اینجا برای نفس کشیدن هوا کم است.اینجا برای پاک زیستن هوا گم است.اینجا نفس تا دم شود و بازدم نماید همتی می خواهد و سینه ای که همزیستی مسالمت آمیز با گرد و غبار را بلد باشد.وقتی برای نفس کشیدن هوا کم است بی شک دل های مومنین در ایلام پر از غم است.
به گزارش تابناک ایلام،عروس زاگرس رخت عزا بر تن کرده و برای نفس های به
شماره افتاده ی فرزندانش و ریشه ها و برگ های غبار گرفته ی درختانش مویه سرایی می
کند.مویه ای که سالها است سروده شده و گوش شنوایی پیدا نکرده است.
گرد و غبار و خاک عربی میهمان نام آشنای این روزهای
ایلام است.میهمانی که میزبانش را سخت می آزارد و خیال رخت بستن ندارد.
راستی هفته ی محیط زیست مبارک باد.ولی مسئولان
بدانند که محیط ما برای زیستن پر از غم است . غمی که درد آن به خاطر گرد و خاک
دمادم است.
بنا بر عادت هر سال هفته محیط زیست را تبریک گفته و
تنها یک جمله و سوال را از خانم ابتکار می پرسیم؛خانم معصومه ابتکار برای اکسیژن
مورد نیاز مردم ایلام چه برنامه ای دارید؟؟
از محیط زیست گفتیم و غم گرد و غبار یکبار دیگر بر
دلهایمان نشست.ولی یادمان نرود که همین گرد و غبار در سالهای گذشته چه بلایی بر سر
درختان بلوط این سرزمین آورد.درختانی که چند صد سالی است چوب پشت مردم ایلام در کش
و قوس های مختلف زمانه بوده اند.ولی براستی برای نجات بلوط های عروس زاگرس چه کرده
ایم؟؟
می‌گویند از بادیه های عربی می‌آید و علت عمده‌اش
بی توجهی به بیابان زدایی است. وقتی می‌آید هوا را به رنگ خویش در می‌آورد و زندگی
را چونان حیات در کویر، فلج می‌کند. با آغاز سال جدید و آمدن گرد و غبار، پرواز
هواپیماها به خاطر محدود شدن دید لغو می‌شود و بیماران تنفسی و قلبی در خانه
ماندگار می‌شوند. گیاهان از فتوسنتز در می مانند، زنبورها زمین گیر می‌شوند. به
همه این مشکلات می توان اختلال در سیستم های مخابراتی را هم اضافه کرد.
گرد و غبار امروز شهرایلام را تقریبا به تعطیلی
کشاند. همه جا تعطیل شد الا مراکز بهداشتی، گویا باید جایی برای رسیدگی به تلفات
این معظل زیست محیطی باقی بماند. هشت روز پیش هم هوا غبار آلود بود اما آن روز،
زور غبار تنها به تعطیلی مدارس ابتدایی رسید. در این وضعیت ایلام، چشم
آدمی تنها، 50 متر پیشش را می‌تواند ببیند.
دیگر استان‌های غربی هم امروز در رنج به سر می برند
و با تعطیلی مدارس و ادارات و تاخیر در کارهای روزمره ی خود پادزهری ناکارآمد را
برای این معزل تجویز می کنند.. کردستان نیز در درد ایلام شریک است. مردم استان های
لرستان، کردستان، خوزستان و آذربایجان غربی هر ساله با این مساله دست در گریبان‌اند.
ذرات معلق در هوا در این نواحی نه برابر حد استاندارد است.
این معظل را ناشی از طوفان‌های شن عربستان سعودی و
عراق می‌دانند که با توجه به از بین رفتن پوشش گیاهی، خشکسالی و کاهش نزولات
آسمانی از سوی کشور عراق وارد ایران می‌شود و بیشترین شدت آن برای شهرستانهای مرزی
کشور است.
اما این معظل تنها در غرب کشور نمی‌ماند و به تهران
هم می‌رسد و وقتی با آلودگی در می‌آمیزد تنفس سخت‌تر می‌شود. یوسف رشیدی،
مدیر عامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در گفتگو با مهر، از احتمال فراگرفتن تهران
با این معظل در صورت عدم بارندگی خبر داد و گفت: «این ریزدانه‌ها آسمان استان
البرز در نزدیکی تهران را خاکستری کرده است.
گرد و غبار تنها دید را محدود نمی‌کند. شش‌ها، بینی
و چشم انسان را هدف می‌گیرد. اثرات این پدیده در چشم به صورت خارش، سوزش، آب ریزش
و افزایش حساسیت های ناحیه‌ی چشم و در بینی، حلق و گلو افزایش ترشحات دستگاه تنفسی
فوقانی، نمود پیدا می‌کند. افرادی که بیماری‌های تنفسی و قلبی دارند، نباید در
معرض آن باشند و باید در خانه بمانند. در دراز مدت است که در این غبار عربی ماندن،
به انسداد مزمن مجاری تنفسی و همچنین چسبندگی ریه منجر خواهد شد.
گرد و غبار تنها به انسان ضربه نمی‌زند، بلکه کشت و
زرع را نیز با بحران مواجه می‌کند. به گفته مدير زراعت سازمان جهاد كشاورزي استان
كرمانشاه، میزان خسارت وارده به محصولات جالیزی، گندم و جو 10 الی 20 درصد پیش‌بینی
می‌شود. ریزگردهای عربی بر تبادلات گازي و دريافت نور گیاهان هم تاثیر منفی دارد و
در نتیجه فتوسنتز را محدود می‌کند. زنبورداران نیز شاکی اند. سال گذشته، میزان
تولید در هر کندوی استان ایلام از 11 به 3 کیلو رسید.
با آمدن گرد و خاک از بادیه های عربی اگر سیگاری
هستید باید آن را به زمین بیاندازید و فیلتر های کولرتان را بشویید و تا می توانید
در خانه بمانید. بیماران تنفسی و قلبی اکیدا از تنفس در گرد و غبار منع شده اند.
سال گذشته تفاهمی میان مقامات ایران و عراق درباره
کنترل محیط زیست بسته شد. بر اساس این تفاهم‌نامه، قرار بود دو كشور از طريق تشكيل
كميته بررسي مشكلات ناشي از آلودگي هوا و گسترش گرد و غبار برخاسته از بيابانهاي
عراق و راههاي كنترل آن را بررسي و به مرحله اجرا در آورند اما حالا شدت گرد و
غبار بیشتر شده استو خبری از اجرا این تفاهمات نیست. این پدیده چندین سال است که
گسترش می‌یابد. درسال93 و 94، استان ایلام، خوزستان،کرمانشاه و لرستان بالغ بر 200
بار این عامل ویران‌ساز را به چشم دیده و به جای هوا، گرد و غبار به سینه خود فرو
کشیدند.
یکی از راههای تثبیت شن‌های بیابانی را در مالچ‌پاشی
می‌دانند. مالچ پوششی است که بر روی شن قرار گرفته و مانع از بلند شدن آن توسط باد
می‌شود. علاوه بر مالچ‌های نفتی از مالچ‌های گیاهی هم می‌توان استفاده کرد که به
تخریب محیط زیست نمی‌انجامد. اما مالچ‌پاشی تنها در کوتاه مدت جواب می‌دهد. تنها
زمانی این مسئله به صورت ریشه‌ای حل می‌شود که عراق در کویرهای خود درختان گز و
طاق بکارد تا دیگر غبارهای شن‌آلود، ایران را در خود نپوشاند.
گرد
و خاک بصورت طبیعی مفید است ، تحقیقات نشان داده است آهن موجود در گرد و
خاکهای بلند شده از چین و مغولستان ، مواد غذایی پلانکتنهای اقیانوس آرام را تامین
می کند ، همین طور خاکهای حاصلخیز چین بوسیله فرسایش بادی و بجاگذاری بادرفتها در
محل کنونی تشکیل شده است .اما هنگامی که دست انسان نظم طبیعت را بر هم می زند گرد
و خاک می تواند باعث انواع بیماری آلرژی و … حتی انتقال بیماری از قاره ای به قاره
دیگر شوداتفاقی که در ۱۱ فوریه سال ۲۰۰۱ میلادی افتاد و طی یک توفان شن و خاک عظیم
که از ناحیه ای واقع در زیر صحرای آفریقا برخاست و به سمت شمال اقیانوس اطلس به
حرکت در آمد تمامی احشام کشورهایی که در مسیر این توفان قرار داشتند به بیماری تب
برفکی مبتلا شدند .چند سالی است بصورت گسترده ، گرد و خاک بهمراه سیستمهای ورودی
به خوزستان وارد شده و مشکلات زیادی را برای این استان فراهم کرده است در تشدید
گرد و خاک چند سال گذشته چند نظریه قابل طرح است که بصورت خلاصه بیان می شود :
ایجاد گرد و خاک را می توان به دو عامل نسبت داد
۱) عامل طبیعی ۲) عامل انسانی
در مورد عامل طبیعی ایجاد گرد و خاک می توان به خشکسالی شدید چند سال
اخیر که پهنه بندی SPI بخوبی آن را نشان می دهد
و تغییر اقلیم اشاره کرداما عامل انسانی ایجاد گرد و خاک را باید به چند قسمت
تقسیم کرد
۱ ـ جنگ تحمیلی
۲ـ کشاورزی
۳ـ سد سازی و جنگ آب
۴ـ سیاست انتقال آب از مناطق پر آب به مناطق کم آب
جنگ تحمیلی باعث شد که نخلستانهای وسیع خرمشهر و آبادان و بصره که در
مرز ایران و عراق مانند یک فیلتر طبیعی گرد و خاک ورودی به ایران را تصفیه می کرد
از بین برود به گفته دکتر الجنابی ، محقق بزرگ عراقی : پانزده میلیون اصله نخل در
جنوب عراق و همچنین مناطق مرزی ایران در جریان جنگ نابود شده است کشور عراق برای
رونق بخشیدن به کشاورزی با حفر کانال سوم و کانال تاج المعارک ، و ایجاد رودهای
فرعی جریان آب رودخانه های دجله و فرات را به سمت اراضی قابل کشت هدایت نموده که
باعث خشک شدن هور مرکزی و هورالحمار واقع در عراق شده است خشکیدن این هورها علاوه
بر از بین بردن اکوسیستم طبیعی منطقه و پوشش گیاهی که باعث افزایش وزش باد شده است
بستر خشک این هورها نیز خود منبعی شده است برای ایجاد گرد و خاک در منطقه . ساخت
سد کرخه در ایران ، ساخت سد در سوریه ، ساخت سد ، کانال و بند انحرافی در عراق و
اجرای طرح GAP در ترکیه باعث قطع آب ورودی به هورالعظیم و خشک شدن این هور شده است
، نامه سرگشاده کانون دیده بانان زمین – مهرماه ۱۳۸۳ به ریاست محترم جمهوری
مبنی بر افت شدید منابع آب زیر سطحی در ۲۰۰ دشت کشور نشان دهنده این واقعیت است که
برداشت آب از سرچشمه کارون ، کرخه و دز باعث پایین آمدن میزان آبهای زیر سطحی
منطقه در نتیجه خشک شدن سطح زمین و برداشت بیشتر ذرات ماسه بوسیله باد می باشد ،
اما گرد و خاک نیز چون دیگر پدیده های جوی قابل پیش بینی است و در این راستا
استفاده از سنجش از دور در پیش بینی ، تشخیص ،ردگیری و شناخت راههای مقابله با آن
از اهمیت بالایی برخوردار است . خصوصیاتی نظیر فراهم ساختن دید وسیع و
یکپارچه از یک منطقه ، قابلیت تکرار پذیری ، محدوده طول موجی مختلف ، سهل
الوصول بودن اطلاعات ، دقت بالای اطلاعات حاصله و صرفه جویی در زمان از جمله
مشخصاتی است که سنجشاز دور را برای شناسایی ، ردگیری و مبارزه با گرد و خاک بسیار
مفید کرده است . باتوجه به قطر ذرات گرد و خاک برای بررسی آنها در سنجش از
دور از طول موج مادون قرمز به بالا استفاده می شود ، به صورت دقیق تر می توان گفت
(برای شناسایی و ردگیری غبار از طول موج ۱۱ تا ۹۳ میکرومتر و برای ردگیری غبار
بصورت هواویزه از طول موج ۱۳ تا ۵۸ میکرومتر استفاده می شود و رنگ بدست آمده
بسته به باند مرئی که در آن قرار می گیرد مشخص می گرددبرای مقابله با گرد و
خاک با پیدا کردن نقاط برداشت ذرات بوسیله سنجش از دور می توان با اجرای طرحهای
مناسب از قبیل مالچ پاشی محل برداشت ، کاشت نهال همزمان با مالچ پاشی ، ساماندهی
رودخانه ها ، تالابها و منابع هیدرولیکی محل برای افزایش رطوبت خاک و در نتیجه
چسبیدن ذرات خاک به هم و عدم جابجایی آنها (در تحقیقات مشخص شده است با افزایش
رطوبت ذرات رسی از ۱۰ درصد به ۱۵ درصد سرعت باد لازم برای انتقال ذرات از ۵ متر در
ثانیه به حدود ۱۲ متر در ثانیه خواهد رسید ) شناسایی آبهای زیر سطحی و طرح
ساماندهی و افزایش آنها از جمله اقداماتی است که می توان در اینجهت به انجام رساند
. اما از آنجا که منبع گرد و خاک بیشتر بیرون از کشور می باشد دیپلماسی قدرتمند به
همراه هم صدایی کشورهای زی نفع بهترین راه برای مقابله با پدیده گرد و خاک و مهار
بیابان ها که عامل اصلی ایجاد آن است می باشد .
استان
ایلام هر ساله و از ابتدای بهار میزبان گرد و خاک بسیار سمی و کشنده ای می باشد که
زندگی را به کام مردم تلخ کرده و ایلامیان را خانه نشین می کند.
