سال 1395با تدبیر مقام معظم رهبری به نام سال اقتصادی مقاومتی ،اقدام وعمل نامگذاری شده است ،واژه هایی ساده اما با غنا وژرفای معنایی بسیار عمیق که کاوش آن می تواند سطرها بلکه صفحات فراوانی را به خود اختصاص دهد
به گزارش تابناک ایلام،دراین نامگذاری پرمحتوی ،اقدام وعمل با "اقتصاد مقاومتی "همنشین شده است چرا که پس از گذشت سالها از تحریمهای اقتصادی ظالمانه برعلیه اقتصاد کشورمان؛ تعدادی از دستگاههای حکومتی با رویی آوردن به اجرای طرحهایی بامحوریت اقتصاد مقاومتی؛ گامهای اولیه اما ناکافی در راستای عملیاتی نمودن طرح اقتصاد مقاومتی برداشتند اما تحمیل فشارهای ناشی از اقتصاد وابسته به نفت و...ضرورت توجه بیشتربه اقتصاد مقاومتی اما همراه با اقدام وعمل را بیشتر نمایان ساخت.
با سیری به وضعیت اقتصادی وفعالیتهای جاری در نقاط محتلف استان ایلام خصوصا مناطق روستایی وبخشهای دور افتاده ،جلوه های عملیاتی از اجرای طرحهای با رنگ ولعاب اقتصاد مقاومتی به وضوح مشهود است ،جلوه هایی زیبا از اتکای مردمان این دیار به اقتصاد مقاومت محور که توجه به آن می تواند به عنوان الگویی موفق در عملیاتی نمودن شعار سال مورد توجه قرار گیرد اما واقعیت این است این ظرفیتها وتوانمندیها سالهاست از دید مسوولین ودست اندرکاران حوزه اقتصادی پنهان مانده است.
بخش زاگرس در شهرستان چرداول که در شمال استان واقع شده است یکی از بخش هایی است که با وجود دارابودن ظرفیتهای نهان وپنهان اقتصادی که جلوه هایی از اقتصادی مقاومتی را با خود به همراه دارندمورد بی مهری قرار گرفته است .
آخرین روزهای دولت دهم با تولد یک شهرستان و چندین بخش در استان ایلام مصادف شد. هیئت وزیران در جلسه مورخ 29/3/1392 بنا به پیشنهاد شماره 1/4/42/81072 مورخ 3/7/1391 وزارت کشور و بنا به استناد ماده (13) قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری مصوب 1362 رای به ایجاد دهستان قلعه به مرکزیت روستای شله کش از ترکیب روستاهای کورگ، پلکانه علیا، پلکانه سفلی، میان قلعه، چم بور، زیج، مله شیرخان، باریکه فرخینوند، سرگل فرخینوند و شله کوش صادر کرد.
همچنین مرکز دهستان بیجنوند از روستای بلاوه تره به روستای زیرتنگ تغییر یافت. علاوه بر این روستای بلاوه تره به شهر تبدیل و به عنوان شهر بلاوه نام گرفت. بدین ترتیب بخش زاگرس یا یک شهر و 49 روستا به مرکزیت شهر بلاوه متشکل از دهستانهای بیجنوند و قلعه تشکیل شد.
بدین ترتیب رویاهای مردمی که بارها برای ایجاد بخش به فرمانداری شهرستان چرداول مراجعه میکردند به واقعیت پیوست. این بخش که دارای جمعیتی بالغ بر 9000 نفر است فاقد هر گونه کارخانه یا کارگاه صنعتی است، تنها در سالهای گذشته بخش خصوصی در روستای میان قلعه سعی در ایجاد یک کارخانه شیر در منطقه داشت که مالک آن از تکمیل آن سرباز زد و بدین ترتیب همچنان دود هیچ کارخانهای از این منطقه به سمت آسمان بالا نمیرود، با این وجود این بخش به دلیل عبور طولانیترین رودخانه کشور یعنی سیمره از آن و وجود 15 هزار هکتار زمین حاصلخیز کشاورزی و همچنین وجود دشت و کوههای پوشیده از جنگل محیط مناسبی برای کشاورزی و دامپروری است و تقریبا اکثریت جمعیت منطقه علاوه بر کشاورزی، به حمایت گلههای کوچکی از گوسفند و بز و همچنین پرورش گاو در خانه میپردازند و برخی نیز در سیمره به ماهیگیری میپردازند.
نکته قابل ذکر در این مورد آن است که در سال 1374 با کلنگزنی سد سازبن در این بخش قرار شد که آب زمینهای منطقه که دیم بودند از این ناحیه تامین شود که پس از صرف میلیاردها تومان هزینه در آن، عملیات اجرایی آن در سال 1394 برای همیشه متوقف شد.
قابل ذکر است که در کنارههای سد 17 روستا قرار داشتند که با اجرایی شدن سد به زیر آب میرفتند و در طول این 20 سال از تمامی خدمات دولت محروم بودند که پس از توقف عملیات اجرایی سد، مسئولان استان قول ارائه خدمات به آنها و جبران گذشته را دادند.
در این بخش علاوه بر کشاورزی که به دو شیوه آبی و دیم صورت میگیرد، وجود باغهای انگور و انار و زیتون مرغوب در سایت نیدوله دهستان بیجنوند که با ایجاد پمپاژ از سال 1386 از رودخانه سیمره به دو روستای نیدوله علیا و سفلی صورت گرفته است نشان داد که دولت میتواند با سرمایهگذاری در پمپاژ، چهره منطقه را چه به لحاط بصری و چه اقتصادی متحول کند.
در این بخش 8 عدد مرغداری چندین هزار قطعهای نیز وجود دارد. بنابر گفته دکتر فرزادی که اهل اصفهان و در شهر سرابله به شغل دامپزشکی مشغول بوده و صاحب چندین مرغداری در استان ایلام است بخش زاگراس مکانی پاک و خوش آب و هوا و مساعد برای ایجاد مرغداری گوشتی و گاوداری است.
با گذشت دو سال از بخش شدن این مناطق، هنوز تمامی ادارات دولتی در بخش ایجاد نشدهاند و تنها بخشداری مستقر شده است. همچنین از سالها پیش و با توجه به حاصلخیز بودن زمینهای کشاورزی منطقه، اداره جهاد کشاورزی در منطقه دایر شده که ظاهرا وجود این اداره اثر چندانی بر کشاورزی منطقه نگذاشته است.
جهاد کشاورزی در این بخش به یک مکانی برای توزیع کود تبدیل شده است که در فصل کشت خود را نشان میدهد و بعد از آن، اصلا حضور این اداره به چشم نمیآید. البته شاید به دلیل خشکسالیهای سالهای اخیر است که این اتفاق افتاده و آنها کلا بیخیال کار کشاورزی شدهاند.
اما با وجود خشکسالی در استان ایلام و بخش زاگرس، باز مردم این بخش هرگز ناامید نشدهاند؛ شاهد هم کشاورزانی هستد که در سالهای گذشته به امید باران کشت کرده و در تابستان آوردهای نداشتهاند، اما امسال با وجود بارشهایی که ایلام را پربارشترین استان کشور معرفی کرده است، زمینهای بخش زاگرس سرسبزتر از همیشهاند که نوید سالی پر رحمت را میدهد.
در این رابطه حجت ملکی میگوید: ما در سالهای گذشته خسارتهای فراوانی متحمل شده، اما مقاومت کردهایم. هر سال به امید باران کاشتیم اما باران نزدیکهای عید قطع میشد و ما مجبور بودیم بدون درو کردن محصولات و جمع کردن کاه و جو برای گوسفندان و سایر چارپایانمان آنها را به حیواناتمان بدهیم و سپس با قیمت گزافی کاه و جو بخریم.
این کشاورز معتقد است: اینجوری دیگر نه کشاورزی برایمان صرفه اقتصادی داشت و نه دامداری و البته کسی هم از ما حمایت نکرد.
علی سارابیگی که در روستای برآفتاب دهیار است با شادمانی از بارش باران میگوید: برخی از اعضای روستای من و دیگر روستاهای این بخش در سالهای گذشته به دلیل کاهش باران و خشکسالی مجبور به مهاجرت به شهرها شدند، همچنین بخش عمده دیگری از مردم بخش در فصل اورهال به پالایشگاههای کشور میروند تا هزینه زندگی خود را تامین کنند و همچنین با درآمد حاصل بتوانند محصول برای کاشت در سال بعدی بخرند و علاوه بر این علوفه برای دامهای خود تهیه کنند.
وی با اشاره به وجود رودخانه سیمره در شهرستان ادامه میدهد: کلید توسعه اینجا در آن رودخانه بوده که از کنار زمینهای دهستان بیجنوند که حدود 5 هزار هکتار است رد میشود و بدون استفاده بخش عظیمی از مردم به راه خود ادامه میدهد، خوشبختانه در سالهای گذشته ایجاد سایت نیدوله در روستای نیدوله دهستان بیجنوند نشان داد که این رودخانه چقدر با اهمیت است.
این مسئول اضافه کرد: همچنین برخی اشخاص با هزینه شخصی به این کار اقدام کردهاند که توانستهاند راهی برای ایجاد درآمد برای خود بیابند. توصیه میکنم برای دیدن معجزه سیمره به نیدوله یا نثار بروید.
در حالی که از میان سبزهزارها و مزارع کشاورزی در جاده بیجنوند به راه خود ادامه میدهیم در پای گردنه مله مازک به تابلوی روستای نیدوله بر میخوریم، از آنجا و طی مسیری دو کیلومتری به روستای نیدوله سفلی میرسیم. وصف آنچه که دیدیم آنقدر سخت است که من ترجیع میدهم که تنها بگویم آنجا محیطی پر از درختان انگور و زیتون و انار و آلو و بعضا پسته بود که خوردن گوجههای سبز آن در این اولین روزهای بهار برای من جذابیتی دو چندان داشت.
بعد از ساعتها گشت و گداز و رفتن به کناره رودخانه سیمره و دیدن ایستگاه پمپاژ در باغ انگور و پسته سیدحاجی نوری به گفتوگو با وی و دختر خردسالش پرداختیم. او که برای بازدید از خشک شدن گیاهای پای درختان انگور به باغ آمده بود ضمن خوش آمدگویی و تعارف بسیار به ما گفت: در حقیقت سیستم پمپاژ آب و این باغ زندگی ما را متحول کرد، از سال 86 که آب به زمینهای ما آورده شده تاکنون تنها یک ماه در سال 1388 به کارگری رفتهام و برخلاف بیشتر هممنطقهایها در کنار خانواده بوده و الحمدلله شاهد بزرگ شدن بچههایم هستم.
وی ادامه داد: من سه هکتار انگور دارم که تقریبا در هر هکتار یکهزار درخت قرار گرفته، این درختها نیز سالانه چنانچه رسیدگی لازم صورت گیرد تا 20 کیلوگرم محصول میدهند و اگر به صورت میانگینی حساب کنیم تقریبا بالای 15 کیلو محصول میدهند که در سال درآمد مناسبی است.
این باغبان جوان اضافه کرد: الحمدالله وضعیت دیگر باغداران دو روستا نیز همین طور است، آنها نیز محصول با کیفیت تولید میکنند به نحوی که در غرب کشور طی این چند سال کم کم انگور ما و البته زیتونمان شناخته شده است.
او با نشان دادن کوههای روبرو که جزو استان لرستان محسوب میشوند و توسط رودخانه سیمره از ایلام جدا شدهاند خاطرنشان کرد: خوشبختانه از وقتی درختان این باغها بزرگ شدند سال به سال به تعداد آدمهایی که اینجا تشریف میآورند افزوده میشود و امسال شاهد بودیم که گردشگران زیادی در ایام عید به اینجا هم برای دیدن باغها و هم دیدن سیمره آمدند و میطلبد که مسئولان به فکر توسعه زیرساختها برای گردشگری در منطقه باشند.
در حالی که ما مشغول صحبت با سید بودیم دختر خردسالش به سمت درختان آلبالو رفت و مقداری گوجه سبز چید که در برگشت با سخاوت تمام میان ما تقسیم کرد. با خوردن گوجهها، که هنوز کاملا ترش نشدهاند فضای گفتوگوی ما کمکی تغییر کرد و بعد دوباره به سیمره و مزایایش و خاطراتی که سید از غرق شدن آدمها در آن داشت برگشت.
سید میگفت: معروف است که وقتی کسی در سیمره غرق میشود، این رودخانه شیهه میکشد و خروشانتر از قبل میشود، تا سالها قبل با وجود اینکه مردم از سیمره ماهی میگرفتند همه از سیمره غریبکش حرف میزدند و آن را نحس میدانستند ولی از وقتی که سیستم پمپاژ وارد منطقه شده همه چیز عوض شد و سیمره برای ما که دقیقا از داخل زمینهایمان میگذشت ولی نمیتوانستیم استفادهای از آن کنیم منبعی برای رزق و روزی شد و اکنون کل منطقه چشم انتظار سیمره هستند تا دولت برایشان آب ببرد، خدا کند این اتفاق بیفتد آن وقت دیگر هیچ کسی در منطقه محروم نیست.
بعد از خداحافظی از سیدهادی به سمت روستای نثار میرویم که دو فرد به نامهای مرحوم علیمراد منوری و دریش مرادی در سالهای گذشته با ایجاد خط لوله از سیمره به زمینهای خود توانستهاند به وضعیت دیم بودن زمینهای خود پایان دهند.
در این رابطه با فردین منوری که رئیس شورای شهرستان چرداول و فرزند و وارث مرحوم علیمراد است به گفتوگو نشستیم تا از آبی شدن زمینهایش و محصولاتی که میکارند بگوید: ما با وامی 130 میلیونی و آوردهای 15 میلیون تومانی در سال 84 توانستیم خط لولهای به طول 6 کیلومتر از کنارههای سیمره در چم چرود تا نثار بکشیم و 6 اینچ آب را به منطقه آوردیم و نزدیک به 30 هکتار زمین را زیر پوشش بردیم.
وی ادامه داد: تقریبا طی این سالها چندبن محصول را در منطقه و در زمینهایمان مورد کشت قرار دادیم تا بهترین محصول را پیدا کنیم که الحمدلله هر محصولی از سیب زمینی و هویج گرفته تا گندم و جو چغندر و هندوانه همگی جواب دادند. این کشاورز که در سالهای گذشته به دلیل استفاده از سیستم قطرهای و بازدهی محصولاتش به عنوان کشاورز نمونه شهرستان انتخاب شده است.
این کشاورز ادامه داد: ما در اینجا علاوه بر ایجاد شغل برای 8 نفر و خانواده خودمان تقریبا از هر هکتاری به صورت میانگین 10 تا 15 میلیون تومان با توجه به نوع محصول درآمد داریم و به همین دلیل خدا را سپاسگزاریم.
وی در جواب به این سوال وقتی که نگاه دیگر زمینداران منطقه را میبیند که از خشکسالی رنج میبرند چه واکنشی نشان میدهید، با تکان دادن سر از روی تاثر افزود: خدا رو شکر که امسال وضعیت فرق دارد ولی در سالهای گذشته، شیرینی این کار با دیدن کشاورزانی که سودی از زمینهایشان نمیبردند به تلخی تبدیل میشد و من به تنهایی نیز نمیتوانم برای آنان کاری بکنم، تنها دولت است که میتواند با صرف هزینهای کم علاوه بر ایجاد شغل برای جوانان، به عدم خروج آنها از روستاها کمک کند. حتی یک روز دیر ایجاد کردن پمپاژ برای منطقه به ضرر مردم و بخش و شهرستان و استان است.
بعد از خداحافظی از فردین منوری از دهستان بیجنوند به سمت دهستان قلعه رفتم که برای رسیدن به این دهستان باید از گردنه زیبای مله مازگ بگذری. کم کم درختان بلوط پدیدار میشوند و با عبور از میان جنگلها بلوط و جاده نامناسب آن ضمن عبور از کنار روستاهای میان قلعه که یک روستای تاریخی و البته پلکانی است و با عبور از پلکانهها و کورگ به روستای شله کش که مرکز دهستان قلعه است رسیدیم.
ضمن دیدار با اعضای شورا و دهیاری با برخی اهالی به گفتگو پرداختیم. یکی از مردان روستا به نام میرخان به ما گفت: اینجا بهترین مکان برای پرورش گوسفند و بز است و تقریبا اکثر اهالی دهستان قلعه به این کار میپردازند ولی متاسفانه چون جادههای اینجا مناسب نیست و طرح وصل کردن ما به شباب که ما را از بن بست خارج میکند هنوز به سرانجام نرسیده است دسترسی ما به نقاط دیگر به سختی برقرار میشود.
پس از مشاهده آنجا و روستاهای کنار جاده به سمت چم بور و قرخینوند به عنوان مرز بخش زاگرس با هلیلان رفتم که آنجا نیز به برکت حضور سیمره و باغات انگور در سالهای گذشته به سروسامانی رسیده است، اما متاسفانه دیگر روستاهای اطراف آن هنوز با مشکل آب شرب مواجهاند که تانکر آب هر روز برای آنها به منطقه آب میآورد.
از حضور در بخش زاگرس و دیدن روستاها و مرکز شهر آن به نکاتی دست یافتهام که در متن گزارش هم به آن اشاره شده است ولی چون در ابتدا گفتیم که هدف کمک به عملی کردن شعار اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل است آن را به صورت موردی بیان میکنیم.
هر چه زودتر سایر ادارات دولتی نظیر بانکها و پاسگاه در بخش استقرار یابند تا ضمن حذف پدیده دزدی شب از گلهداران، بر امنیت منطقه اضافه شود. نسبت به ایجاد طرحهادی روستایی برای همه روستاها اقدام شود و روستاهایی که شرایط ایجاد دهیاری را دارند اقدامات لازم صورت گیرد.
طرح پمپاژ بیجنوند به عنوان اصلیترین طرح توسعهای در بخش اجرا شود تا ضمن ایجاد اشتغال برای جوانان منطقه، از مهاجرت آنان جلوگیری شده و محصولات مورد احتیاج استان و کشور در آن تولید شود. تسهیلات ارزان قیمت در اختیار دامداران قرار گیرد تا نسبت به افزایش دامهای خود اقدام کنند. علاوه بر این مرغداری و گاوداریهای بزرگ و صنعتی مورد توجه قرار گیرند.
رساندن آب آشامیدنی دائمی و گاز به روستاهایی که فاقد آب آشامیدنی و گاز هستند (با توجه به اینکه امسال در برخی روستاهای بخش گازکشی صورت گرفته است). تکمیل طرح جاده شلهکش که آن را از بن بست خارج میکند. توجه به صنعت ماهیگری در بخش زاگرس به خصوص در روستاهای چم بور، فرخینوند، نیدوله علیا و سفلی و چم چرود.
با توجه به زیباییهای طبیعی بخش، بهتر است نسبت به معرفی آن به عنوان منطقه گردشگری اقدام شود و زیرساختهای لازم ایجاد شود. با توجه به اینکه یکی از مسیرهای ایلام - کرمانشاه و همچنین مسیر استان لرستان از این بخش که به سرپل سیمره ختم میشود میگذرد و برخی از زوار از این مسیر تردد میکنند باید نسبت به افزایش عرض جادهها و کیفیت آنها اقدام شود.