تابناک: در سال‌هاي گذشته در بسياري از مناطق سيستان به دليل اينكه به ويژه در پايه متوسطه از معلم مرد براي آموزش دختران استفاده مي‌كردند ما شاهد ترك تحصيل و ممانعت از تحصيل دختران از سوي خانواده بوديم.
به گزارش تابناک به نقل از آرمان، در آستانه روز جهاني سوادآموزي (17 شهريور) مساله بازماندن از تحصيل در ايران بار ديگر مورد توجه قرار گرفت. در ميان اظهارنظرهايي كه روز گذشته در اين‌باره انجام شد، بازماندن دختران از تحصيل به دليل داشتن معلم مرد، بيش از همه مورد توجه قرار گرفت. آن طور كه معاون وزير آموزش و پرورش اعلام كرد، در برخي استان‌ها مانند سيستان و بلوچستان و چهارمحال و بختياري خانواده‌ها به دليل مرد بودن معلمان از تحصيل دختران خود ممانعت مي‌كنند.در زماني نه چندان دور «بي‌سواد» كسي بود كه خواندن و نوشتن نمي‌دانست. اين تعريف، قرن‌ها و هزاره‌هاي متوالي معتبر بود تا آنكه به هزاره سوم رسيديم. از ابتداي قرن 21، اين تعريف از بي‌سواد رواج بسيار يافت: بي‌سواد كسي است كه با رايانه و زبان انگليسي آشنا نباشد، حتي اگر سواد خواندن و نوشتن داشته باشد. اين تعريف از سواد نيز در سال‌هاي اخير تغيير كرده و در حال حاضر، بي‌سواد كسي نيست كه فقط خواندن و نوشتن نمي‌داند، يا بي‌سواد تنها به كسي اطلاق نمي‌شود كه با رايانه و زبان بين‌المللي انگليسي غريبه است، بلكه بي‌سواد كسي است كه اولا «نتواند دانسته‌هايش را بروزرساني كند» و ثانيا «جرأت دور ريختن دانسته‌هاي باطل شده‌اش را نداشته باشد.» با اين وجود در ايران تعبير سنتي كه از سواد وجود داشته و در همان خواندن و نوشتن خلاصه مي‌شود هنوز حكمفرماست و براي سنجش بي‌سوادي افراد از اين معيار استفاده مي‌شود. شايد اصلي‌ترين دليل اين برداشت سطحي از سواد در كشور ما اين باشد كه هنوز با وجود پيشرفت جوامع بشري و رشد شهرنشيني در ايران، فرهنگ و مناسبات اجتماعي رشد كافي نداشته و تعداد افرادي كه به هر دليل مدرسه نمي‌روند هنوز در كشور ما بالاست.
بي‌سوادي ميليوني
به گفته رئيس سازمان نهضت سوادآموزي، طبق سرشماري سال 91، 9 ميليون و 700 هزار بي‌سواد مطلق در جامعه داريم، همچنين 10 ميليون نفر تحصيلات ابتدايي دارند و 10 ميليون نفر تا سطح سيكل تحصيل كرده‌اند. بدين‌ترتيب 30 ميليون نفر از جمعيت ايران بي‌سواد و كم‌سوادند كه معادل نيمي از جمعيت است. اين سرشماري مربوط به سال 91 است در حالي كه در آخرين سرشماري كه در مرداد ماه امسال در زمينه سطح تحصيلات ايراني‌ها از سوي بانك مركزي انجام شد مشخص شد: توزيع افراد شش ساله و بيشتر خانوارها بر حسب ميزان سواد در سال 93 نشان مي‌دهد كه 2/11 درصد «بي‌سواد»، 5/1 درصد قادر به «خواندن و نوشتن نيستند»، 4/21 درصد داراي «تحصيلات ابتدايي»، 4/43درصد داراي«تحصيلات راهنمايي و متوسطه» و 5/22 درصد داراي «تحصيلات دانشگاهي» بوده‌اند. با اين وجود اين آمارها فقط اختصاص به افرادي دارد كه ابتداي هر سال بنا به دلايلي كه در ادامه به آن خواهيم پرداخت به مدرسه نمي‌روند در حالي كه تعداد افرادي كه وارد مدرسه شده و در ميانه آن را رها مي‌كنند بيش از تعداد افرادي است كه در مدرسه ثبت نام نمي‌كنند. بر اساس آمارها تعداد سه ميليون و 500 هزار كودك خارج از تحصيل، آن هم بر اساس آمارهاي سه سال گذشته در كشور وجود دارد و اين در حالي است كه آماردختران در ميان بازمانده‌هاي از تحصيل بالا است.
موانع بر سر راه تحصيل دختران
در توضيح دلايل بازماندن از تحصيل يا بطور كلي ممانعت از تحصيل و ثبت نام در مدرسه روانشناسان و كارشناسان حوزه آموزشي معتقدند فقر در ابعاد مختلف آن عامل اصلي بي‌سوادي و ترك تحصيل افراد است. به دليل مشكلات فرهنگي، اقتصادي بخشي از خانواده‌ها اجازه تحصيل به دختران خود نمي‌دهند و آنها را وادار به ازدواج و تشكيل خانواده مي‌كنند و برخي ديگر به پسران خود به عنوان نيروي كار نگاه مي‌كنند و آنان را از ادامه تحصيل محروم مي‌كنند. علاوه بر اين در برخي از مناطق و شهرهاي مرزي به دليل نبود امكانات تحصيلي و مدرسه خانواده‌ها شرايط مناسبي نمي‌بينند كه اجازه تحصيل به فرزندان خود بدهند و همه مشكلات دست به هم مي‌دهد تا باعث شود تعدادي از افراد از تحصيل بازمانند. بر همين اساس معاون وزير آموزش و پرورش با بيان اينكه ورود زنان به آموزش و پرورش امكان تحصيل دختران را در مناطق محروم فراهم كرده است گفت: 2200 دختر به دليل اينكه معلم مرد داشتند از تحصيل بازمانده بودند، به واسطه حضور معلمان زن توانستند به تحصيل برگردند. به گزارش ايسنا، مرضيه گرد عنوان كرد: در سيستان و بلوچستان و چهار محال و بختياري اجازه تحصيل به كودكان دختر را نمي‌دادند و با ورود زنان به عرصه معلمي و آموزش و پرورش اين دختران توانستند به آغوش تعليم و تربيت برگردند. او اظهار داشت: طي دو سال گذشته سعي در بالا بردن نرخ پوششي دانش‌آموزان دختر به‌ويژه در مناطق محروم داشته‌ايم.
با تعصبات مذهبي مردم همخواني ندارد
نماينده حوزه انتخابيه زابل و سراوان درباره دلايل بازماندن دختران از تحصيل در استان سيستان و بلوچستان به «آرمان» مي‌گويد: در سال‌هاي گذشته در بسياري از مناطق سيستان به دليل اينكه به ويژه در پايه متوسطه از معلم مرد براي آموزش دختران استفاده مي‌كردند ما شاهد ترك تحصيل و ممانعت از تحصيل دختران از سوي خانواده بوديم. هدايت‌ا... ميرمراد زهي مي‌افزايد: تلاش ما بر اين است كه حداقل براي دوره ششم ابتدايي به بعد از معلم نامحرم براي دختران استفاده نشود زيرا اين با باور و تعصبات مذهبي مردم اين منطقه همخواني ندارد. اين نماينده با اشاره به اينكه اين مشكل برطرف شده و ديگر در دبيرستان‌هاي اين شهر از معلم مرد براي دختران استفاده نمي‌شود مي‌گويد: با رايزني با وزارت آموزش و پرورش و با توجه به كمبود معلم زن در اين مناطق اين مشكل برطرف مي‌شود و با اعزام و به كارگيري معلمان زن از نقاط مختلف ديگر شاهد اين نخواهيم بود كه پدر يا مادري به دليل تعصب مانع تحصيل فرزند خود بشود.
نبايد كسي از تحصيل محروم شود
نماينده حوزه زهك و هيرمند نيز درباره دليل ممانعت از تحصيل دختران به «آرمان» مي‌گويد: به هر حال در كشوري مسلمان زندگي مي‌كنيم و براي افرادي كه پايبندي زيادي به باورهاي مذهبي دارند اين امر چندان مطلوب نيست. سيدباقر حسيني ادامه مي‌دهد: مدرسه رفتن حق طبيعي هر انساني است و نبايد به بهانه باورهاي مذهبي اين حق از كسي سلب شود. اين نماينده مجلس مي‌افزايد: در حالي كه امكان به كارگيري معلم متناسب با جنسيت دانش‌آموزان در كشور وجود دارد جايز نيست حتي اگر خانواده‌ها اعتراضي در اين زمينه نداشته باشند از معلم غير هم جنس استفاده شود. حسيني با اشاره به مشكلاتي كه ممكن است براي نوجوانان در اثر اين اتفاق پيش بيايد مي‌گويد: ارتباط دو سويه و متقابلي كه بين معلم و دانش‌آموز وجود دارد و اقتضائات سني نوجوانان و طغيان احساسات دراين سنين ممكن است باعث شود ارتباط معلم و شاگردي چه درباره دانش‌آموز دختري كه با معلم مرد سر و كار داشته و چه براي دانش‌آموز پسري كه با معلم زن در ارتباط است خدشه‌دار شود و مناسبات ديگري جاي آن را بگيرد. حسيني از اهتمام و توجه مسئولان آموزش و پرورش به اين امر تشكر كرد.
منبع: تابناک