بودجه بنیاد ملی نخبگان کشور

تابناک کهگیلویه و بویراحمد، فرامرز پژوه فعال سیاسی، اجتماعی و کارشناس حوزه نفت و‌گاز طی یادداشتی در مورد بودجه بنیاد ملی نخبگان و چگونگی نیاز نخبگان کشوری به امنیت و آرامش ذهنی برای جلوگیری از فرار مغزها و خروج سالانه بیش از 18 میلیارد دلار از سرمایه‌های کشور، پرداخت.

متن یادداشت؛

مقدمه،

بنیاد ملی نخبگان از سال 1384 با هدف شناسایی، جذب و پشتیبانیمادی و معنوی از نخبگان تاسیس شد. اما به نظر می‌رسد که این بنیاد در رسیدن به اهداف خود که بر حمایت از نخبگان مبتنی است، موفقیتکاملی به دست نیاورده است. مطابق گزارشات رصدخانه مهاجرت ایران، آمار مهاجرت ایرانی‌ها در طول ۳۰ سال گذشته به دو برابر رسیده است. کشور ایران در صدر مهاجرت نخبه‌ها در بین کشورهای دنیا قرار دارد. از دلایل مهاجرت عام و توده وار ایرانی‌ها می‌توان به کاهش امیدواریاجتماعی، وجود تبعیض حرفه‌ای و اجتماعی، کاهش ثبات اقتصادی و كاهش آزادی‌های اساسی مثل دسترسی به اینترنت آزاد، در کنار وضعیتبد اقتصادی، اجتماعی و سیاسی اشاره کرد. علاوه بر مشکلات نامبرده،این افزایش مهاجرت، نشان از این دارد که مسائل امنیت ذهنی و اهمیت دادن به نخبگان توسط مسئولین کشور تا حد زیادی نادیده گرفته شده است.

بطور میانگین برای یک فرد ایرانی با سن 23  سالگی و تحصیلات کارشناسی، بیش از 120 هزار دلار هزینه‌ سلامت و آموزش دولتی بخوداختصاص داده است. با فرض صحیح بودن آمار جهانی و اینکه ۱۵۰ هزار نفر سالانه  از کشور مهاجرت میکند (که از این تعداد ۱۰۵ هزار نفر تحصیلات دانشگاهی دارند) و بر اساس برآورد صندوق بین المللی پول، هزینه‌های انجام شده بطور متوسط برای تحصیل و سلامت یک فرد چیزی معادل 120 هزار دلار می‌باشد که سالانه معادل 18 میلیارد دلار هزینه مستقیم خروج نخبه ها از کشور می‌باشد. هر آنچه بعد از فرار مغزها برای کشور باقی می‌ماند چیزی نیست مگر از دست رفتن همه برنامه‌ریزی‌های اقتصادی و همچنین نابودی چشم‌اندازی که برای توسعه دانش و اقتصاد کشور تعریف شده بود. در چنین شرایطی بازیابی دوباره هزینه‌های گذشته خود زمان قابل توجهی از توسعه کشور را نابود کرده و باری دیگر هزینه‌ها تکرار می‌شود.

بودجه اختصاص داده شده به بنیاد ملی نخبگان در طول پنج سال اخیر با 141 کارمند، در شکل 1 نشان داده شده است، به نظر می‌رسد این بنیاد نتوانسته است به‌طور کامل اهداف مدنظر را پیش ببرد. بر اساس توضیحات ارائه شده، عدم توجه به مسائل امنیت ذهنی نخبگان می‌تواندمنجر به کاهش اثرگذاری نخبگان و افزایش مهاجرت آنها از کشور شود. این وضعیت نشان‌دهنده این است که تخصیص بودجه به بنیاد ملینخبگان، نقش اساسی در حمایت از نخبگان و جلوگیری از مهاجرت نخبگان از کشور نداشته است و می‌تواند باعث هدر رفت بیت المال شود.

شکل 1: بودجه اختصاص یافته به بودجه بنیاد ملی نخبگان در پنج سال اخیر (هزار میلیارد ریال)

نتیجه‌گیری:

ایجاد امنیت ذهنی برای نخبگان از اهمیت چندانی برخوردار است و نبود این امنیت می‌تواند منجر به مهاجرت آن‌ها و شکست سیاست‌هایحمایتی دولت گردد. بنابراین، پیشنهاد می‌شود دولت و مجلس شورایاسلامی به بازنگری و اصلاح سیاست‌های مربوط به ایجاد آرامش و امنیت ذهنی برای نخبگان توجه نمایند. همچنین، ضرورت این است که اختصاص بودجه به بنیاد ملی نخبگان با دقت و اثربخشی انجام شود تا نتایج مطلوب و بهره‌وری از منابع برای دولت و مردم به‌دست آید. در غیر این صورت، ادامه این روند کنونی نتیجه‌ای جز هدر رفت بیت المال و افزایش مهاجرت نخبه‌ها نخواهد داشت.