میدانهای بزرگ شهر آشنای دیرینهشان است. سالهای زیادی از دوران جوانی خود را ساعتها روی پا ایستادهاند به امید این که کاری پیدا کنند و شب لقمه نانی به خانه ببرند. میگوید: از 20 سال پیش که یادم میآید همیشه کارگران ساختمانی برای کسب درآمدشان با این روش دنبال کار بودهاند. هنوز هم این روند ادامه دارد. کارگری ساختمان نه سواد میخواهد نه شرط سنی دارد، هرکسی از ناچاری و بیکاری میتواند به آن روی بیاورد.
«عباس شیری»، سخنگوی کانون کارگران ساختمانی استان قم، که خود در این شغل دستی بر آتش دارد از هر فرصتی برای مطالبه کارگران استفاده میکند. به قول خودش کارگر زبان تیزی در انتقاد دارد، چراکه بیشترین اجحاف در حق آنها میشود.
نبود امنیت شغلی، وضعیت اسفبار قراردادها، درآمد پایین و جای خالی قانون سختی کار برای کارگران ساختمانی مهمترین دغدغههای این عضو خانه کارگر استان قم است.
همچنین سختگیری برخی نهادهای اجرایی استان در کمک به بهبود وضع کارگران هم از دیگر دغدغهها به شمار میرود.
نبود امنیت شغلی یکی از مهمترین دغدغههای کارگران است؛ چرا؟
شاید برای شما عجیب باشد که بیشتر کارگران استان قراردادهای سفیدامضا دارند. این به آن معناست که این کارگر نمیداند بناست برای آینده شغلیاش چه اتفاقی بیفتد. این کارگر از ترس بیکاری ناچار است به هر خواسته معقول و نامعقول کارفرما تن دهد فقط برای اینکه سفره زن و فرزندش خالی نباشد. در قانون کار چیزی با عنوان قرارداد موقت یک ماهه و 2 ماهه نداریم اما بسیاری از کارگران با این معضل دست به گریبان هستند. حالا شما تصور کنید این کارگر چگونه میتواند بدون دغدغه به کار و فعالیت بپردازد وقتی از فردای کار خود اطمینان ندارد و هر روز ممکن است بیکار شود.
کارگری هست که 7- 8 سال جایی کار میکند، با این سابقه میبینیم به یک باره بیکار میشود. این انصاف است که این کارگر دوباره از صفر شروع کند؟ از همین رو ناچار است با شرایط نامناسب کاری کنار بیاید. این شرایط میتواند دستمزد پایین و کمتر از قانون کار باشد تا ناایمن بودن محیط کار.
در حال حاضر وضعیت معیشت کارگران ساختمانی به چه صورت است؟
معیشت کارگران بسیار اسفبار است. حداقل حقوق و دستمزدی که بر مبنای قانون کار تعریفشده 930 هزار تومان است. این برای کارگری است که توانسته به هر صورتی استخدام شود. این مبلغ حتی پاسخگوی نیازهای اولیه خانوادههای کارگری نیست. وضع برای کارگران ساختمانی بسیار وخیم است چراکه این کارگران کار دائمی ندارند و اغلب فصلی هستند. به این معنا که در گرما و سرما بستگی به میزان ساختوساز میتوانند مشغول به کار شوند. دستمزد کارگر ساختمانی روزمزد 50 هزار تومان است. حالا شما حساب کنید این کارگر ممکن است در ماه در نهایت 17 روز مشغول کار باشد تا پایان ماه 850 هزار تومان درآمد دارند!
850 هزار تومان درآمد یک ماه؟
بله. تازه این برای کارگری است که خیلی خوششانس است. بهطور میانگین کارگری که در ماه بازار کار خوبی داشته باشد میانگین 17- 18 روز سر کار میرود. شاید باورتان نشود اما کارگرانی هستند که در ماه شاید دو روز هم کار نکنند. وضع زندگی کارگران را باید از نزدیک ببینید.
چه تدبیری برای بهبود این وضع میتوان اندیشید؟
قدرت چانهزنی کارفرما بیشتر از کارگران است همین مسأله موجب میشود نرخ حقوق کارگران متناسب با تورم و گرانیها نباشد. سادهترین سؤال این است که در شرایط کنونی آیا 930 هزار تومان پاسخگوی نیاز یک خانواده حداقل 3 نفره است؟ اگرچه کارگران ساختمانی همین حداقل را هم ندارند. همین موضوع سبب شده فقر در جامعه کارگری بیداد کند. همه کارگران با 60 سال سن و 30 سال سابقه بیمه بازنشست میشوند اما کارگران ساختمانی در 65 سالگی با 35 سال سابقه بیمه بازنشست میشوند. این موضوع
هم مضاف بر دیگر مشکلات کارگران ساختمانی است.
سختی کار چه شد؟
هیچ کدام از 16 زیرشاخه جامعه کارگران ساختمانی مشمول سختی کار نمیشوند. سالها پیگیر این موضوع بودهایم اما هنوز شرمنده کارگران هستیم. هنوز هیچ قانونی کار کارگران ساختمانی را سخت نمیداند در حالی که سختترین کارهای صنعت ساختمان بر عهده کارگران ساختمانی است. البته یک سال گذشته لایحه سخت و زیانآور به مجلس دادهشده اما خبری نیست. باید قانونی وضع شود که به نفع جامعه کارگری باشد.
بازار کار چگونه است؟
در سالهای اخیر که صنعت ساختمان دچار رکود شده وضع برای کارگران ساختمانی سخت شده است. این را در کنار رقابت کارگران غیرایرانی و غیربومی بگذارید میبینید کارگر ساختمانی قمی چه وضعی میگذراند. اعتقاد دارم تا مادامی که استخدام کارگران ساختمانی از مجرای کانون کارگران نگذرد این وضع بهبود پیدا نخواهد کرد. کارگر غیرایرانی و غیربومی با مبلغی بهمراتب کمتر از کارگر قمی وارد بازار کار میشود. بهبود وضع کارگران نیاز به همدلی و همراهی برخی نهادها و سازمانها دارد.
رکود در بازار ساختوساز قدرت خرید کارگر را کاهش میدهد و بهتبع آن مشکلات عدیدهای برای خانوادههای آنها به همراه دارد. همین وضع نامساعد کار موجب شده بسیاری از کارگران ساختمانی به مشاغل کاذب مثل باربری، دستفروشی و... روی بیاورند. در استان قم 22 هزار کارگر ساختمانی ثبت شده در کانون کارگران ساختمانی داریم و برابر همین مقدار هم کارگر ساختمانی غیرایرانی و غیربومی. وضع کنونی خوب نیست. توقع داریم مسئولان استان برای رفع مشکل کارگران آستین همت بالا بزنند.
منبع: همشهری