در یک پژوهش میدانی که در سال۱۹۹۲ و براساس آمار بالای مرگومیر ناگهانی نوزادان در آمریکا انجام شد، آکادمی پزشکی کودکان این کشور پیشنهاد طاقباز خواباندن نوزادان را به خانوادهها داد. این نظریه به ظاهر ساده باعث شد که میزان مرگ ناگهانی نوزادان در آمریکا تا بیش از ۵۰درصد کاهش بیابد که آمار قابل توجهی بود. این موضوع ما را بر آن داشت تا با گفتگو با دکتررضا سعیدی، یکی از فوق تخصصان نوزادان در شهرمان، بررسی دقیقتری از این مسئله داشته باشیم.
دستگاه تنفسی نوزاد ضعیف است
سیستم تنفس نوزادان تا یکسالگی بسیار ضعیف است و هرگونه مانعی در این راه میتواند برای آنها خطرآفرین باشد. توجه به این موضوع تا زمانی که نوزاد قادر به کنترل سر و گردن خود بهطور هم کامل نباشد از اهمیت ویژهای برخوردار است. بنابراین در انتخاب شیوه مناسب برای خوابیدن او باید دقت لازم را داشت.
گاهی نوزاد با قرار گرفتن در وضعیت خاصی راحتتر به خواب میرود، بهویژه اگر مشکلی مانند دلدرد و دلپیچه هم داشته باشد، این موضوعی است که معمولا باعث میشود، مادر یا پرستار بچه شیوه نادرستی را برای خوابیدن نوزاد درپیش بگیرد. بهطور مثال دَمر(به شکم) خواباندن نوزاد، حالتی است که او دوست دارد و آرام هم میگیرد و به همان اندازه هم خطرآفرین است.
وقتی شما نوزادی را دمر میخوابانید، سر و گردن او در رختخواب فرو میرود و تنفس برایش سخت میشود. این حالت زمانی که او را بهصورت غیراصولی به پهلو هم بخوابانید، اتفاق میافتد، چون احتمال چرخش نوزاد بر روی شکمش وجود دارد و اگر کسی مراقبش نباشد، خطرساز خواهد بود.
کمخطرترین شیوه را انتخاب کنید
شما میتوانید نوزادتان را روی تختخواب و بدون نیاز به بالشت همیشه طاقباز بخوابانید، بدون آنکه برایش مشکلی پیش بیاید. با این وجود این شیوه برای نوزادانی که زیاد استفراغ میکنند، چندان مناسب نیست، چون ممکن است مایعات راه تنفسشان را ببندد، پس بهتر است از شیوه خوابانیدن بهپهلو استفاده کنید؛ اما درست و اصولی.
در این شیوه باید یک بالشت کوچک به ارتفاع ۴ یا ۵ سانتیمتر برای نوزاد انتخاب کرد که زیر سر و گردن و شانهاش قرار بگیرد و سرش هم به سمت راست یا چپ کمی مایل باشد. درصورتیکه تخت نوزاد کمی شیبدار و شیبش هم به سمت پاهایش باشد، شرایط خواب برای او مناسبتتر و امنتر خواهد شد.
نوزاد را کنار خودتان نخوابانید
درست است که خواباندن نوزاد در کنار مادر و روی تختش باعث تسهیل در امر شیردهی شبانه و تقویت آن میشود، مراقب از نوزاد را راحتتر میکند و وابستگی عاطفی بین آن دو ایجاد خواهد کرد، اما احتمال خفگی را هم به شدت افزایش خواهد داد. چندی پیش آکادمی پزشکی کودکان آمریکا اعلام کرد: طی مدت ٧سال در این کشور دستکم ۵۱۵ مورد مرگومیر نوزادان و کودکان خردسال زیر ۲سال در اثر خوابیدن در کنار والدینشان گزارش شده است که در ۱۲۱مورد آن به والدین یا پرستارانی مربوط میشده است که هنگام خواب روی نوزاد افتادهاند.
اگرچه هنوز هم درباره خواباندن یا نخواباندن نوزاد در کنار مادر بین متخصصان نوزادان اختلافنظر وجود دارد، بهتر است که نوزاد را روی تختخواب خودش با یک مانع، اما در کنار مادر خواباند که مشکلی پیش نیاید. این موضوع بهویژه زمانی که مادر از داروهای آرامبخش و خوابآور هم استفاده میکند از اهمیت بیشتری برخوردار است.
محل خواب نوزاد را امن کنید
١-از رختخوابهای شل و گشاد که نوزاد در آنها فرو میرود و احتمال خفهشدن و گرفتن راه تنفسش وجود دارد، استفاده نکنید.
٢-تهویه محل خواب نوزاد باید طبیعی باشد. هیچوقت نوزاد را حتی اگر خواب هم است، تنها نگذارید و حواستان به او باشد.
٣- اشیای نرم مانند بالشت، لحاف و اسباببازیهایی که با الیاف خاص پر شدهاند و زیراندازهایی را که بیش از حد بزرگ هستند و ممکن است، دور نوزاد بپیچند از تختخوابش بیرون بیاورید.
۴-از تختخوابهای حفاظدار و استانداردی که میلههای آن به هم نزدیک باشند و امکان گیرکردن سر نوزاد در آنها نباشد، استفاده کنید.
۵-در فصول سرد، برای پیشگیری از سرماخوردگی، سر نوزاد را درون ملحفه نپوشانید و از رواندازهای سنگین هم برای نوزاد استفاده نکنید؛ چراکه خطر خفهشدن وجود دارد.
۶-همانطورکه نباید نوزاد را در کنار یک فرد بزرگسال خواباند، کودکان دیگر، بهویژه خردسالان را هم نباید کنار یک نوزاد خواباند.
٧-شیر دادن شبانه نوزاد لازم و ضروری است؛ اما نباید این کار را در حالت خوابآلودگی انجام داد یا اینکه اجازه داد؛ سینه مادر برای مدت طولانی در دهان نوزاد باقی بماند.