تابناک گزارش می دهد؛
دولت راهی ندارد جز اینکه اهتمام جدی برای حمایت از زوجهای جوان برای باروری بیشتر به خرج دهد.اگر دولت به این مسئله بسیار مهم بی توجه باشد بدون شک سالهای آینده با یک تراژدی غمناک در کشور مواجه خواهیم بود.
بسیاری از شعارهای دولت همیشه در حد حرف باقی ماینده و به خاطر کم اهمیت بودن چندان به چشم نیامده است.ولی برخی برنامه ها و شعارها که راهبرد اصلی کل نظام بوده و رهبر انقلاب هم بارها بر آنها تاکید داشته اند دیگر نباید در حد حرف باقی بمانند.
جمعیت ایران از اوایل دهه 60 با سرعت کم و در دهه های 70 و 80 و 90 با سرعت بیشتر رو به سوی پیری نهاده و زاد و ولد در خانواده ها بسیار کاهش یافته است.سیاست کاملا اشتباه و مایوس کننده و مقطعی دولت در آن زمانها بر کاهش جمعیت تاکید داشت.در و دیوار شهر پر بود از شعار پسر یا دختر دو بچه کافی است.
ولی خود دولتمردان به این نتیجه رسیدند که روال کار اشتباهی را در پیش گرفته و جمعیت ایران را به سمت پیری و سالخوردگی سوق داده اند.
به همین علت رهبر انقلاب به قضیه ورود نموده و از اواسط دهه هشتاد بارها بر ضرورت زاد و ولد بیشتر تاکید کردند.همین امر سیاست های دولت را بر اساس افزایش جمعیت تعریف کرد.
ولی متاسفانه در این مقوله ی بسیار مهم حرف و عمل دولت اصلا همخوانی نداشته و در ظاهر دولت علاقه ای به افزایش جمعیت ندارد.اگر بخواهیم تنها به هزینه های دوره بارداری بانوان که بر خانواده ها تحمیل می شود باید گفت که به صورت میانگین هر زوج از ابتدای بارداری تا روز بعد از زایمان حداقل باید 7 میلیون تومان هزینه کنند.
تقریبا تمامی داروهای مورد مصرف زنان باردار در داروخانه ها به صورت آزاد به فروش رسیده و هر نسخه ی دکتر که 5 قلم دارو را شامل می شود بالای یک میلیون ریال هزینه در بر دارد.جالب اینجا است که اکثر این داروها به صورت آزاد ارائه شده و تحت پوشش بیمه نیستند.
هزینه های سونوگرافی ماهانه در کل دوره بارداری نزدیک به یک میلیون تومان است.این مبلغ با احتساب هزینه ی ویزیت دکتر به یک میلیون و پانصد هزار تومان هم می رسد.
دوره ی غربالگری که برای زنان باردار در نظر گرفته شده است نزدیک به یک میلیون تومان هزینه دارد.این در حالی است که عدم انجام این دوره یک نوع ترس و دلهره را به جان زوجهای جوان انداخته و خود این استرس برای جنین ضرر فراوان دارد.
با توجه به هزینه های کمرشکنی که دوران بارداری بر خانواده ها تحمیل می کند کمتر کسی می تواند با فاق بال به افزایش فرزندان اندیشیده و خانواده ها اگر بتوانند یک فرزند را به دنیا آورده و هزینه های آن را تامین کنند هنر کرده اند.
دولت هم در این بین تنها به چند شعار دهان پر کن اکتفا کرده و کمترین حمایتی از خانواده هایی که قصد فرزندآوری دارند نکرده است.
فرزندی که در طول 9 ماه هفتاد میلیون ریال هزینه روی دست خانواده ها می گذارد به محض تولد هزینه هایی چندین برابر را تحمیل خواهد کرد.در نهایت این جمعیت ایران اسلامی است که پیر و پیر تر شده و روزی به انزوال کشیده می شود.
عمق فاجعه کجاست؟
بحران کاهش جمعیت که نمی‌توان برای آن نسخه‌ای نوشت تا چند ماهه جواب بدهد بلکه به برنامه‌ای چند ساله نیاز دارد. بحرانی که می‌توان آن را خاموش‌ترین اتفاق دنیا نام برد؛ اتفاقی که دامان ایران را گرفته و تا امروز فقط صداهایی در حد شعار برای مقابله با آن به گوش می‌رسد. حرف‌هایی که نشان می‌دهد هنوز دولت برای این بحران فراگیر هیچ برنامه‌ای ندارد و با دست روی دست گذاشتن منتظر است تا شرایط به خودی خود تغییر کند.
کاهش نرخ باروری در ایران طی ۳۰ سال گذشته حیرت‌انگیز و معادل ۷۰ درصد بوده، که به استناد گزارش‌های موجود «یکی از سریع‌ترین و چشمگیرترین آمارهای کاهش باروری در تاریخ بشر» به شمار می‌آید. بر همین اساس تا سال ۲۰۰۰، نرخ باروری ایران به دو زایمان در هر زن کاهش یافته بود، که پایین‌تر از سطح مورد نیاز برای جایگزینی جمعیت کنونی است.
جمعیت ایران نصف می‌شود
حدود سه سال پیش مقاله‌ای در تایمز منتشر شد که نرخ باروری در ایران را از این نیز کمتر می‌دانست. آن مقاله به هشدار سازمان ملل اشاره کرده و آورده بود: جمعیت ایران در دو دهه آینده رو به کاهش می‌رود و درصورت تداوم روند کنونی، تا پایان این قرن بیش از ۵۰ درصد کاهش می‌یابد.
در همین رابطه و به گزارش اطلاعات‌نامه جهانی سیا، نرخ باروری در میان مسلمانان به شدت پایین آمده است و به نسبت بسیاری از کشورهای آفریقایی زیرصحرایی، امریکای لاتین و آسیایی کمتر شده است.
دکتر غلامرضا مقدم، جامعه‌شناس با اشاره به عواملی به جز عامل اقتصادی در پایین آمدن نرخ جمعیت می‌گوید: «عامل فرهنگی و رواج سبک زندگی «مجردی» و افزایش تمایل جوانان به «فرار از ازدواج» را نباید نادیده گرفت. فرهنگی که ابتدا در سبک زندگی جوامع غربی راه پیدا کرد و پس از آن با گسترش راه‌های ارتباطی و نفوذ فرهنگی در کشورهای شرقی، اکنون این تمایل به زندگی مجردی و روابط خارج از چارچوب خانواده و ازدواج در کشورهای مسلمان نیز بسیار شایع شده است.
این استاد دانشگاه، فرار از ازدواج را یکی از مهم‌ترین عوامل کاهش باروری عنوان کرده و ادامه می‌دهد: «داده‌ها نشان می‌دهد که در بسیاری از مناطق جهان، مردان و زنان یا در سنین بالا ازدواج می‌کنند یا مجرد باقی می‌مانند. نرخ طلاق نیز افزایش یافته است.
ترویج سبک زندگی غربی، سختی روز‌افزون ازدواج و هجوم بی‌سابقه شبکه‌های ماهواره‌ای به شیوه زندگی ایرانی – اسلامی، پدیده‌های نظیر تجرد، فرار از ازدواج، بی‌علاقگی به خانواده، روابط خارج از دایره عرف و شرع و در نهایت بحران جمعیت و خانواده را به گونه‌ای دامن زده است که صدای زنگ خطر آن به گوش مراکز و اندیشکده‌های غربی نیز رسیده است.
سیاست‌های افزایش موالید روی کاغذ
سال‌ها از پی هم می‌آیند و می‌روند و بحث کاهش جمعیت آنقدر تکرار می‌شود که گوش مسئولان دیگر نسبت به آن حساسیتی ندارد و گویی فقط موضوعی است برای شنیدن و از کنارش گذر کردن.
دوسال پیش موضوع جمعیت و نرخ باروری در کشورمان آنقدر حساس شده بود که هشدار مسئولان وزارت بهداشت را هم برانگیخت، به گونه‌ای که معاون بهداشتی این وزارتخانه از کاهش جمعیت کشور به ۶۲ میلیون نفر تا سال ۱۴۸۰ خبر داد. اما گذر زمان نشان داد، سیاست‌های افزایش موالید همچنان روی کاغذ باقی مانده است و کسی دیگر از واژه بحران و هشدار هم هراسی ندارد.
کارشناسان معتقدند طی ۱۰ سال آینده به ازای هر ۱۰ خانوار هفت سالمند بالای ۶۰ سال در کشور خواهیم داشت که همین امر هم نسبت به بروز پدیده سالمندی و پیر شدن هرم سنی جمعیت کشورمان به نوبه خود یک هشدار به شمار می‌آید.
رئیس شورای فرهنگی اجتماعی زنان با اشاره به اینکه هیچ‌کس حق ندارد در موضوع جمعیت برای مردم تصمیم بگیرد یا محدودیتی ایجاد کند، گفت: مسئولان باید از تصمیمات مردم در زمینه افزایش جمعیت حمایت کنند.
کبری خزعلی با اشاره به تأکیدات رهبر معظم انقلاب بر اهمیت نقش جوانی جمعیت افزود: در حال حاضر سیاست‌های جمعیتی به همه دستگاه‌ها ابلاغ شده است و ستاد ملی زن و خانواده موظف است هر شش ماه یک بار گزارش عملکرد دستگاه‌ها را به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه دهد زیرا ستاد ملی زن و خانواده یک هیئت دولت تخصصی در زمینه خانواده است.
عزمی در مسئولان دیده نمی‌شود
با اینکه حرف در مورد جمعیت زیاد است، اما در عمل چیزی عاید جامعه نمی‌شود. بر همین اساس توزیع و بازتوزیع جمعیت باید در برنامه ششم توسعه کشور دیده شود، همچنین بازنگری قوانین حمایتی و تشویقی جمعیت و حمایت از بیمه زنان خانه‌دار و در نظر گرفتن خانه‌داری به عنوان یک شغل باید پیش‌بینی شود.
دکتر مقدم، جامعه‌شناس در مورد پیش‌نیازهای افزایش جمعیت می‌گوید:قوانین حمایتی و تشویقی در زمینه جمعیت باید بازنگری شود و متناسب با تعداد فرزندان افزایش یابد. همچنین حمایت از سربازی افراد متأهل باید اجرا شود و اگر این سیاست‌ها به طور کامل اجرایی شوند، دانشجویان امکانات خوبی برای تشکیل خانواده و فرزندآوری خواهند داشت.
همچنین دانش‌آموزان اگر بخواهند تشکیل خانواده بدهند امکانات خوبی می‌گیرند تا بتوانند در مقطع لیسانس در کنار تشکیل خانواده و فرزندآوری ادامه تحصیل دهند زیرا بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی بهترین سن فرزندآوری از ۱۸سالگی شروع می‌شود.
در همین رابطه مینو اصلانی، رئیس بسیج جامعه زنان نیز معتقد است: مطالبه و عزم جدی برای افزایش جمعیت و فرزندآوری در میان مردم وجود دارد اما متأسفانه مسئولان عزم جدی برای فراهم کردن زمینه‌های مناسب تولید نسل ندارند.
از طرف دیگر ناباروری نیز مزید بر علت شده تا رشد جمعیت به کندی صورت گیرد. با این تفاسیر هنوز بیمه‌ها برنامه‌ای برای افرادی که از چنین دردی رنج می‌برند، ندارند. رئیس انجمن جنین‌شناسی با اشاره به اینکه بیمه‌ها درمان ناباروری را پوشش نمی‌دهند، گفت:خدمات استاندارد درمان ناباروری به وزارت بهداشت اعلام شده که امیدواریم تا پایان سال اجرایی شود.
دکتر محمدمهدی آخوندی با اشاره به اینکه در حال حاضر حدود ۴ میلیون زوج ایرانی نابارور هستند، ادامه داد:باید اقداماتی در جهت رفع مشکل این خانواده‌ها و همچنین باروری سالم آنها انجام دهیم. با توجه به سیاستگذاری‌هایی که در کشور انجام می‌شود ۸۰ درصد زوج‌ها بارورند و ۲۰ درصد آنها نابارورند و بر‌همین اساس باید عوامل ناباروری را شناسایی و برای رفع آن اقدام کنیم.
