شاید کمتر کسی باشد که آوازه حماسه ومقاومت مهران را در هشت سال دفاع مقدس نشنیده باشد یاحداقل برگی از حماسه آفرینی های فرزندان قهرمان این مرز وبوم رادر قلاویزان وچنگوله وکله قندی در دفتر حماسه ومقاومت هشت سال دفاع نابرابر مردان وزنان غیور این خاک مرور نکرده باشد.
به گزارش تابناک ایلام ،همه ما اینک خاطرات نبرد در ارتفاعات قلاویزان وچنگوله را با میدانهای مین وسیع ومتراکم وسیم خاردارهای حلقوی درهم تنیده وخورشیدی های پرتعدادش برای خود مرور می کنیم ؛میدان مین هایی که در آن دوران طلایی وپرافتخار، محلی برای عروج فرشتگان زمینی وخاطره ساز شبهای عملیات وپتو پیچان سربازان پیرخمین بودند وحال باگذشت سالهای سال این میادین پرتعداد مین کماکان خبرسازهستند.
همه ما کم وبیش نام قلاویزان در نقطه صفر مرزی شهرستان مهران را شنیده ایم ؛ منطقهای که در زمان جنگ هشت ساله عراق با ایران بخشی از سنگینترین نبردهای دو طرف در همین محل روی داد و ششسال از سالهای ۵۹ تا ۶۵ در اشغال ارتش دولت بعثی صدام بود و پس از آن در عملیات کربلای یک در سال ۶۵ آزاد و ایران بر مرز مسلط شد و عراق را وادار به عقبنشینی به خاک خود کرد. پس از آزادی این منطقه مشخص شد بعثیها کل این محدوده را مینکاری کردهاند و پس از گذشت حدود ٣٠ سال از آن روزها هنوز این منطقه به صورت کامل پاکسازی نشده است
طرح جنگلکاری که این روزها در قالب کار تانکهای مینکوب و بیلهای مکانیکی و کارگران در قلاویزان در حال اجراست، پروژهای است که توسط سازمان جنگلها و مراتع و آبخیزداری با هدف مقابله با گردوغبار و بیابانزایی در این محل در حال انجام است؛ پروژهای درست بهموازات خط مرزی دو کشور به طول ۹ کیلومتر در ۱۹ ردیف به عرض ۱۹۰ متر با فاصله ۱۰ متر به ۱۰ متر که نهالهای اکالیپتوس و دیگر نهالهای مقاوم در آن کاشته میشود. «جنگلی که بعدها قرار است وسط این میدان مین سبز شود»، این توصیف یکی از کارگران حاضر در این محل است
رضا احمدی، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان ایلام، در رابطه با دلایل کاشت اکالیپتوس در این محل به «شرق» میگوید: «این درخت به دلیل مقاومت بالا و سرعت رشد زیادی که دارد به مدت ششماه به ارتفاع یکونیم تا دومتر میرسد و یک کمربند سبز در منطقه ایجاد خواهد کرد و در ادامه تا حدی از ورود گردوغبارها و توفانهای گرمی که از منطقه عراق وارد میشود جلوگیری خواهد کرد. اکالیپتوس به دلیل ارتفاع بلندی که دارد بهعنوان یک بادشکن در این محل عمل خواهد کرد و تأثیر زیادی در بهبود کیفیت هوای منطقه و شهر مهران خواهد داشت».
وی همچنین در رابطه با حفر چالههای بزرگ برای کاشت این نهالها نیز اینطور توضیح میدهد: «برای ایجاد فضای سبز و نهایت بهرهوری از بارشها، ایجاد این چالهها که حکم تله آبی را دارند الزامی است، ضریب آبگیری این چالهها بالاست و در هربار بارش در کمترین حالت دوهزار لیتر آب جمعآوری و جذب زمین میشود که علاوه بر تقویت نهال، برای سفرههای آب زیرزمینی و همچنین فضای سبز بین این نهالها نیز بسیار مفید خواهد بود».
استان ایلام درمجموع ۴۲۰ کیلومتر مرز مشترک با عراق دارد و بههمیندلیل هم جبهه گرم آبوهوایی تشکیلشده در این کشور به دلیل مسیر غربی- شرقی وزش باد بلافاصله به ایران وارد میشود و هم در گرمشدن هوا بهشدت نقش دارد و هم هرازگاهی با خود گردوغبار بلندشده از بیابانهای بینالنهرین را وارد آسمان ایلام و ایران میکند. برهمیناساس هم پوششهای جنگلی موجود در ایلام که ۶۴۲ هزار هکتار را شامل میشوند و هم این طرحهای جنگلکاری در مرز که جنگلهای لبه کشور به حساب میآیند نقش مهمی در تلطیف وضعیت هوای کشور خواهند داشت.
علاوهبراین در همین راستا و برای مشارکتدادن طرف عراقی در زمینه همکاری متقابل، سال گذشته هیأتی از استانداری استان واسط عراق که هممرز با ایلام است برای مشارکت در این پروژه و خرید نهال از ایران به ایلام آمده بودند تا اقدامی مشابه همین کار را آنسوی مرز در عراق انجام دهند، بااینحال به دلیل مشکلات داخلی همسایه غربی هنوز برای شروع کار اقدامی نکردهاند.
کمربند سبز مرزی در نزدیکی مهران البته یکی از پروژههای اجرائیشده در این نقطه از کشور برای مقابله با بیابانزایی است. وقتی از غرب مهران به سمت شرق آن حرکت کنیم به بخش دیگری از این طرحها میرسیم؛ طرحهایی که عناوین جام و جماب را بر خود دارند و برای جنگلکاری و بیابانزدایی در این منطقه در حال اجرا هستند
منطقهای که روستای چالاب و شهر مهران در آن واقع شدهاند در تابستانها به دلیل وزش یک باد بسیار داغ به نام «باد سام» درجه حرارتشان بسیار افزایش پیدا میکند. اهالی منطقه به این باد، سویر یا سموم هم میگویند. کاشت چند ردیف اکالیپتوس در حاشیه طرحهای جام و جماب منطقه ایلام و پس از آن کاشت هکتارها درخت کنار و رملیک و دیگر گونهها میتواند بر باد داغ سام تأثیر بگذارد. این امیدی است که خیلی از اهالی این شهر و روستاهای اطراف دارند.
پس از دیدن این پروژههای جنگلکاری و ایجاد فضای سبز بار دیگر به سراغ رضا احمدی، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان ایلام، میروم تا از او درباره کانونهای گردوغباری موجود در این استان بپرسم. بخش زیادی از گردوغبارهایی که هرسال از آسمان ایران و استانهایی مثل خوزستان و ایلام سر درمیآورد یا از بیابانهای عراق میآید یا از مناطق خشکشده خوزستان، اما در این سالها کمتر کسی از اینکه چه مقدار از گردوغبارها در کانونهای بیابانی ایلام تولید میشود سخن گفته است، آیا آماری در این رابطه موجود است؟ این سؤالی است که از او میپرسم و این پاسخ احمدی است: «بر اساس نقشههای سال ۱۳۳۴ کل استان ایلام تنها ۱۰هزارهکتار مناطق بیابانی داشت اما براساس آمارها الان این مقدار به ۱۴۰هزارهکتار رسیده است که مناطقی به وسعت ۴۲۴ هزارهکتار را تحتالشعاع خود قرار میدهد، از این میزان ۷۰هزارهکتار کانونهای بحرانی است و ما روستاهایی داریم که کاملا در محاصره شنهای بیابانی هستند. بااینحال ۹۰درصد گردوغبار ما از مناطق بینالنهرین عراق میآید که ۷۳۰هزارهکتار بیابان است و اغلب وسعت آن کانون بحرانی. اما بااینحال نباید از بیابانهای استان غافل بود و طرحهای ما برای مهار بیابانزایی با همین هدف صورت میگیرد. برهمیناساس است که ما در این سهسال تلاش کردهایم با چهار میلیارد بودجه اختصاصدادهشده به این کار رکورد درختکاری را بشکنیم. در سهسال ۱۲هزارهکتار جنگل کاشتهایم، در همین سال ۹۴ در مدت صدروز هرروز ۵۰هکتار درخت کاشتهایم که یک رکورد جهانی است».
.