عالمی که اکنون خود ستاره راه است
حجت الاسلام ابراهیم پورحسین
درگذشت ناگهانی حجت الاسلام عادل مولایی حادثه بسیار تلخ و ناگوارترین خبر هفته گذشته در محافل علمی و حوزوی استان اردبیل بود. برای منطقه ای همانند اردبیل وجود فرهیختگانی چون استاد عادل مولایی نعمتی بس بزرگ و غنیمتی بس گرانسنگ بود. اما اگر بخواهیم جانب انصاف را نگه داشته باشیم باید بگوییم که ایشان متعلق به کل منطقه آذربایجان و حتی ایران پهناور بود.
دقت علمی، انصاف در قضاوت، قلم شیوا و روان و تسلط به تاریخ علمی فرهنگی منطقه آذربایجان، آن مرحوم را به مورخی بی بدیل و فرهنگ شناسی خبره و بیوگرافیستی اهل نظر تبدیل کرده بود. و مهم تر از همه تعلق خاطری که به تاریخ علما، فقها، ادیبان و فلاسفه منطقه قفقاز داشت همانند آتشی بود در روان او که بر آن می داشت تا بعنوان یک روحانی میراث دار تاریخی روشن و پرفروغ، سر خود را بالا بگیرد و برای احیاء میراث علمی این خاک، قلمفرسایی کند.
آنچه که در خاطر او می گذشت نه علاقه او به هم مسلکان خود بود و نه وطن دوستی کور کورانه که بخواهد وطن خود را بالاتر از هر موطنی بخواند و جزم اندیشانه از برتری قوم خود و بوم خود بگوید. آنچه که او می دید و می گفت گنجینه ناشناخته ای بود از علم و آگاهی. صندوق بسته ای بود از طلای فرهنگ و جواهر هنر. گنج مخفیی از عرفان و فلسفه. که حتی گذر زمان و مرور ادوار و اعصار از ارج و منزلت آن نکاسته بود. و گرد و خاک بی توجهی و غفلت آن را به صندوقچه فراموشی نسپرده بود. او می دید و می گفت.
او علمدار یک نهضت روشنگرانه برای احیاء و عرضه تاریخی روشن و گذشته ای تابناک بود برای نسلی فراموشکار که نسخه نجات آنها توسل به شناخت ستاره هایی راهنماست که در شریعت نبوی تفقه کرده اند و اکنون سر به بالین خاک گذاشته اند.
سالها پیش بود که اردبیل _ این استان مقدس _ را صاحب مکتبی فاخر در فلسفه، عرفان، ادبیات و فقه معرفی کرد و از همگان برای تدوین، احیاء، و معرفی این مکتب یاری خواست. و خود در همان روزها گفت که این کاری است سترگ و راهی است بس دراز و پرمشقت. اما خدمتی است بی پایان به این مرزو بوم و اداء دینی است به آنها که در این خاک به نصرت دین خداوند برخواسته اند و راه آگاهی و دینداری را هموار کرده اند. در آن روزها عده ای از سر حسادت و غرور، عده ای از سر بی اطلاعی و کم خبری و عده ای از منظر اختلاف نظر، او را به بلند پروازی و آرمانگرایی متهم کردند و مع الاسف گرد و خاک فراموشی بر لباس مندرس تاریخ فقها، فلاسفه و علمای این خاک و بوم پاشیدند.
هرچه که بود آن روزگار و روزها گذشت. و ما اکنون این مورخ فرهنگ و این عالم عامل را که دل در گرو علمای سلف این منطقه داشت از دست دادیم و عزادار عروج فقیهی هستیم که دغدغه آگاهی در سر و درد دین در دل داشت. اگر چه فقدان او خسرانی ست بزرگ و ضرری ست متعین! اما راهی که او آغازیده بود و به تنهایی بار این سفر را به دوش می کشید هنوز برای پیمودن باز است. اکنون او خود، یکی از همان علمای سلفی ست که ستاره راه است و نشان راهیابی؛ و بر فرهیختگان، دانشمندان، حوزویان و مسئولان فرهنگی این شهر است که بار او بر دوش کشند و راهی که او به خون دل آغاز کرده بود ادامه دهند.