پس از گذشت یک دهه از برپایی آخرین نمایشگاه مسعود عربشاهی در تهران، حاصل پنج دهه فعالیت هنری این هنرمند روی دیوار می‌رود.
امیرحسین زندی - مدیر گالری «شهریور» - پس از سه نمایشگاه «ابوالقاسم سعیدی»، «هنر دهه ١٣٤٠ ایران، از مجموعه مسعود اخوان‌جم» و نمایشگاه زنده‌یاد «ناصر عصار»، این روزها در تدارک برپایی نمایشگاهی از آثار قدیم و جدید «مسعود عربشاهی» است.
او درباره‌ی انگیزه‌اش از برپایی این نمایشگاه، اظهار کرد: زمانی که ما درباره‌ی هنر مدرن در ایران صحبت می‌کنیم، نمی‌توانیم مدرنیست‌های اولیه را نادیده بگیریم. بعضی از این‌ها کمتر شناخته شده و برخی مدت‌ها در انزوا بوده‌اند. هدف ما از برپایی نمایشگاه استاد عربشاهی، معرفی او نیست، بلکه بررسی بیشتر کارهایش است، اینکه آثارش بیشتر واکاوی شود و محققان هنر و دانشجویان بیشتر درباره‌ی آن‌ها مداقه و تحقیق کنند.
وی گفت: قصدمان این است که با نمایش برگزیده آثار این هنرمند، هنردوستان بیشتر به کارهایش از نظر آکادمیک و تئوریک نزدیک شوند و ببینند هنرمندی مانند آقای عربشاهی در ٨٠ سال زندگی و ٦٠ سال عمر کاری از کجا به کجا رسیده، فلسفه کاری و منابع الهامش چه بوده، چه کارهای مهمی کرده و چه دوره‌های کاری‌ای داشته است. وقتی برگزیده آثار می‌گذاریم به این علت است که همه دوره‌ها باشد تا کسانی که امکان حضور در نمایشگاه انفرادی ایشان را از دهه ٤٠ تا کنون نداشته‌اند، بتوانند خط کاری او را بهتر دنبال کنند و بشناسند.
مدیر گالری «شهریور» همچنین بیان کرد: ما با خود هنرمند دائم در تماس هستیم. همه‌ی آثار این نمایشگاه از مجموعه شخصی آقای عربشاهی و به انتخاب خودش روی دیوار می‌رود. او آثاری را که در اختیار داشت، به ما داد و خواست که برخی کارها حتما نمایش داده شوند. یکسری کارها هست که تا به حال دیده نشده و مربوط به سری آخر فعالیت‌های عربشاهی در سال ٢٠١٤ بوده است. از کارهایی که در دهه ٤٠ انجام داده تا کارهای اخیرش در این نمایشگاه وجود دارد.
ابوالقاسم اسماعیل‌پور - استاد دانشگاه و اسطوره‌پژوه - درباره آثار عربشاهی نوشته است: «راز و رمز جاودانگی آثار هنرمند در پشتوانه استوار و خزینه تجربیاتی نهفته است که او در دهه‌های گذشته با ممارست و عرق‌ریزان روح به چنگ آورده است، یعنی از روزگار جوانی سال‌های سال هنر تصویرگری و نقش برجسته‌های سومری، بابلی، آشوری و مصری را به ممارست دریافته و تجربه کرده است. آنگاه به معماری و هنر پُرفخامت و استوار دوره‌های هخامنشی، اشکانی و ساسانی ایران باستان پرداخته و نیز نقوش اسلیمی، کاشی‌کاری و نقوش فرش، گلیم، جاجیم و گبه و زربفت‌های پارچه‌ای و ابریشمی، منجوق‌دوزی و هنرهای سنتی دیگر را به‌شکل عملی تجربه کرده و در هر‌یک از این هنرها سال‌ها زیسته و ممارست داشته است؛ اما مانند نگارگران سنتی در بازسازی و تقلید از آن‌ها باز‌نمانده و این درون‌مایه‌های اصیل را به هنر انتزاعی فرامدرن جهانی با رویکردی شرقی و ایرانی بدل کرده است.
آثار برگزیده هنرمند در اینجا بر پایه دستاوردهای چند دهه است که در مجموع، سه دوره در آن‌ها برجسته‌تر است. نخست آثاری اساطیری، وهم‌آمیز با ابعاد بزرگ زمینه مشکی و طلاکاری‌شده و ابعاد قرمز و طلایی که بُن‌مایه‌ای آشوری دارند، ابعاد سبز چمنی که یادآور معبد خدایان‌اند (سال‌های ٢٠١٤ و ٢٠١٥) و نقوش و احجامی شگفت‌آور و نخ‌کشی‌هایی که هیچ سرنخی از این آفریده‌های هیولاوش آن‌جهانی به ما نمی‌دهند.»
مسعود عربشاهی متولد شهریور ١٣١٤ در تهران است. از نوجوانی طراحی و نقاشی را آموخت و همزمان مجذوب صنایع بومی، هنرهای سنتی و میراث بصری دیرینه ایرانی شد. این شیفتگی که همواره با وی ماند، او را به سوی کاوش گسترده در نقوش و رمزگان و نیز اشیای کهن ایلام، سومر، آشور و مصر سوق داد و تجربیاتش با سفال به این مسیر کمک کرد. از میانه دهه ٤٠ همزمان با به پایان رساندن تحصیل در رشته معماری داخلی در دانشکده هنرهای تزیینی تهران، کار روی نقش‌برجسته‌ها را آغاز کرد و مرتبا آثارش را در ایران، اروپا و آمریکا به‌نمایش گذاشت. عظمت و رازگونگی اساطیر کهن و آشنایی با اصول هنر مدرن به کارش ویژگی و انسجام بخشید و مفرغ‌های لرستان، سفالینه‌های مارلیک و زیویه و موجودات اساطیری ایرانی، به مدد اسلوب‌های پیچیده و ابداعی رنگ‌گذاری و کلاژ در آثارش جانی تازه گرفت. سفر به آمریکا هرچند راه‌های تازه‌ای برای او گشود، پیوندش را با سنت‌های شرقی استحکام بخشید و نقاشی‌ها و نقش‌برجسته‌های چشمگیری را با درون‌مایه‌های ایرانی در آنجا به یادگار گذاشت.
عربشاهی در چند دهه فعالیت هنری همواره از طریق آثارش به کنکاش در فرهنگ‌های باستانی پرداخته است. در دوره‌هایی کاربست صریح نقش‌مایه‌های بومی بین‌النهرین، ایران باستان و حتی ایران دوره اسلامی در آثارش مشهود است و گاه ترجمانی مدرنیستی از آن‌ها را بر عرصه بوم می‌کشاند. این آثار در استفاده از عناصر و نقش‌مایه‌های بومی، چنان به اجزای سازنده‌شان خرد شده‌اند که نتیجه نهایی، بدل به چیزی مشابه تجربیات نقاشان اکسپرسیونیست انتزاعی می‌شود.
علاقه‌مندان برای دیدن آثار این هنرمند می‌توانند از 25 دی تا 23 بهمن‌ماه به گالری «شهریور» به نشانی الهیه، خیابان خزر شمالی، بن‌بست هرمز، شماره 9، مراجعه کنند./پ
