به گزارش تابناک کرمان، دره تیگرونی در فاصله پنج کیلومتری ماهان در مناطق کوهستانی مشرف به باغ شاهزاده واقع شده است.
پس از طی کردن مسیری بطول شش کیلومتر از ابتدای دره (محل پاسگاه) دوراهی وجود دارد که سمت راست آن بطول تقریبی شش کیلومتر و به دره تیگرونی معروف است. سمت چپ آن بطول تقریبی پنج کیلومتر و دره لنگری نام دارد. در منتهی الیه هر دو دره کوههای موتفع واقع شده بطوریکه اغلب ریزشهای جوی آنها بصورت برف میباشد. حوزه آبریز در مجموع گسترده و ریزشهای جوی زمستان بصورت سیلابهای فصلی از دره به سمت دشت جریان مییابند.
تجمع برف و یخبندان منجر تغذیه چشمهها و قنوات سرتاسر دره شده بطوریکه این حوزه آبریز دارای دو جریان دائمی یا پایه هست که یکی از آنها بعنوان آب تیگرونی وسیله کانال به ماهان هدایت میگردد .و دومی نیز وسیله کانالی خاکی به لنگر هدایت شده و به مصرف کشاورزی میرسد بررسیهای کارشناسی انجام شده از سرتاسر دره نشان میدهد که بعلت عبور آب از مسیر رودخانه که از رسوبات رودخانهای تشکیل شده و نیز عمده مسیر کانال خاکی که از رسوبات درشت دانه تشکیل گردیده بیش از یک سوم آب در طول مسیر هدر میرود.
از این جهت به منظور جلوگیری از خسارت سیلابهای فصلی به اراضی زارعین پایین دست و جلوگیری از نشت بیش از حد آب در طول مسیر و بالا بودن راندمان بهرهبرداری از آب این حوزه آبریز پیشنهادات ذیل مطرح گردید.
1- مطالعه واجرای سد خاکی در فاصله دو و نیم کیلومتری بالای پاسگاه به منظور ذخیرهسازی سیلابهای فصلی, سیلابهایی که هر ساله خسارت و خرابی برای ماهان ایجاد مینمایند.
مشرف به مادرچاه قنوات حجت آب، دولت آباد، بهترآباد، عباس آباد، ناصرآباد، ناصریه ، اکرمآباد، باقرآباد، تقی آباد، محمدآباد، جنت آباد، حسن آباد، شلتوک آباد، دهنو، فتحیه، فردوس، محمودیه، قاسم آباد، رضوانیه، همت آباد، گلزار، سلطان آباد آبشور، علی آباد محمدقاسم خان، حاجی آباد، خاکریزی بسیار قدیمی احداث شده، که ارزیابی کارشناسی نشان میدهد با توجه به وسعت حوزه آبریز، جهت آبراههها ومسیلها بهترین موقعیت را داشته این خاکریز آب سیلابها را در خود ذخیره و بتدریج سبب افزایش آبدهی قنوات میشده است.
از سال 1375 به بعد در بخش بالادست خاکریز قدیمی، خاکریزهایی تحت عنوان آبخیزداری بطول بیش از سی کیلومتر اجرا شده که به دلیل خشکسالی چندین سال دوام یافتهاند، ولی در اثر بالا رفتن بارندگی و جاری شدن سیلاب در سال 1389 با توجه به مشکلات ذیل مجموعا در هم شکسته و تخریب شدهاند، تجمع جریانات سیلابی ناشی از تخریب خاکریزها خاکریز قدیمی را هم در بخشهایی تخریب و با جاری شدن بطرف قنوات پایین دست به چاههای میلهای، کوره قنوات، مادر چاهها آسیب جدی وارد نمودهاند.
1-2 خاکریزها فاقد مطالعات جامع منطقه بودهاند.
2-2 مصالح بکاربرده شده در ساختمان خاکریزها در مجموع رسوبات رودخانهای بودهاند.
3-2 مصالح مصرف شده فاقد کوبیدگی هستند وصرفا وسیله بولدوزر دپو شدهاند.
از آنجاییه خاکریزهای در هم شکسته و تخریب شده بالادست قنوات هیچگونه تغییراتی در آنها صورت نگرفته با بارندگی وجاری شدن سیلاب مجدد به قنوات پایین دست آسیب وارد مینماید، برای جلوگیری از این مشکل ایجاب بنماید که برای بازسازی و یا تقویت خاکریز قدیمی برنامهریزی شود.
انتهای پیام/حسن اشرفگنجویی