عیسی کلانتری در مراسم معرفی پروژه تامین بخشی از حقآبه تالاب شادگان و پروژه جمعآوری گاز co2 که امروز (11 تیرماه) در اهواز برگزار شد، با اشاره به وقوع سیل در برخی نقاط کشور اظهار کرد: زمانی که وقوع سیل در گلستان، لرستان و خوزستان مطرح شد عنوان کردم که به عنوان یک کشور جهان سوم کار بزرگی در بحث کنترل سیل انجام شده است. در سال 2007 قبل از دو هفته پیشبینی شده بود که در آمریکا سیلی رخ خواهد داد اما علیرغم بسیج همه توان و امکانات، بیش از 3 هزار و 700 نفر کشته شدند.
به گزارش"تابناک" وی افزود: خوشبختانه در سیل اخیر در خوزستان تلفاتی نداشتیم و در دیگر نقاط کشور تنها کمتر از 20 نفر به طور مستقیم بر اثر سیل و حدود 30 نفر به طور غیرمستقیم جان باختند. این وضعیت نشانگر کارایی حاکمیت و همکاری مردم بود که جای تشکر دارد.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: در رابطه با مسائل خوزستان قبلا اختلاف نظر علمی وجود داشت. هر زمانی بر خلاف علم عمل کنیم چوبش را خواهیم خورد. زمانی که به علت عجله در کمکرسانی یا جهت جبران کوتاهیهای چند صد ساله گذشته بخواهیم کارهای بدون مطالعه را پیش ببریم، نه تنها کمکی نکردهایم بلکه منابع را هدر دادهایم.
کلانتری تاکید کرد: در همه جای کشور مخصوصا خوزستان که استان بسیار مهمی است، نباید دست به هیچ کار بدون مطالعه حتی در شرایط خاص زد زیرا بعد از آن اتفاقاتی رخ میدهد که میبینیم بیشتر ضرر کردهایم.
وی با تاکید بر اینکه از بُعد منابع آب نگران نباشید، تصریح کرد: با مدیریت درست آب، خوزستان و حاشیه رودخانه ارس در کشور حداقل تا 50 سال آینده با کمبود آب مواجه نخواهند شد اما دیگر نقاط کشور در این زمینه مشکل دارند و خواهند داشت.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: به شرط اینکه عقلمان را به کار بیاندازیم، نباید نگران آب باشیم و باید مسائل مرتبط با آن به صورت علمی و کارشناسی کار شود. در این صورت نگرانی در خصوص کمبود یا نبود آب وجود ندارد.
وی عنوان کرد: بدترین شرایط کمبود آب که ممکن بود خوزستان دچار مشکل شود، سال گذشته بود اما مشاهده کردیم که در بدترین شرایط آبی کشور بیشترین دسترسی سالانه آب در خوزستان حتی بیشتر از استانهای شمالی بود.
کلانتری عنوان کرد: در خوزستان هیچ کار بدون مطالعه حتی در مساله ریزگردها نباید انجام شود. اینکه به دلیل وجود پدیده گرد و غبار دست به هر کاری بزنیم و بعد میبینیم که کار بدون مطالعه دو سال دیگر به یک معضل تبدیل میشود. بنابراین از همه مسئولین خوزستانی میخواهم هر کاری را با مطالعه انجام دهند تا بعد پشیمان نشوند. امکانات علمی نسبتا خوبی در همه بخشها وجود دارد که باید از آن استفاده کرد.
وی بیان کرد: کار محیط زیست چیزی نیست که در آن پیشینهای از قبل داشته باشیم. قبل از 20 سال گذشته همه کار محیط زیست را با شکاربانی اشتباه میگرفتند و فکر میکردند حفظ چند جانور یا گیاه به معنی حفظ محیط زیست است.
کلانتری ادامه داد: از دهه 1970 محیط زیست در دنیا تعریف جدیدی پیدا کرده است. زمانی که از محیط زیست صحبت میشود، به معنای حفظ محیط زیست برای زمان کنونی و نسلهای آینده است. آنچه قربانی میشود، حقوق نسلهای آینده است.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست بیان کرد: آنچه قربانی شده، حق و حقوق نسلهای آینده است که ما به تاراج بردهایم و هنوز هم به آن توجهی نمیشود.
وی تصریح کرد: جنگلهای زاگرس حتی در زمان یخبندان در جنوب کشور دست نخورده بودند اما اکنون با خشک شدن جنگلهای زاگرس مواجه هستیم. دلیل خشک شدن جنگلها، بیماریهایی است که هزاران سال با درخت زندگی میکردند. با دستبرد نابخردانه بشر در این جنگلها، فشار دام بر مرتع را افزایش دادند و پوشش گیاهی را از بین بردند و فرسایش خاک رخ داد و در 40، 50 سال گذشته خاک به مرور از بین رفت. پس از آن، آبی وارد خاک نشد و درختها به مرور ضعیف شدند.
کلانتری ادامه داد: در اثر این ضعف و به دلیل کمآبی، درختانی که هزاران سال با ویروس و قارچی زندگی مسالمتآمیز داشتهاند، اکنون مغلوب ویروس شدهاند و اکنون عنوان میکنیم جنگلهای زاگرس در حال خشک شدن هستند. این وضعیت نتیجه زیادیخواهیهای نسلهای ما به بهانههای مختلف مثل تولید گوشت یا گندم بیشتر بوده است.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: متوجه نتایج دستکاریها در طبیعت نشدیم و امروز سالیانه 50 تا 60 هزار هکتار از جنگلهای زاگرس در حال مردن هستند.
کلانتری عنوان کرد: زمانی که اثرات دستکاریهای بشر در ریزگردهای نمکی و گرد و غبار را متوجه شدیم و قطع نسل تکثیر ماهیها را دیدیم، متوجه شدیم که چه دستکاریهای غلطی در حوزه محیط زیست برای اهداف کوتاهمدت انسانها کردهایم.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه مجلس شورای اسلامی و دولت توجه خوبی به محیط زیست کرده است، گفت: درست است که زمانی که برخی قوانین باید در شهرها اجرا شوند، نمایندگان با آن مخالفت میکنند اما در مجموع مجلس شورای اسلامی در حوزه کلان دیدگاه خوبی نسبت به محیط زیست دارد.
کلانتری تصریح کرد: رئیس جمهور از محیط زیست حمایت خوبی دارند. برخی عنوان میکردند که چرا رئیس جمهور از احیای دریاچه ارومیه به این شدت حمایت میکنند. رئیس جمهور متوجه شدند اگر دریاچه ارومیه کامل خشک شود، باید شهر تبریز جابهجا شود و این جابهجایی نیازمند یک هزار میلیارد دلار است اما احیای دریاچه با دو میلیارد دلار انجام میشود بنابراین رئیس جمهور از این بُعد عنوان کرد که دریاچه ارومیه باید احیا شود زیرا بعدا نمیتوانیم یک هزار میلیارد دلار را تحمیل کنیم.
وی بیان کرد: برنامه ششم توسعه سازمان محیط زیست را موظف کرده بود که ارزیابی مطالعات زیست محیطی را ظرف دو ماه انجام دهد. در گذشته این کار به طور متوسط 21 ماه طول میکشید اما امروز به 45 روز رسیده است یعنی این کار قابل انجام در مدت زمان کمتری بود و میشد برخی امضاهای طلایی را حذف کرد.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: سازمان محیط زیست قدرتی ندارد و در مجموع تنها 7 هزار پرسنل دارد که 3 هزار و 200 نفر از این تعداد محیطبان هستند بنابراین کشور باید محیط زیست خود را حفظ کند.
کلانتری با اشاره به لزوم ترویج فرهنگ نظافت شهر و حفظ محیط زیست گفت: در بیرجند یک سانتیمتر آشغال مشاهده نمیشود و این وضعیت از زمان گذشته به این گونه بوده است. زمانی که باکسهای زباله که فراوانی زیادی دارند را در سطح این شهر میبینید مانند این است که این سطل را از ظرفشویی آوردهاند. فرهنگ مردم این شهر به حدی بالا رفته که اصلا شهر را کثیف نمیکنند و آشغال تولید نمیکنند. رفتگران تنها برگهایی که روی زمین میافتد را جمعآوری میکنند و مردم این شهر کم و به حد نیاز مصرف میکنند و اصلا مصرف مازادی ندارند.
وی تصریح کرد: مردم باید خودشان محیط زیست را حفظ کنند، البته ضوابط و قوانین نیز باید حاکم باشد و باید با قانونشکن برخورد شود.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: فکر میکنیم در برخی موارد با راهاندازی برخی صنایع، صرفهجویی میکنیم اما پس از مدتی متوجه میشویم چه هزینههای سنگینی بر دوش دولت و مردم تحمیل شده است. تنها طرح بزرگ کشور که از اول پیوست زیست محیطی داشت، طرح توسعه نیشکر بود.
کلانتری گفت: اگر بخواهیم زمینی را زیر کشت ببریم، در دو سال اول آبشویی میشود اما اکنون در زهکشهای هفتتپه یا کارون اگر بخواهیم از منابع آن استفاده مجدد بکنیم شاید از کارون سالمتر باشد.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: در کنوانسیون پاریس که آقای ترامپ از آن خارج شده، تعهد کردهایم که تا سال 1409 تولید کربن را 4 درصد کاهش دهیم و امسال این 4 درصد حاصل خواهد شد.
وی عنوان کرد: امروزه اگر به محیط زیست دقت نشود، کره زمین از بین میرود. ایران نیز گوشهای از کره زمین است. حفظ محیط زیست را مختص به استان یا منطقه خاصی ندانیم زیرا محیط زیست متعلق به کل کشور است و محیط زیست کره زمین در حال نابودی است. در پی افزایش درجه حرارت، امروز مرجانهای خلیج فارس در حال نابودی هستند. اگر این مرجانهای جهان از بین بروند، کره زمین 4 درجه گرمتر خواهد شد.
کلانتری با اشاره به اجرای دو پروژه زیست محیطی در خوزستان، گفت: اجرای این دو پروژه کافی نیست و اگر تالابها از بین برود، بخشی از زندگی کشور از بین خواهد رفت. ما باید دعوای جدی با وزارت نیرو جهت گرفتن حقآبه تالابها را شروع کنیم.
کلانتری تصریح کرد: امسال در کوهرنگ 200 میلیمتر بارندگی داشتیم. در حوضه زایندهرود سد لبریز بود اما به جای 175 میلیون مترمکعب آب برای گاوخونی، تاکنون بیشتر از 5 میلیون مترمکعب آب به این تالاب نرسیده است.
وی ادامه داد: این وضعیت به معنی این است که مسئول سازمان محیط زیست با نزدیکترین دوست خود در دولت باید برای گرفتن 175 میلیون مترمکعب آب گاوخونی بجنگند. حساسیت آب برای گاوخونی به مراتب بیشتر از آب برای کشاورزی است.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: باید به درک مشترکی در حاکمیت برسیم که اگر گاوخونی حفظ نشود، بُعد معکوسی رخ میدهد. وضعیت هوای اصفهان در چهار روز بدتر از وضعیت خوزستان در سال 95 بود. بنابراین محیط زیست باید از بُعد پاکیزگی، نظافت، آلودگی و همه ابعاد حفظ شود.
وی تصریح کرد: در حال حاضر شمال کشور در زباله مدفون شده است و 20 تا 30 کیلومتر انتهای تمام رودخانههای شمال مرده است و یک موجود زنده در این مناطق وجود ندارد. همه این وضعیت به دلیل آلودگیهای بالادست است.
کلانتری گفت: پس از احداث سدها نباید رودخانهها را به حال خود رها میکردیم. خیالمان از سیل در بالادست راحت شد و رودخانهها را به حال خود رها کردیم در حالی که همه این موارد، زنجیره محیط زیست هستند.
وی عنوان کرد: زمانی که فشاری برای بهبود محیط زیست وارد میشود، برای زندگی مردم کنونی و نسلهای آینده است و حق نداریم با سوءاستفاده از تکنولوژی، حقوق نسلهای آینده را از بین ببریم.
احمد رضا لاهیجانزاده نیز در این مراسم اظهار کرد: در شرایط سیلابی، حقآبه تالاب شادگان از دو منبع آبی رودخانه جراحی و کارون تامین میشود اما به دلیل احداث سدهای زنجیرهای بر روی کارون سالها شاهد چنین سیلابی نبودیم.
وی افزود: پیش از این یکی از منابع مهم تامین حقآبه تالاب شادگان از دست رفته بود و زمانی که سدی احداث میشود در فاصله چند صد کیلومتری آن باید حقآبه تالاب، از طریق ایستگاه پمپاژ از مسیر قبلی تامین کرد.
معاون محیط زیست دریایی و تالابهای سازمان حفاظت محیط زیست تصریح کرد: به منظور تامین بخشی از حقآبه تالاب شادگان از طریق ایستگاه از رودخانه کارون با اعتبار محدود مطالعات و جانمایی آن انجام شد.
لاهیجان زاده گفت: پس از مطالعات و جانمایی یک کانال ۶ کیلومتری، یک ایستگاه پمپاژ با ظرفیت پنج مترمکعب پیشبینی شد.
وی یادآور شد: متاسفانه پس از پیشرفت ۴۰ درصدی، پروژه متوقف و پس از دو سال با تامین اعتبار و با همکاری سازمان آب و برق مجدد روند اجرای آن آغاز شد و پروژه احیای تالاب به بهرهبرداری رسید.
معاون محیط زیست دریایی و تالابهای سازمان حفاظت محیط زیست بیان کرد: سازمان حفاظت محیط زیست بر اساس قانون مکلف است حقآبه تالابها را تعیین کند که تقریباً برای عمده تالابها مطالعات علمی انجام شده و نتایج آن ظرف یک ماه آینده اعلام میشود.
به گفته لاهیجان زاده طبق قانون سازمان حفاظت محیط زیست باید حقآبه را به وزارت نیرو اعلام کند تا وزارت نیرو در این زمینه اقدام کند.
وی یادآور شد: در هفته دولت نیز چند پروژه در خصوص احیای تالابها به بهرهبرداری خواهد رسید.
همچنین همایون یوسفی اظهار کرد: طبق بررسیهای اخیر متاسفانه جایگاه مسائل محیط زیست در کشورهای غرب آسیا نزول پیدا کرده است.
وی افزود: علت نزول این جایگاه این است که به جای ساختارهای تصمیمگیری تخصصی، شخصیتها هستند که در خصوص مسائل مختلف محیط زیست تصمیمگیری میکنند.
نماینده اهواز در مجلس شورای اسلامی بیان کرد: از جمله کشورهایی که شاخصهای محیط زیستی آن کاهش پیدا کرده، ایران است.
یوسفی یادآور شد: از دیرباز گفته شد اقلیم ایران از نظر محیط زیست شکننده است و توسعه کشور در آینده باید با توجه به شکنندگی و ظرفیت پایین محیط زیست کشور انجام شود.
وی گفت: متاسفانه به نظر میرسد در برنامههای مختلف کشوری کمتر به این موضوع توجه میشود.
نماینده اهواز در مجلس شورای اسلامی افزود: در حال حاضر در کشورهای پیشرفته دنیا به این نتیجه رسیدهاند که رشد اقتصادی ارزش آسیب زدن به محیط زیست را ندارد و آنها حتی به بهای کاهش رشد اقتصادی، برای حفظ محیط زیست برنامهریزی میکنند.
وی ادامه داد: موضوع دیگری که باید به آن توجه شود، این است که محیط زیست کشورها عامل مهم دیپلماسی یک کشور است.
نماینده اهواز در مجلس شورای اسلامی بیان کرد: عامل مهم ایجاد قدرت برای کشورها محیط زیست پایدار است و ما نیز اگر بخواهیم در سطح جهان ظرفیت دیپلماسی بالاتری داشته باشیم باید به موضوع محیط زیست بیشتر توجه کنیم.
یوسفی یادآور شد: در حال حاضر در دنیا یکی از آسیبپذیرترین نقاط محیط زیست، خاورمیانه و به ویژه کشورهای مرزهای جغرافیایی میانی است.
وی با بیان اینکه ساختار محیط زیست به گونهای است که قدرت آن بسیار بالا است، تأکید کرد: قطعاً در تقابل بشر و محیط زیست، بشر بازنده است و اگر بشر میخواهد برای نسلهای بعد تمدن و نسل بشری ادامه یابد، باید در حفظ محیط زیست تجدید نظر کند.
نماینده مردم اهواز در مجلس شورای اسلامی بیان کرد: محیط زیست برای بقای نسل بشر قرار داده شده است و اگر آسیب ببیند، قطعاً بقای نسل بشر دچار مشکل خواهد شد.
یوسفی اضافه کرد: در چند سال اخیر هیچ پروژه انتقال آب از مبدا و از حوضههای آبریز خوزستان آغاز نشده است.
وی گفت: بحثهایی که دربارهی آغاز یا پیگیری طرحهای انتقال آب عنوان میشود، کامل و دقیق نیستند.
نماینده اهواز در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: هیچ موضوع انتقال آب در سالهای اخیر از حوضه آبریز خوزستان اجرایی نشده است و این بحثها متاسفانه با مقاصد خاص و به منظور فضاسازی جدید انجام میشود که انتظار داریم اخبار صحیح به اطلاع مردم برسد.
یوسفی افزود: در چند سال اخیر هیچ پروژه انتقال آب در حوضه آبریز خوزستان مطالعه، کلنگزنی یا اجرا نشده است.
وی بیان کرد: اعتباراتی که برای مطالعه و اجرای این پروژههای انتقال آب وجود داشت در بودجه سال ۹۸ پیگیری شده و این اعتبارات برداشته (حذف) شده است.
نماینده مردم اهواز در مجلس شورای اسلامی یادآور شد: اکنون اعتباری در این زمینه وجود ندارد و اخباری که عنوان میشود دقیق نیست. این صیانت، توسط همه مسئولین خوزستان انجام شده است.
یوسفی اضافه کرد: مجلس شورای اسلامی اغلب اوقات زمانی که طرح یا لایحهای به منظور کمک به مسائل محیط زیست ارائه میشود را حمایت میکند و معمولاً رأی خوبی در مجلس میآورد. لوایح مختلفی که در این زمینه به مجلس ارجاع داده شده، تصویب شده است.
وی گفت: ظرفیت قانونی حمایت از محیط زیست تقریباً در کشور وجود دارد. خوشبختانه بین دولت و مجلس برای ایجاد این ظرفیت قانونی همکاری خوبی وجود دارد.
نماینده اهواز در مجلس شورای اسلامی یادآور شد: به رغم مشکلاتی که در تامین بودجه کشور وجود داشت اما با پیگیریهای مسئولان، اعتبارات مقابله با ریزگردهای خوزستان مصوب شده و در سال ۹۸ پایدار خواهد بود و مبلغ آن ۱۰۰ میلیون یورو است که از حیث ریالی معادل اعتبار سال گذشته است.
یوسفی گفت: با تصویب این اعتبار، اجرای پروژههای مربوط به ریزگردها با اعتبار امسال ادامه خواهد داشت.
همچنین کیامرث حاجیزاده اظهار کرد: مشکلات امروز در حوزه محیط زیست ناشی از غفلتها و سوءتدبیرهای گذشتگان در این حوزه است.
حاجیزاده گفت: اهمیت اطلاعرسانی و آموزش به مردم بسیار مهم است تا مردم متوجه شوند اگر به طبیعت دستاندازی شود، به قهر طبیعت گرفتار میشوند.
وی افزود: پس از ورود مجدد به مجلس به دلیل اهمیت و ضرورت آن برای کشاورزی و حیات تالاب شادگان با پیگیری های زیاد روند احداث این کانال دوباره احیا شد.
نماینده مردم شادگان در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: در آن زمان ارتباط سازمان محیط زیست کشور با ما بسیار کم بود و علی رغم تمایل مدیران محیط زیست برای اجرای این طرح با اعتبارات اندک محیط زیست امکان تکمیل کانال وجود نداشت.
وی اضافه کرد: این طرح مشکلات زیادی داشت که با پیگیری های مختلف همه آنها برطرف شدند، ضمن اینکه از طریق اعتبارات داخلی سازمان آب و برق مشکل اعتبار آن حل شد.
حجت الاسلام ناصری نژاد بیان کرد: مساحت تالاب ۴۳۰ هزار مترمکعب بر ثانیه است و با این میزان آب مشکل تأمین آب تالاب شادگان حل نمی شود.
وی افزود: گرچه در روزهای سیلاب آب زیادی وارد تالاب شادگان شد اما الان تالاب خشک است و بسیاری از ماهیان آن بر اثر کمآبی تلف شدند.
نماینده مردم شادگان در مجلس شورای اسلامی بیان کرد: اکنون بسیاری از قسمت های تالاب شادگان که در اثر سیلاب آبدار شده بود به دلیل خشک شدن تبدیل به گنداب شده و بوی تعفن آن مردم حاشیه تالاب را آزار می دهد.
حجت الاسلام ناصری نژاد ادامه داد: توقع نداشتیم که آب تالاب شادگان با این سرعت تخلیه و خشک شود و برای بسته شدن راه های خروجی جاده ماهشهر به آبادان پیگیری زیادی داشتیم اما بسته نشد و آب همچنان در حال تخلیه است.
وی گفت: در سال های خشکسالی حقابه تالاب شادگان تأمین نشد و اکنون که آب وارد این تالاب شده باید مدیریت و حفظ شود.
نماینده مردم شادگان در مجلس شورای اسلامی افزود: اگر کانال ریزگرد که به نخیلات شادگان وصل می شود تکمیل شود هم نخیلات بهره مند می شوند هم کشاورزی شادگان احیا می شود و هم آب مناسبی به تالاب شادگان می رسد.
حجت الاسلام ناصری نژاد یادآور شد: تقاضا و انتظار داریم که با اعتباراتی که وجود دارد کانال انتقال آب ریزگردها به تالاب شادگان و نخیلات شادگان هرچه زودتر توسط جهاد نصر تکمیل شود.
ناصری نژاد گفت: جهاد نصر درحال حاضربا مشکل جدی بودجه و اعتبارات روبرو است در حالی که اعتبارات خوبی برای آن دیده شده است.
وی یادآور شد: رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور دستور تخصص ۶۵ میلیارد تومان برای انجام این طرح را داده است اما در عمل ۱۰ تا ۱۵ میلیارد تومان بیشتر اختصاص داده نشد و بیشتر اعتبارات آن به بیرون داده شد.
نماینده مردم شادگان در مجلس شورای اسلامی افزود: این طرح هم اکنون با کمبود شدید تخصیص اعتبارات مواجه است در حالی که اهمیت این کانال برای احیای تالاب، نخیلات شادگان و کشاورزی بالا است و با این وضعیت اعتبارات، کار به کندی پیش می رود.
ناصری نژاد گفت: الان کشاورزی شادگان به دلیل برداشت زیاد آب در بالادست آن از رودخانه مارون دچار مشکل جدی است در حالی که طبق مصوبه سازمان آب و برق کاشت برنج و شلتوک در حوزه مارون ممنوع است و تنها در شادگان مجاز است.
وی بیان کرد: در حالی که الان مسئله کاملاً برعکس است و در بالادست شادگان شلتوک و برنج کاشته می شود اما شادگان هم در سیلاب و هم در خشکسالی خسارت دید.
نماینده مردم شادگان در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: در شادگان نه برنج کشت شد نه نخیلات سیراب شدند و این وضعیت نگران کننده است.