اصل پیدایش تقیه در میان مسلمانان از تعالیم الهی است که با آیات قران کریم و احادیث پیامبر و اهل بیت آن حضرت بیان شده است.
اما درباره چگونگی رسوخ آموزه تقیه در میان شیعیان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
١. برخی، وجود عناصر باطنی در نزد شیعیان را از عوامل پیدایش تقیه دانسته‌اند.
در آموزه‌های باطنی، در پسِ هر ظاهری باطنی نهفته است و حقیقت و باطن دین برای عده خاصی تبیین می‌شود.
٢. برخی دیگر شرایط سخت بیرونی را، در پیدایش آموزه تقیه در شیعیان موثر می‌دانند. به شهادت منابع تاریخی، مذهب تشیع در طول حیات خود از جنبه‌های گوناگون اجتماعی و فرهنگی و سیاسی سخت در مضیقه بوده است؛ پس از واقعه صلح امام حسن علیه‌السلام، معاویه از والیان خود خواست که بر شیعیان سخت بگیرند و حضرت علی علیه‌السلام را بر منابر دشنام دهند.
این رفتار کمابیش در دوران امویان تا زمان عمر بن عبدالعزیز تداوم داشت [۳۹]و در عصر عباسیان نیز به گونه‌ای دیگر ادامه یافت؛ مثلاً، متوکل علاوه بر حبس و قتل شیعیان، آنان را از زیارت مرقد امام حسین علیه‌السلام منع نمود و حرم حسینی را خراب کرد و ابن‌سِکیت را به جرم ابراز محبت نسبت به امام حسن و امام حسین علیهماالسلام به طرز وحشتناکی کشت؛ [۴۰]از این رو، امامان شیعه برای حفظ جان خود و شیعیان و جلوگیری از پراکندگی و اضمحلال جامعه شیعه، تقیه را لازم می‌دانستند. تقیه علی بن یقْطین، وزیر شیعی هارون الرشید، به دستور امام کاظم علیه‌السلام نمونه‌ای از این دست است. [۴۱]/دیدگاه شیعه
◽️ ۳۹. رجوع کنید به ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۱، ص۴۳-۴۶.
◽️ ۴۰. طبری، تاریخ طبری، ج۹، ص۱۸۵؛ ابن‌جوزی، المنتظم، ج۱۱، ص۲۳۷.
◽️ ۴۱. رجوع کنید به آل کاشف الغطاء، اصل الشیعه و اصولها، ص۳۱۵-۳۱۶؛ امین، نقض الوشیعه، ص۱۹۸-۲۰۰.
منبع: شفقنا
