در آیین گشایش این نمایشگاه که یکشنبه شب با ۲۶ اثر در ابعاد بزرگ با تاکید بر زیبایی های معماری این حرم مطهر است، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس در سخنانی معماری جهان اسلام را جلوه ای از هنر دانست.
معماری جهان اسلام جلوه ای از ظهور معنوی هنر در کالبد مادی
بهزاد مریدی یکشنبه شب در آیین گشایش نمایشگاه عکس محمد خوشرو از بارگاه ملکوتی حضرت علی (ع) که در نگارخانه بیدبُن شیراز برپا شده است، معماری در جهان اسلام را یکی از بزرگترین جلوه‌های ظهور معنوی هنری در کالبد مادی برشمرد.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس با تاکید براینکه معماری اولین هنری بشمار می‌آید که توانست خود را با مفاهیم اسلامی سازگار نموده و از طرف مسلمانان مورد استقبال قرار گیرد، اظهار کرد: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای نخستین‌بار طرحی را در دبیرخانه فرهنگ عمومی مبنی بر برگزاری این گونه نمایشگاه ها به صورت چرخشی در استان‌های کشور تدوین کرده است.
وی با اشاره به اینکه استان فارس، میزبان نمایشگاه یادشده در شیراز شده، تصریح کرد: این آثار نه تنها فرصت خوبی برای شناخت بیشتر هنرجویان، دانشجویان و پژوهشگران معماری اسلامی فراهم می کند، بلکه برای علاقه مندان نیز زمینه مناسبی را برای بازدید آنها از آثار فاخر هنر دینی ایجاد می‌کند.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس افزود: یکی از موضوعات مورد توجه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی توسعه هنرهای دینی است و چنین نمایشگاهی که حاوی عکسهای ویژه است، به‌کارگیری یکی از قالب‌های هنری است که می‌تواند به توسعه ارزش‌های دینی و معماری ایرانی اسلامی کمک قابل توجهی کند.
دبیرشورای فرهنگ عمومی فارس افزود: معماری اسلامی بعنوان یکی از موفق ترین شیوه‌های معماری در تاریخ معماری جهان، قابل بازشناسی است و در یک نگاه جامع نگر می‌توان پیوستاری ارزشمند و پویا را در بناهای اسلامی باز شناسی کرد که موجب شده تمامی آنها در قالبی واحد با عنوان معماری اسلامی در کنار یکدیگر قرار گیرند.
این مقام فرهنگی استان با اشاره به اینکه گستره زمانی معماری جهان اسلام از سالهای اولیه ظهور اسلام تا پیش از گستردگی عام معماری مدرن رشد چشمگیر داشته است، بیان کرد: عوامل بسیاری در روند توسعه و پیشرفت معماری اسلامی تأثیرگذار بوده است و پیشرفت و ترقی هنر معماری اسلامی نه تنها متأثر از اندیشه های اصیل اسلامی می باشد که از عواملی چون، مؤلفه های جغرافیایی، اوضاع اقتصادی مناسب و شرایط سیاسی نیز بوده است.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس همچنین گفت: هنر اسلامی که دارای ماهیتی معنوی است، از نظم و یکپارچگی ویژه ای برخوردار است به این جهت سنن و فرهنگ ها را تحت تاثیر خود قرار داده، مثلا جلوه های نمادین در هنر معماری گنبدسازی، خود نمادی از آسمان گنبدی شکل است و مرکز گنبد به عنوان محور جهان محسوب می شود که تمام مراتب وجود را در عالم هستی به پروردگار یکتا مربوط می کند.
نمایشگاه عکس های بارگاه امیرالمومنین(ع) گرچه در گالری «بیدبُن» به اندازه ای نیست که بشود تمامی ۵۰ عکس این مجموعه را در خود جای دهد، اما در فضایی جمع و جور به نحوی چیده شده که گویای ابعاد هنری این اثر معماری عرفانی و روحانی است.
خالق این مجموعه عکس که بیش از ۶ سال در عکاسی از بارگاه امام علی(ع) تلاش مجدانه ای داشته، در حاشیه گشایش این نمایشگاه که با حضور مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس در گالری «بیدبُن» برگزار شد با بیان اینکه عکس های این مجموعه حاصل بازه زمانی سال های ۱۳۸۸ تا پایان سال ۱۳۹۳ است، گفت: با اینکه بخشی از عکسهای این مجموعه پیشتر در قالب کتاب «نسیم سحر» و «سجده صاحبنظران» در سال های ۸۹ و ۹۰ ارایه شده است.
خوشرو بیان کرد: مجموعه عکسی که امروز به نمایش درآمده بخش بسیار محدودی از عکسهای عتبات عالیات است.
منزل به منزل با کاروان عکس های حرم علوی
وی با بیان اینکه نمایشگاه عکسهای بارگاه امیرالمومنین(ع) کاروانی است که هر هفته در یکی از مراکز استانی به روی علاقه مندان باز شده، عنوان کرد: این نمایشگاه هر هفته منزل به منزل در سراسر ایران می چرخد و نخستین بار ۲۲ خرداد سال جاری در فرهنگسرای نیاوران پذیرای عاشقان امامت و ولایت بود.
خوشرو با تاکید بر اینکه نخستین بار پیشنهاد برپایی نمایشگاه عکسهای بارگاه امام علی(ع) به شیوه یک کاروان هنری داده شد، ادامه داد: خوشبختانه در مسیر این کاروان همه سازمانها و نهادها تاکنون همراهی دلسوزانه ای داشتند.
در نمایشگاه عکس های خوشرو که بار نخست در تهران ۴۰ روز در فرهنگسرای نیاوران و مرکز فرهنگی و هنری صبا به نمایش عمومی گذاشته شد هریک از آثار روایتی مستند است که عکاس به شیوه ای هنری با تاکید بر معماری و هنرهایی که در ساخت این بارگاه به کار رفته است دیده می شود.
او با اعلام اینکه برنامه ریزی برای برپایی این نمایشگاه در دیگر نقاط دنیا آغاز شده، بیان کرد: خوشبختانه تا پایان سال جاری برپایی نمایشگاه مجموعه عکس های بارگاه امیرالمومنین(ع) در ایران به پایان می رسد و ایستگاه آخر آن یاسوج است.
خوشرو که این نمایشگاه را در شهر حیدرآباد هند برگزار کرده، اظهار کرد: امیدوارم سال آینده نیز این نمایشگاه در کشورهای همسایه و سرزمین های اسلامی و غیر اسلامی امکان نمایش یابد.
این هنرمند عکاس که تاکنون ۱۱ نمایشگاه انفرادی عکس برگزار کرده است، رویکرد آثار نمایشگاه مذکور را به شکلی بارز بر مبنای معماری اسلامی و ایرانی بارگاه امام علی(ع) عنوان کرد و گفت: با توجه به اینکه در عتبات عالیات شاهد تجلی انواع هنرها و صنایع دستی اسلامی و ایرانی هستیم بارگاه هر یک از امامان شیعه(ع) مانند موزه و گنجینه ایست که همواره برای علاقه مندان جذابیت داشته است. زیرا همگی هنرها و صنایع هنری در این اماکن جلوه گری می کند و این می تواند به کسانی که علاقه مند شناخت معماری هستند مصادیق آنرا به شکل تصویری ارایه کرد.
جلوه گری هنر و معماری در بارگاه حضرت علی(ع)
خوشرو معتقد است: در این مجموعه عکس به شیوه ای با موضوع برخورد کردم که مزاحم حضور مردم و زائران بارگاه امام علی(ع) نباشم، از این رو حضور آنها در عکسها کمتر جلوه می کند تا محتوای معماری این اثر هنری اسلامی بیشتر خودنمایی کند. بنابراین زائران و مردم به طور مستقیم جلو دوربین قرار نگرفته اند. از سویی هم تلاش کردم این مجموعه عکسها پاسداشت و ادای دین به آنهایی باشد که در طول تاریخ در شکل گیری اماکن مقدس دست داشتند. تا بدیت ترتیب گرامیداشتی باشد به متولیان، معماران، هنرمندان و همه آنهایی که در ساخت این بناها دخیل بوده اند.
خالق مجموعه عکس «بر آستان رضا» با عنوان اینکه در مجموعه عکس های بارگاه امام علی(ع) بر جنبه های علمی امیرالمومنین(ع) تکیه داشته است، ادامه داد: ویژگی های علمی امام نخست شیعیان(ع) در جای جای حرم مطهر ایشان خودنمایی می کند و آنجا که پرده نویسی ها، دربها، کتیبه ها و ... قرار دارد نمود علمی آن حضرت به وضوح دیده می شود. از این رو، در این نمایشگاه تلاش شد بر جنبه علمی حضرت علی(ع) تاکید شود.
وی با بیان اینکه معماری بارگاه امیرالمومنین(ع) مرکزمحور است، گفت: با دیدن ایوان نجف در این بارگاه که تنها ایوان طلایی میان مرقد ائمه(ع) است شکوه و بزرگی آن حضرت جلوه گری می کند. همین باعث شد با دیدن عکس های این مجموعه شکوه و استواری ایشان بیشتر نمایان شود.
خوشرو که در این مجموعه عکس هایی در اندازه ۱۲۰ در ۱۸۰ سانتی متر دارد تصاویری از قبه بارگاه امام علی(ع) در معرض عموم قرار داده که در میان بارگاه ائمه اطهار(ع) تنها قبه ایست که آیینه کاری ندارد و بوسیله کاشی کاری و میناکاری ساخته شده است.
این عکاس هنرمند با اشاره به اینکه بارگاه امام علی(ع) به واسطه نحوه معماری آن در طول روز همواره دارای نور است، اظهار کرد: به خاطر ویژگی های هنری، این بارگاه گرچه محدود است، اما اقیانوسی است که هرکسی را مجذوب آن می کند.
اوکه این فرصت را یافته از ارتفاع بارگاه امیرالمومنین(ع) را عکاسی کند، با بیان اینکه تمامی ابعاد این فضای عرفانی و روحانی را مستندنگاری کرده است، ادامه داد: تکنیک چاپ عکس های این مجموعه به شیوه ایست که روی بوم یا کرباس قابسازی شده است تا به نحو احسن تصاویر دیده شود.
عکاس در قامت زائر پژوهشگر
خوشرو در این نمایشگاه با تاکید بر روایتگری موضوعی را به مخاطب عرضه می دارد که منظری تازه را رقم زده است. او به در قامت یک زائر پژوهشگر به جستجو در معماری بنای مقدس حرم امام علی(ع) پرداخته و آنگونه که تاکید دارد از منظر کبوتران حرم به کشف و مشاهده دست یافته است.
وی با تصریح اینکه روایت در این مجموعه عکس حفظ شده، گفت: در کنار نماهای کلی از بارگاه، ایوانها و دالانها تصاویر به نحوی ثبت شده که کاشی کاری ها، ایوان نجف، نمای عمومی این ایوان، عکس هوایی نگاه بیننده را به شکل خطوطی همه به سمت روضه رضوان هدایت سازد.
خوشرو در پاسخ به اینکه در طول عکاسی از عتبات عالیات خطری هم متوجه شده است، اظهار کرد: از آنجا که همواره با هماهنگی متولیان و مسئولان این امکان فراهم شد تا به عکاسی بپردازم، خوشبختانه کمتر خطری متوجه کارم شد و با کمترین سختگیری ها توانستم به ادامه کار بپردازم
این عکاس پرتلاش درباره پروژه بعدی خود، اعلام کرد: در برنامه آینده ای که ترسیم کرده ام می خواهم مساجد جامع را عکاسی کنم، زیرا این مساجد در شهرها به عنوان مساجدی قدیمی شناخته می شوند.
مجموعه عکسهای محمد خوشرو از بارگاه امیرالمومنین(ع) در گالری «بیدبُن» از ۲۲ تا ۲۶ آذرماه هر روز از ساعت ۱۷ تا ۲۰ برپاست.
گالری «بیدبُن» شیراز به نشانی میدان اطلسی، خیابان هجرت، نبش کوچه ۴، ساختمان هجرت، طبقه دوم پذیرای علاقه مندان هنر است.
