نشست امروز خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه ایلام، به هوای پاک اختصاص دارد. راستی نقش من در حفظ هوای پاک چیست؟
ایلام چند روز اسیر ریزگردها بود؟
«علی‌طاهر سارایی» - معاون پایش محیط‌زیست استان ایلام در این نشست اظهار کرد: اهمیت و ارزش هوای پاک بر کسی پوشیده نیست و ارزش این نعمت خدادادی را امروز می‌توان در شهرهای بزرگ مانند تهران بهتر درک کرد.
وی بابیان اینکه کلید اصلی کاهش آلودگی هوا مشارکت همه مردم و سازمان‌های مختلف است، افزود: آلودگی هوای ایلام از جنس ریزگردهایی است که منشاء خارجی دارند اما اگر دقت لازم صورت نگیرد هوای امروز تهران در انتظار شهرهایی مانند ایلام نیز است.
سارایی با اشاره به اینکه میزان غلظت آلودگی هوا در استان پایین‌تر از میانگین کشوری است، خاطرنشان کرد: منشاء ریزگردهایی که سراغ هوای ایلام را می‌گیرد خارجی است و در استان ایلام کانون ریزگرد نداریم بلکه اراضی مستعد گرود غبار داریم و از طرف دیگر وجود 425 کیلومتر مرز مشترک با کشور عراق موجب شده تا اولین استانی باشیم که تحت تأثیر ریزگردهای خارجی قرار می‌گیرد.
وی با تأکید بر اینکه امسال در ایلام 64 روز آلوده‌ی خارج از حد مجاز داشتیم، تصریح کرد: بیشترین میزان آلودگی 5800 میکروگرم بود که تاکنون این حد افزایش آلودگی بی‌سابقه بوده است و مهران با 50 روز آلوده‌ترین شهرستان و ایوان با 18 روز پاک‌ترین شهرستان استان بوده است.
معاون پایش محیط‌زیست استان ایلام از استقرار 7 ایستگاه سنجش لحظه‌ای آلودگی هوا در استان خبر داد و گفت: در سال گذشته 26 روز آلودگی در حد هشدار در استان داشته‌ایم که 3 روز آن اضطرار و 10 روز بحرانی بوده است و هوای استان امسال 56 روز هشداری، 3 روز اضطراری و 5 روز بحرانی را تجربه کرد.
سارایی با اشاره به اینکه میزان آلودگی امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته 3 درصد افزایش داشته است، افزود: استاندارد جهانی در میزان آلودگی 75 میکروگرم است و با افزایش هر 10 میکروگرم آلودگی یک درصد مرگ‌ومیر افزایش پیدا می‌کند.
وی، استقرار سامانه راداری در نوار مرزی، تکمیل شبکه پایش لحظه‌ای گردوغبار، اطلاع‌رسانی درست و به‌موقع، استانداردسازی درب و پنجره‌ها و استفاده از سیستم تهویه مناسب برای جلوگیری از ورد گردوغبار داخل منازل، تجهیز مراکز بهداشتی و درمان رایگان بیماران آلودگی گردوغبار، شناسایی و اقدام جدی و عملی برای نقاط مستعد تولید گرود غبار، اجرای عملیات تثبیت خاک اراضی مستعد گردوغبار، مبارزه جدی با بیابان‌زایی، کنترل و کاهش آلودگی مراکز صنعتی و کارخانه جات را از مهم‌ترین راهکارهای کنترل و کاهش آلودگی در استان عنوان کرد.
معاون پایش محیط‌زیست استان ایلام با تأکید بر اینکه تمام واحدهای صنعتی استان به سیستم پایش لحظه‌ای مجهز شده‌اند اما هنوز کارهای انجام‌نشده‌ی زیادی وجود دارد، تصریح کرد: امیدواریم با رفع تحریم‌ها زمینه‌ی مناسب‌تری برای ایجاد مراقبت‌های بیشتر در این زمینه فراهم شود.
سارایی مراسم گرامیداشت روز هوای پاک در دبستان توحید شهرایلام، بازدید از صنایع استان، مراکز معاینه فنی خودروها، بازدید از مراکز صنعتی، خدماتی و تولیدی، نصب بنر و پلاکارد و انتشار پیام‌های محیط زیستی را ازجمله برنامه‌های این روز اعلام کرد.
وی تصریح کرد: با توجه به‌ضرورت مقابله با آلودگی هوا در شهرها، اجرای برنامه‌های هوای پاک باهدف فرهنگ‌سازی و جلب افکار عمومی همزمان در سراسر کشور برگزار می‌شود.
انسان زیاده‌خواه هوا را پاک نمی‌خواهد
در ادامه «مهدی نظری» - که به دلیل کاشت هزاران درخت، به مرد درختی ایران مشهور است، در این نشست گفت: اگر به محیط‌زیست و هوای پاک امروز بی‌توجهی کنیم دود آن به چشم خودمان خواهد رفت.
وی بابیان اینکه هوای ناسالم امروز حاصل بی‌توجهی‌ها و تخریب‌های منابع طبیعی و محیط‌زیست است، افزود: صنایع استان ازجمله کارخانه سیمان و پالایشگاه گاز ضربه جبران‌ناپذیری بر منابع طبیعی و جنگل‌ها وارد کرده‌اند و از طرف دیگر درجایی که درخت هست قطع می‌کنیم و کارخانه‌ی سازیم و جایی که درخت ندارد درصدد ایجاد جنگل مصنوعی هستیم که این اقدامات کاملاً اشتباه است.
نظری خاطرنشان کرد: برخی مدیریت‌های غیراصولی منابع طبیعی و محیط‌زیست استان را رنج می‌دهند و این حوزه نیازمند مدیریت دلسوزانه و وظیفه شناسانه است و سازمان‌های حوزه هوای پاک تاکنون عملکرد خوبی نداشته‌اند.
وی نقش سازمان‌های مردم‌نهاد در حفظ عرصه‌های طبیعی و زیست‌محیطی را بسیار تأثیرگذار دانست و تصریح کرد: باید به اقدامات اصولی و درست سمن‌ها بها داد چراکه موفقیت در این حوزه جزء با مشارکت مردم محقق نخواهد شد.
مرد درختی ایران ادامه داد: هوای پاک حق همه است، در احقاق این حق بکوشیم، وقتی بدون حساب‌وکتاب ماشین تولید می‌شود، وقتی به‌راحتی آب خوردن برای احداث یک جاده، درخت‌ها نابود می‌شوند، وقتی حتی یک گنجشک بیچاره حق جیک کشیدن در دنیای ما انسان‌ها ندارد آن‌وقت باید شاهد برگشت این رفتارمان و این زیاده‌خواهی وبی توجهی‌مان به این موجودات زندگی‌آفرین علیه خودمان باشیم.
وی افزود: انسان قرار است که به‌عنوان اشرف مخلوقات الهی، سرآمد زندگی سالم و پاک و مسالمت‌آمیز برای خود و همنوعان و سایر مخلوقات الهی باشد ولی افسوس و صد افسوس که این بشر به‌جای ایفا نمودن نقش بشری‌اش، علاوه بر اینکه عرصه را روز بروز به سایر موجودات الهی تنگ کرده است.
نظری با اشاره به اینکه گسترش روزافزون تروریست، ایجاد اختلاف در بین کشورها و گسترش کارخانه و آلاینده‌ای آب‌وهوا نمونه‌ای از بی‌مهری بشر به آب، خاک و هوای پاک است، تصریح کرد: در ساخت کارخانه‌هایی که عامل مهاجرت روستائیان به شهر هستند می‌توان بی‌توجهی به هوای پاک را به‌وضوح دید.
مرد درختی ایران ادامه داد: مسئولان محیط‌زیست باید خود دلسوز هوای پاک باشند و کمک‌های مردم علاقه‌مند را نیز در مسیر درست هدایت کنند.
درخت، اکسیژن، زندگی
در ادامه «سعید طاهری» - کارشناس منابع طبیعی ایلام نیز اظهار کرد: در چند سال اخیر منابع طبیعی اقدامات خوبی برای حفاظت و حراست از عرصه‌های طبیعی و جنگلی انجام داده اما باز جای کار وجود دارد چراکه هرروز بیشتر به نقش و ارزش منابع طبیعی برای حیات بشر پی برده می‌شود.
وی بابیان اینکه نقش جنگل در تولید اکسیژن و هوای پاک برای تنفس افراد جامعه بی‌بدیل و غیرقابل‌انکار است، خاطرنشان کرد: هر هکتار جنگل سالانه 2 و نیم تن اکسیژن تولید و 65 تن گردوغبار را جذب می‌کند و تا دی‌ماه امسال بیش از 4 هزار هکتار نهال‌کاری در استان صورت گرفته که در نوع خود بی‌نظیر بوده است که قطعاً در آینده نقش مهمی در ایجاد هوای پاک ایفا می‌کنند.
کارشناس منابع طبیعی ایلام با تأکید بر اینکه یک اصله درخت به‌تنهایی می‌تواند 4 و نیم کیلوگرم گردوغبار را در خود جذب و از طرف دیگر 118 کیلوگرم اکسیژن موردنیاز تولید کند، افزود: نمی‌توان به نام داشتن هوای پاک مانع فعالیت واحدهای صنعتی شد اما می‌توان با نصب دستگاه‌های حفاظتی از آلودگی هوا جلوگیری کرد.
وی احداث فضای سبز و جنگل را راهکاری مهم درزمینهٔ حفظ جنگل و ایجاد هوای پاک عنوان کرد و گفت: در حال حاضر طرح جنگلانه با مشارکت مردم درزمینهٔ کاشت گونه‌های مختلف درخت در حال انجام است.
وی با تأکید بر اینکه درختان با تعریق و تعرق خود نقش حساسی در كاهش دمای میكروكلیما و افزایش رطوبت نسبی هوا ایفا می‌کنند، گفت: دمای یك هكتار فضای سبز در مردادماه تا 4.5 درجه كمتر از فضای مجاور خالی از درخت است و به همین نحو رطوبت نسبی درون یك فضای سبز تا 11 درصد بیش از محیط خارج اندازه‌گیری شده است و با تعدیل دو پارامتر یادشده، فضای سبز، میكروكلیمایی به وجود می‌آورد كه آسایش فیزیكی مناسبی برای زیست انسان در پی دارد.
طاهری خاطرنشان کرد: كیفیت كاهش صدا در درختان و درختچه‌های مختلف برحسب اندازه برگ، تراكم شاخ و برگ، نوع و بلندی درخت تفاوت دارد و ارتعاش امواج صوتی به‌وسیله برگ‌ها و شاخه‌های درختان جذب می‌شود و حتی درختان در پخش و در هم شکستن صداها نیز مؤثرند. گیاهان همچنین باعث انکسار و انحراف صدا می‌شوند که این خاصیت به علت قابلیت انعطاف و نرمش و صاف بودن شاخ و برگ آن‌ها است و با کاشت کمربندهای سبز بین منابع صدا و مناطق مسکونی می‌توان از انتشار صداهای آلوده جلوگیری کرد.
کارشناس منابع طبیعی ایلام با اشاره به اینکه تاج درختان ازجمله سطوحی است که دارای کمترین مقدار اشعه انعکاسی است و بعد از محیط‌های آبی بیشترین مقدار اشعه تابشی را جذب می‌کند، تصریح کرد: تشعشعات خورشیدی چه به‌طور تابش مستقیم یا اشعه منعکس‌شده، به‌وسیله ایجاد حائل (درختان) و یا تقلیل میزان انعکاس قابل‌کنترل هستند و درختان به‌عنوان عوامل حائل به‌طور مؤثر می‌توانند در ایجاد فضای مطلوب زیستی به کار گرفته شوند و کنترل اشعه خورشیدی یکی از مهم‌ترین ویژگی‌ها و کارکردهای درختان محسوب می‌شود.
طاهری از سازمان‌های مردم‌نهاد در این زمینه تشکر کرد و گفت: سازمان‌های مردم‌نهاد استان بازوی توانمند منابع طبیعی برای پیشبرد اهداف هستند و تاکنون در استان موفق عمل کرده‌اند.
حامی زمین پاشیم تا آسمان پاک بماند
در ادامه «علی‌اکبر جعفرزاده» - کارشناس اداره جنگل منابع طبیعی و آبخیزداری ایلام اظهار کرد: سالانه باهدف حفظ هوای پاک 2 هزار هکتار جنگل‌کاری در استان ایلام با مشارکت مردم و سازمان‌های مردم‌نهاد و دیگر دستگاه‌ها انجام می‌شود و علم منابع طبیعی می‌گوید افزایش نهال‌کاری و تقویت پوشش گیاهی راهکار مهم جلوگیری از آلودگی هوا و افزایش گرمای کره زمین است.
جعفر زاده تصریح کرد: 78 درصد استان منابع طبیعی است و 642 هزار هکتار جنگل داریم که حفظ آن خود راهکار مهمی برای مبارزه با آلودگی هوا و پدیده گردوغبار است و خوشبختانه در دو سال گذشته با نهال‌کاری سطح جنگل‌های استان 2 درصد افزایش یافته است.
کارشناس اداره جنگل منابع طبیعی و آبخیزداری ایلام اضافه کرد: سرانه جنگل بلوط در استان نسبت به کشوری و جهان بالاتر است که حفظ این سرمایه مستلزم مشارکت مردم و حمایت‌های دولت است.
آیندگان از ما هوای پاک می‌خواهند
«محمدرضا کاظمی» - رییس هیئت‌مدیره سمن دوست داران محیط‌زیست ایلام نیز اظهار کرد: سازمان‌های مردم‌نهاد نقش رابط و پل ارتباطی بین دستگاه‌های اجرایی و مردم را ایفا می‌کنند و همواره درصدد انتقال مشکلات به مسئولان و به‌کارگیری ظرفیت‌های مردمی برای کمک به متولیان هستند.
وی بابیان اینکه متأسفانه برخی دستگاه‌ها در استان به نظرات سازمان‌های مردم‌نهاد توجه نمی‌کنند، تصریح کرد: برخی از دستگاه‌ها حوزه منابع طبیعی و محیط‌زیست معاونت فرهنگی ندارند این نشان‌دهنده آن است که فرهنگ‌سازی که رکن اصلی در حفظ عرصه‌های طبیعی و زیست‌محیطی است برای دستگاه‌های اجرایی مهم نیست.
کاظمی از همکاری خوب منابع طبیعی با سازمان‌های مردم‌نهاد تشکر کرد و گفت: متأسفانه برخی از سیاست‌های ابلاغی رهبری در زمینه محیط‌زیست و منابع طبیعی عملیاتی نمی‌شود.
وی با گلایه از اینکه برخی مسئولان و دستگاه مرتبط با آلودگی هوا به برنامه‌ریزی برای 15 سال آینده می‌خندند، گفت: بسیاری از مشکلات امروز ما نتیجه‌ی بی‌توجهی مسئولان سال‌های گذشته است و نتیجه عملکرد امروز ما را آیندگان خواهند دید.
رییس هیئت‌مدیره سمن دوست داران محیط‌زیست ایلام با انتقاد از قطع شبانه‌ی درختان در شهر ایلام برای توسعه خیابان یا پیاده‌روها، گفت: باوجود سرانه فضای سبز نسبت به جمعیت در شهر ایلام بسیار کم است اما باز همواره همه‌ی راهکارها به قطع درختانی ختم می‌شوند که هوای پاک ایلام مدیون قامت سبز آن‌هاست.
کاظمی بابیان اینکه همه باید در این زمینه دست در دست هم بدهیم و با همدلی عرصه‌های طبیعی استان را تقویت و حفظ کنیم، گفت: عدم تفکیک زباله‌ها در استان از دیگر عواملی است که می‌تواند هوای ایلام را در معرض ض آلودگی قرار دهد.
امروز روز هوای پاک است، راستی من و تو برای پاک ماندن هوایمان چه کرده‌ایم./پ
تنظیم: محمد زمانی – خبرنگار ایسنا، منطقه ایلام
