مسدودسازی دسترسی به آن‌ها اقدام نماید. تعیین مصادیق پیام‌رسان‌های اثرگذار با هیئت ساماندهی و نظارت است.
طبق ماده ۳ طرح اعضای این هیئت به شرح ذیل می باشند:
۱. رئیس مرکز ملی فضای مجازی (به‌عنوان رئیس هیئت)
۲. معاون ذی‌ربط یا نماینده تام‌الاختیار وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات
۳. معاون ذی‌ربط یا نماینده تام‌الاختیار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
۴. معاون ذی‌ربط یا نماینده تام‌الاختیار وزارت اطلاعات
۵. معاون ذی‌ربط یا نماینده تام‌الاختیار دادستانی کل کشور
۶. یک نماینده از کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی
۷. معاون ذی‌ربط یا نماینده تام‌الاختیار سازمان صداوسیما
۸. معاون ذی‌ربط یا نماینده تام‌الاختیار اطلاعات سپاه
۹. معاون ذی‌ربط یا نماینده تام‌الاختیار سازمان تبلیغات اسلامی
۱۰. معاون ذی‌ربط یا نماینده تام‌الاختیار نیروی انتظامی
۱۱. معاون ذی‌ربط یا نماینده تام‌الاختیار سازمان پدافند غیرعامل

حضور اعضاء امنیتی و اطلاعاتی از وزارت اطلاعات، نیروی انتظامی و دادستانی کل کشور، اطلاعات سپاه موجب می گردد اطلاعات کاربران پیام رسان ها در اختیار نیروهای امنیتی قرار بگیرد، رصد پیام رسان ها توسط هیئتی که تعداد زیادی از اعضای آن از نیروی های امنیتی و اطلاعاتی تشکیل شده است موجب می گردد آزادی کاربران به شدت محدود گردد.
 

بر طبق تبصره های ۱ و ۲ ماده ۲ فصل اول پیام رسان های تاثیرگذار خارجی (همانند اینستاگرام، تلگرام، واتساپ، توئیتر  و غیره) موظف هستند ظرف مدت دو ماه پس از تصویب این قانون خود را با شرایط آن وقف دهند، همچنین تأیید فعالیت پیام‌رسان‌های خارجی اثرگذار در کشور مستلزم تعیین شرکتی ایرانی به‌عنوان نماینده قانونی و پذیرش تعهدات لازم حسب آئین‌نامه تنظیمی است که سه ماه پس از تصویب این قانون به تصویب هیئت ساماندهی و نظارت خواهد رسید.

پس از تصویب طرح تمامی پیام رسان های داخلی و خارجی می بایست تمامی شرایط طرح را بپذیرند و پیام رسان های خارجی مانند اینستاگرام و واتساپ که بدون فیلتر در داخل فعالیت می کنند، سه ماه فرصت دارند تا دفتر نمایندگی خود را در داخل ایران دایر کنند. در غیر این صورت فعالیت آنها در داخل مسدود می گردد.

از آنچایی که کشور درگیر تحریم است و به دلیل عدم تصویب و امضای FATF عملا امکانی برای ثبت شرکت یا معرفی نمایندگی از سوی پیام رسان های خارجی در ایران وجود ندارد، پس در نتیجه پس از سه ماه تمامی پیام رسان های خارجی در داخل ایران مسدود می شوند.

بر طبق تبصره های ۴ ، ۵ و ۶ ماده ۲ از فصل اول طرح صیانت تمامی فعالیت پیام رسان ها، اطلاعات کاربران آنها و تمامی داده های کاربران باییستی در اختیار هیئت نظارت و ساماندهی قرار بگیرد. پیام رسان های عملا باید تمامی مصوبات هیئت نظارت و ساماندهی را اجرا کنند، برنامه ها و اهداف خود را کنار بگذارند و بر اساس آنچه که هیئت نظارت و ساماندهی می خواهد عمل کنند.

ماده ۵ و ۶ فصل دوم به احراز هویت کاربران پرداخته است، بر طبق این ماده های فوق تمامی کاربران پیام رسان های داخلی و خارجی باید احراز هویت شوند، یعنی اطلاعات تمامی کاربران در اختیار هیئت نظارت قرار بگیرید، چت ها، کانال ها،  پیج ها، حتی کامنت ها و لایک های کاربران به دقت رصد می گردد، در صورت مشاهده مصادق مجرمانه با کاربران برخورد قانونی می گردد.
با این ماده ها عملا امنیت کاربران در فضای مجازی، آزادی بیان و انتشار محتوا محدود می گردد.

در تبصره ۱۱ماده ۷ از فصل سوم آمده است که در پیام‌رسان‌های اجتماعی هرگونه ارائه خدمت به اشخاص کمتر از ۱۸ سال باید با اجازه ولی قانونی آن‌ها باشد.

یعنی عملا استفاده افراد زیر ۱۸ سال از پیام رسان های داخلی و خارجی بدون کسب اجازه از ولی قانونی ممنوع می باشد. در بند ج از ماده ۱۵ فصل چهارم آورده شده است که هرگونه استفاده از پیام رسان هایی که توسط هیئت نظارت و ساماندهی غیر قانونی اعلام شده اند جرم است و استفاده کنندگان از این پیام رسان ها مجازات می شوند.

طبق ماده ۱۶ از فصل چهارم هر شخصی که اقدام به تولید، تکثیر، توزیع، معامله و انتشار یا در دسترس قرار دادن غیرمجاز هر نوع نرم‌افزار یا ابزار رایانه‌ای الکترونیکی (نظیر وی‌پی‌ان و فیلترشکن) که امکان دسترسی به پایگاه‌هایاینترنتی و پیام‌رسان‌های غیرقانونی مسدود شده را به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم فراهم کند به حبس یا جزای نقدی درجه شش محکوم می‌گردد.

با بررسی دقیق تمامی فصل های این طرح مشخص شد طرح صیانت از فضای مجازی موجب نابودی فضای مجازی کشور می شود، نمایندگانی که ادعا می کنند این طرح با اینستاگرام  و واتساپ کاری ندارد، احتمالا طرح را با دقت مطالعه نکرده اند، زیرا بر اساس طرح فوق تمامی پیام رسان های خارجی باید قوانین جدید را بپذیرند و دفتر نمایندگی در داخل تشکیل دهند، اطلاعات کاربران را در اختیار هیئت نظام و ساماندهی قرار دهند، تمامی مصوبات و دستورالعمل های این هیئت را اجرا کنند،بر همین اساس اولا امکانی برای فعالیت پیام رسان های خارجی در ایران وجود ندارد و اگر هم بر فرض محال پیام رسانی تمامی موارد و قوانین این طرح را پذیرفت و امکان ادامه فعالیت در ایران را پیدا کرد، دیگر امنیت کافی ندارد، زیرا پیام رسان های خارجی زیر نظر مستقیم هیئتی فعالیت خواهند کرد که نیمی از اعضای آن از نیروی های امنیتی و اطلاعاتی با هدف پالایش و رصد اطلاعات و نظارت بر عملکرد پیام رسان ها و کاربران تشکیل شده است.

طرح صیانت از  حقوق کاربران در فضای مجازی موجب ایجاد مجدودیت در براقراری ارتباط بین کابران ایرانی با دنیا خواهد شد، این طرح موجب می شود تمامی اطلاعات محرمانه کاربران در اختیار نهادهای امنیتی و اطلاعاتی قرار بگیرند.

طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی موجب می گردد بسیاری از شغل های که در بستر شبکه های اجتماعی فعالیت می کنند، از بین بروند، افراد زیادی شغل خود را از دست بدهند. همچنین با وجود این طرح گردش آزاد اطلاعات از بین می رود، آزادی کاربران محدود می گردد، عملا فضای مجازی تبدیل به یک پادگان بسیار بزرگ برای کنترل مردم می گردد. در واقع طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی به معنای واقعی طرح نادیده گرفتن و تجاوز به حقوق کاربران در فضای مجازی است.

در عصر انفجار اطلاعات و ارتباطات، جهان  در حال استفاده از ظرفیت های فضای دوم و مجازی برای تسیهل امور و توسعه کشور های خود هستند، اما در ایران نمایندگان مردمی که کمترین شباهت را با مردم دارند، طرحی را تصویب می کنند که فضای مجازی را در ایران از بین می برد. و با نام دفاع از حقوق کاربران، حقوق اولیه کاربران یعنی حق برقراری ارتباط آزاد و کسب اطلاعات به صورت آزاد را از بین خواهند برد، در نتیجه طرخ صیانت موجب ایجاد شدیدترین محدودیت ها ، کنترل ها در فضای مجازی کشور می گردد. /م

کارشناس ارشد مدیریت رسانه و ارتباطات*

اشتراک گذاری
نظر شما
نام:
ایمیل:
* نظر:
* :
آخرین اخبار