به گزارش تابناک مازندران، یکی از مراسمِی که پس از ایام نوروز میان مردمان بیشتر روستاهای مازندران رایج است، گرامی داشتن یاد و خاطره درگذشتگان است که هر ساله در فصل بهار و پس از نوروز برگزار میشود. روستائیان معتقدند برگزاری این آئین موجب خیر و برکت در زندگی آنها می شود.
بر اساس این گزارش، مردم بیشتر روستاهای مازندران با مشورت شورا و دهیار و باتوجه به خبر هواشناسی، یک روز تعطیل و آفتابی از فصل بهار را انتخاب کرده و تمام مردم روستا حتی مهاجران با گل و شیرینی و مواد غذایی نزد قبور درگذشتگان خود میآیند و بین دیگران تقسیم می کنند.
اکنون به بررسی این آیین میپردازد:
غذا پختن و بر مزار مردگان بردن در قرن چهارم، رسم بوده است؛ از خوارزم تا فارس؛ خوارزميان پنج روز آخر اسفند و پنج روز ديگری كه در پی آن است و ملحق به اين ماه مانند اهالی فارس در روزهای فروردگان برای ارواح مردگان در گورستان غذا می گذارند.
در استان فارس مراسم پنجشنبه آخر سال روز علفه یا عرفه خوانده میشود. در آن روز، مردم در کنار مزار عزیزان از دست رفته خود حاضر میشوند و برای آرامش روح آنان دعا میکنند و خیرات مینمایند.
يكی از صورت های بر جا مانده اين رسم، در شهر و روستا به گورستان رفتن «پنج شنبه آخر سال» است، به ويژه خانواده هايی كه درطول سال عضوی را از دست داده اند. رفتن به زيارتگاه ها و «زيارت اهل قبور» در پنج شنبه و نيز روز پيش از نوروز و بامداد نخستين روز سال رسمی عام است.
در اين روز، خانواده ها خوراک پلو خورش، نان، حلوا و خرما بر مزار نزديكان می گذارند و بر مزار تازه گذشتگان، شمع و چراغ روشن می كنند. در برخی از شهرهای ايران، روز پيش از نوروز، خانواده های عزادار از خويشان و نزديكان با غذا و حلوا پذيرايی می كنند و در سر مزار جمع می شوند. همچنین رسم است كه ايرانيان در موقع سال تحويل به زيارت قبر امامان و امام زادگان می روند.
علمای شيعه، نوروز را بسيار بزرگ دانسته و وقايع مهمی را بدان نسبت داده اند. نوروز، جشن تولد دوباره زمين و زمان و جهان و جهانيان است و آغاز شكوفايی طبيعت كه آن را نمونه كوچک رستاخيز نام نهاده اند. بدين مناسبت مولانا جلال الدين فرموده است؛ اين بهار نو زِ بعد از برگ ريز/ هست برهان وجود رستخيز
همچنين بسيار توصيه شده است به وادی خاموشان و مقابر و آرامگاه های در گذشتگان سر بزنيم و برای آنان خيرات كنيم. فلسفه اين امر آن است كه در آن محيط، فكر رفتن از اين جهان، تصور سنگينی خاصی به تفكر انسان می بخشد و انسان سعی می كند گام های بعدی زندگی را دقيق تر و حساب شده تر بر دارد .همين امر، در هنگام تبادل طبيعت بر زندگی او نيز اعتدال می بخشد و در كنار سفره پيشانی سال نو می انديشد برای هر گام و هر حركت و هر گفت و هر طرح بايد برنامه ای داشته باشد كه چه مي خواهد و چگونه می شايد. اين امر در دين زرتشت نيز به تآكيد تمام متداول بوده و در زمره همان موارد مورد قبول و امضايی اسلام به شمار مي آيد.
تمامی آیینهای قبل و بعد از نوروز، پاسداشت سنتها و احترام به بزرگان، درگذشتگان، دوستی با طبیعت، صلح و آرامش و همدلی است، هر چند در گذر زمان، تحولاتی با توجه به شرایط و موقعیتها در آن صورت گرفته اما چارچوب کار تداوم یافته است. این صورتهای معنویِ بسیار ارزشمند، نیازمند به صیانت است که صیانت فقط مختص روستائیان نیست و وظیفه همگانی است. شایسته است که همه، حتی مسئولان شهری نیز، به آنچه از آیینهای کهن برجا مانده است بیش از پیش توجه نمایند و آنان را از یاد نبرند.
از اینرو، از مسئولین فرهنگ و ارشاد شهرستانها انتظار می رود تا همانند مسئولین روستاها، هرساله یک روز مشخص را انتخاب و این آیین کهن را در آرامگاههای شهرها نیز اجرایی نمایند، تا شهرنشینان نیز، هم از این سنت زیبا بهره مند و هم در پاسداشت این سنت با روستائیان صحیم شوند، بی تردید فراگیری و تداوم این آیینها پیام صلح و دوستی را برایمان به ارمغان خواهد آورد.
الهام زارعی